Phong tỏa là một hành động mang tính
chất thù địch nhằm tiêu hao sinh lực đối phương bằng vũ lực để đạt được những
thỏa thuận, lợi ích về mặt kinh tế hay chính trị. Đến cuối thế kỷ 19, hình thức
phong tỏa trong chiến tranh đã trở thành một luật tục được chấp nhận rộng rãi
trong quan hệ quốc tế.
Ngay từ khi các quốc gia xuất hiện
và nảy sinh xung đột, bên cạnh hình thức chiến tranh, các quốc gia cũng sử dụng
hình thức phong tỏa để triệt tiêu nguồn cung cấp lương thực cho thành lũy
đối phương nhằm giành được các mục đích kinh tế hay chính trị mà không phải
tiến hành các cuộc chiến tranh hao người tốn của. Việc phong tỏa này ban đầu
đối với các thành lũy đơn lẻ chỉ được xem là những cuộc vây hãm bằng lực lượng
quân sự nhất định. Về sau, khi quan hệ quốc tế ngày càng phát triển, hình thức
vây hãm thành lũy phát triển trở thành hình thức phong tỏa trên bình diện quốc
gia.
Đất liền phong tỏa biển khơi
|
Đây là một chiến lược đặc biệt
trong lịch sử chiến tranh do Napoleon nghĩ ra nhằm bao vây, cô lập nước
Anh. Ông tiến hành xây dựng nên liên minh các quốc gia lục địa bằng các cuộc
chinh phạt và cấm các quốc gia này buôn bán với nước Anh sau thất bại của Pháp
trước các hạm đội hùng mạnh của Anh. Chiến lược này thất bại do Anh sở hữu
một hệ thống thuộc địa rộng lớn đủ sức hỗ trợ cho nền kinh tế trong nước. Sự
thất bại của chiến lược này cũng một lần nữa khẳng định vai trò quan trọng
của biển trong chiến tranh và trong quan hệ quốc tế
|
Các hình thức phong tỏa
Phong tỏa tầm gần: là việc sử dụng lực lượng hải quân áp sát các bến cảng quan
trọng của đối phương, ngăn chặn việc giao thương của thành phố hay quốc gia đó
ngay từ bến cảng. Hình thức này đặc biệt khó khăn khi phải duy trì một hạm đội
liên tục ở một vị trí, xa rời các khu tiếp tế và dễ rơi vào tầm tấn công quấy
phá của lực lượng bị phong tỏa. Chẳng hạn như trong cuộc chiến tranh năm 1812
giữa Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ và Đế chế Anh, hải quân Hoa Kỳ sử dụng những chiến
thuyền nhỏ liên tục quấy phá các hạm thuyền phong tỏa hải cảng của hạm đội Anh,
dẫn đến sự thất bại của chiến dịch phong tỏa này. Chính vì thế nên hình thức
này về sau càng ít được áp dụng mà thay bằng biện pháp phong tỏa tầm xa.
Phong tỏa tầm xa: là hình thức sử dụng hạm đội cắt đứt các tuyến đường trên
biển từ xa mà không cần áp sát các cảng biển của đối phương. Hình thức này dần
trở nên phổ biến trong thời kỳ cận và hiện đại khi các lực lượng hải quân ngày
càng có tính cơ động cao, khả năng đánh chặn và rút lui nhanh chóng. Tuy nhiên,
hình thức này lại có yếu điểm là dễ bị phục kích và đánh chặn, hơn nữa các
tuyến đường biển khá nhiều nên việc không bám sát các tuyến này dễ để lọt các
thương thuyền đi qua khiến cho chiến dịch phong tỏa mất tác dụng. Trong
Chiến tranh thế giới lần thứ nhất và thứ hai, hải quân Đức đã sử dụng lực lượng
tàu ngầm U-boat phong tỏa các tuyến buôn bán đường biển của Anh nhưng không
thực sự thành công do thường xuyên bị phục kích và lực lượng phong tỏa cũng quá
mỏng để có thể chặn toàn bộ tuyến đường buôn bán trên Đại Tây Dương của Anh.
Trong cuộc Khủng hoảng tên lửa Cuba, Mỹ cũng đã dùng lực lượng hải quân
để tiến hành phong tỏa toàn diện đối với Cuba, bất cứ tàu thuyền nào tới Cuba
đều phải chịu sự kiểm tra của các chiến hạm Mỹ, nếu chống lệnh sẽ bị bắn chìm.
Lệnh phong tỏa này đã gây áp lực lớn lên Cuba và Liên Xô, góp phần dẫn
tới những nhượng bộ từ phía hai nước này và giúp cuộc khủng hoảng được tháo
ngòi sau đó.
“Phong tỏa” trong các công ước quốc
tế
Vào nửa cuối thế kỷ 19, do tính chất
phổ biến của biện pháp phong tỏa trong chiến tranh, biện pháp này được các quốc
gia Châu Âu chính thức hóa trở thành một trong những biện pháp hợp pháp trong
chiến tranh qua Tuyên bố Paris năm 1856 và Tuyên bố Luân Đôn năm 1909 về chiến
tranh. Trong Hiến chương Liên Hiệp Quốc, chương VII về thẩm quyền của
Hội đồng Bảo an cũng cho phép các quốc gia thành viên Liên Hiệp Quốc sử dụng
bất cứ biện pháp nào (kể cả biện pháp phong tỏa) để đảm bảo an ninh nếu được sự
đồng thuận của Hội đồng theo điều 51 để tự vệ cho đến khi Hội đồng Bảo an có
một giải pháp cho vấn đề đó.
Hình: Máy bay Mỹ hạ cánh tại sân
bay Tempelhof trong cuộc không vận nhằm đối phó với việc Liên Xô phong tỏa
Berlin. Nguồn: Tumblr.com.
- See more at: http://nghiencuuquocte.org/2016/02/20/phong-toa-blockade/#sthash.BWRLoBMO.dpuf
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét