Bốn nhà thơ Haiku Nhật Bản
o 0 o
1/ BASHO
Ảnh ERCT.com
Tên thật là Matsuo Kinsaku . Basho là bút danh ( tiếng Nhật Basho có nghĩa là cây chuối , vì Ông thích cây chuối nên lấy bút danh nầy). Ông sinh năm 1644, con trai út thứ bảy của một Samurai phục vụ cho lãnh chúa Thành Ueno Ông làm thơ từ năm 20 tuổi . Năm 1672, ông đến Edo (ngày nay là Tokyo), thực hành Zen dưới sự chỉ dẫn của Thiền sư Butcho. Năm sau Ông xuất bản tập thơ đầu tiên mở đầu cho kiểu thơ riêng biệt của ông ( thơ haiku ) . Nhà thơ thường đi phiêu bạt nên có danh hiệu là “thi sĩ hành hương”
Năm 1694 Ông đi bộ xuống các tỉnh phía Nam của Nhật bị bệnh kiết lỵ và chết ở tuổi 50.
CÁC BÀI THƠ BASHO
Bực mình làm sao
cây sậy đâm ngang
lúc tôi vun gốc chuối!
Cành cây trơ trụi
bóng tối mùa thu
thẫm dần một con quạ đơn độc!
Nhuốm bệnh trên đường
lữ khách
tôi mơ cánh đồng khô đang bay nhảy
A! Ký ức kỳ diệu!
Vô vàn cảm xúc
ngày qua
nhờ anh đào sống dậy!
Tiếng chuông đã dứt
cảm thấy mùi hương hoa
chắc hẳn hoàng hôn
Được người đưa tiễn
đưa tiễn người
cuối cùng mùa thu ở rừng Kiso
Trong ao xưa
con ếch nhảy vào
tiếng nước khua
Tiếng vượn
, người ơi
đúa bé bỏ rơi đang khóc
chỉ gió mùa thu thôi!
Hoa rơi
nước mà ta khát
hóa mù sa trôi.
Lặng yên
qua mấy từng không lời ve ,
gõ thấu vào lòng đá xanh
Chập chờn
thân đóm
dường như tiền thân
đã gọi kiếp phù du man
Cỏ mùa hạ
đang chôn vùi
bao giấc mơ chiến thắng
cố chinh nhân
Con đường ấy
không người qua lại
trời xẩm tối mùa thu
Nhẹ nhàng
thanh thoát tiếng ve ca
thấm vào non núi
Ve sầu vui hát
không mảy may
hay biết chết đã gần kề
Đám mây
trong ngày khổ ải
từ hình quỷ chuyển sang hình Phật
Tóc mẹ còn đây
tan trong lệ nóng
sương mùa Thu bay
2/ BUSON
Taniguchi Buson (còn có tên là Yosa Buson ) là thi sĩ và họa sĩ .
Ông sinh năm 1716 ở ngoại ô thành Osaka . Mồ côi cha mẹ từ nhỏ .
Năm 1737 , Ông đến thành Edo học vẽ và làm thơ theo Basho . Năm 1772, ra mắt tập thơ đầu tiên . Người ta biết đến Ông nhiều như là một họa sĩ . Ông chết năm 1784 .
CÁC BÀI THƠ BUSON
Băng qua vũng nông
bàn chân cô gái
vẩn bùn lên nước xuân trong
Hoàng hôn
tiếng bắn chim trỉ
vang dội triền núi mùa xuân
Đàn nhạn đi rồi
cánh đồng trước cửa
dường như xa xôi
Chim vân tước bay
thở ra sương gió
dẫm lướt tầng mây
3/ ISSA
Kobayashi Nobuyki ( còn có tên là Kobayashi Yataro) sinh năm1763 tại Kashiwabara, tỉnh Shinano.
Cuộc đời Ông nhiều bất hạnh . Ông mất mẹ thuở còn thơ ấu . Bà mẹ kế đối xử tàn tệ với Ông . Ông sống trong nghèo khổ . Con chết. Cuộc hôn nhân lần thứ hai không hạnh phúc . Tuy vậy thơ Ông tràn đầy sự yêu đời .
Năm 1777 Ông đến Edo tập làm thơ dưới sự dẫn dắt của Mizoguchi Sogan và Norokuan Chikua . Ông sinh sống nhiều nơi : Kyoto, Osaka, Nagasaki, Matsuyama ..........
. Khi cha chết, Ông trở về Kashiwabara và cưới một thiếu nữ còn trẻ. Lúc nầy Ông đã nổi tiếng, vừa viết văn, vừa làm thơ. Ông viết trên 20.000 bài thơ haiku Năm 1826, Ông cưới vợ lần thứ ba và mất năm 1827 .
CÁC BÀI THƠ ISSA
Đến đây nào,
với tôi cùng chơi đùa chim sẻ
không còn mẹ trên đời
Gió mùa thu
địa ngục nào đây
cùng tôi giang hồ
Mẹ yêu ơi!
mỗi khi nhìn thấy biển
khi thấy biển khơi
Ôi những hạt sương trân châu
từng hạt
hiện hình cố hương
Tóc mẹ còn đây
tan trong lệ nóng
sương mù thu bay
Trăng soi
một bầy ốc nhỏ
khóc than đáy nồi.
Nào biết đâu
là hoa rơi
có Pháp
có Phật trong hoa.
Dưới bóng hoa đào
một bầy đánh bạc
nhao nhao, nhao nhao.
Ôi con người
quắt quay len lác
giữa nghìn hoa tươi.
Trong thế giới này
bước đi trên mái địa ngục
ta nhìn hoa bay.
Ngày mù sương
chư Thiên cũng thấy
đời sao chán chường.
Nước nóng tắm rồi
vừa xong lạy Phật
hoa đào ta ơi!
Quan Âm Phật Bà
nơi nào có mặt
anh đào ra hoa.
Này chú dế
hãy làm người gác mộ
sau khi ta lìa đời
Đẹp biết bao
những trái ớt đỏ
tươi sau trận gió thu
Ruồi trên nón ta ơi
hôm nay
vào thành phố thành dân Edo rồi
Mưa xuân
lá thư vứt bỏ
gió cuốn vô rừng
4/SHIKI
Shiki Masaoka bút danh là Masaoka Tsunenori sinh năm 1867 tại Matsuyama , cha chết lúc Ông 5 tuổi. Bà mẹ là một nhà giáo đã dạy Ông văn học Nhật và làm thơ.
Ông bắt đầu làm thơ từ năm 1885 . Năm 1892, Ông ngưng học vì lý do sức khỏe và từ đó Ông chuyên tâm làm thơ haiku và tanka ( thơ ngắn).
Ông xuất bản tờ báo Nippon chuyên về thơ Haiku. Năm 1894 Ông mắc bệnh lao phổi và mất năm 1902 .
CÁC BÀI THƠ SHIKI
Chim yến
thoát rồi một ngày Xuân đẹp
đến giờ tàn thôi
Họ đang phơi bo bo
phía trưóc cửa nhà kho
giăng ngang mành tre cũ.
Hực nồng lữa hạ
bừng lên
òng quay quắt nóng
nghe rền sấm vang
A ! Hoa bìm bìm
Chiếc gầu vương hoa bên giếng
Đành xin nước nhà bên Chiyo
Trên mình ngựa, bầy ruồi
Không rời nón lá tôi
Ôi, nóng bức !
Shiki
Trong vỏ sò nho nhỏ
Một bờ cát nâu vàng
Kikaku vương trái tim tôi
ngang con đường núi
đổng thảo nở hoa tươi Kikaku
Ta hái tiếng hót ngươi
Như hái một nhành hoa dại
Chim cu ơi !
Kodo Chiều thu
Nghe tôi than thở
Là vách đất âm u
Issa
đi đâu thì cũng cõi phù thế
thôi chim yến thoát rồi
Issa
một ngày xuân đẹp
đến giờ tàn thôi
Shiki
ngọn núi Yoshino
chiếm trọn tâm tư
Mời Xem :Thơ HAIKU Là Gì ? (Lê Tấn Tài )
)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét