BLA: Vụ tai nạn chết người đầu tiên
trên thế giới liên quan đến xe ô tô tự lái đã xảy ra đêm 18/3/2018 tại
Mỹ. Chiếc Volvo của hãng Uber đã đâm chết một phụ nữ khi người này dắt
xe đạp đi ngang qua đường. Ai có lỗi và phải chịu trách nhiệm về vụ tai
nạn này là một vấn đề pháp lý mới mẻ và có thể sẽ gây tranh cãi. Tuy
nhiên có một thực tế không thể chối cãi, là sớm hay muộn, thì rồi đây
mọi thứ (chứ không riêng gì chiếc xe ô tô) sẽ do máy móc và trí tuệ nhân
tạo (AI) thực hiện. Con người sẽ ngày càng bị robot (người máy) "lấn
át", nên nhớ chiếc "xe ô tô tự lái" thực chất chính là một con robot! Đi
xa hơn, quý vị hãy hình dung tình huống trong tương lai, chiếc xe ô tô
này (của loài người chúng ta) bay đến một hành tinh nào đó có người
ngoài hành tinh sinh sống trong vũ trụ và gây tai nạn ở đó. Tại hành
tinh đó, họ sẽ gọi chiếc xe là một vụ UFO!
(Hiện trường vụ tai nạn đêm 18/3/2018 (ảnh do cảnh sát công bố)
Vụ xe tự lái tông chết người đầu tiên trên thế giới
Đêm ngày 18/3/2018, một chiếc xe tự lái của hãng Uber đã tông chết người. Nạn nhân là bà Elaine Herzberg, 49 tuổi.
Theo tin từ cảnh sát địa phương, bà Herzberg đang dẫn xe đạp qua đường thì bị một chiếc Volvo XC90 được hoán cải thành xe tự lái đâm trực diện dẫn tới các vết thương nghiêm trọng và chết tại bệnh viện ngày 19/3/2018.
Phía Uber sau đó tuyên bố lấy làm tiếc vì sự việc đồng thời ngừng tất cả các hoạt động thử nghiệm xe tự lái ở Bắc Mỹ. Volvo, thương hiệu xe hơi Thụy Điển thuộc sở hữu của Geely (Trung Quốc) xác nhận chiếc xe gây tai nạn là của họ song khẳng định không hề biết nó đã được Uber hoán cải thành xe tự lái.
Đây là vụ tai nạn đầu tiên gây chết người liên quan đến xe tự lái trên thế giới. Vụ việc xảy ra đúng trong thời điểm nhạy cảm khi đang có những luồng ý kiến trái chiều trong chính trường Mỹ và công luận về loại hình giao thông mới này.
Trước đó, ngày 16/3/2018, Alphabet và Uber đã viết thư cho một loạt các thượng nghị sĩ Mỹ, thúc giục họ tác động thông qua luật cho phép xe tự lái được chính thức tham gia giao thông tại Mỹ.
Nhưng vụ việc ngày 18/3/2018 đã khiến mọi việc phải chững lại. Các thượng nghị sĩ của đảng Dân chủ liên tục đặt nghi ngờ về độ an toàn của những chiếc xe tự lái - điều có thể trì hoãn hơn nữa việc luật cho phép xe tự lái được lăn bánh rộng rãi được thông qua tại quốc hội Mỹ.
Thượng nghị sĩ Dân chủ Richard Blumenthal của Connecticut nói: "Thảm kịch này cho thấy rõ ràng rằng cần phải mất thêm một thời gian dài nữa ngành công nghiệp xe hơi tự lái mới có thể thực sự bảo đảm an toàn trước hết là cho hành khách, người đi bộ và những tài xế khác".
Tuy vậy, cựu Chủ tịch Ủy ban an toàn giao thông quốc gia Mỹ Mark Rosenker cho rằng không nên phản ứng quá gay gắt trước vụ tai nạn nói trên. Ông lưu ý có tới 6.000 người đi bộ và 40.000 người chết trong khoảng 6 triệu vụ tai nạn đường bộ ở Mỹ mỗi năm.
Quan điểm của chính quyền tổng thống Donald Trump là không cản trở sự đổi mới nhưng trước hết phải đảm bảo an toàn. Người phát ngôn của Bộ trưởng Giao thông Mỹ Elaine Chao từ chối bình luận về vụ việc.
Hồi tháng 9/2017, Hạ viện Mỹ đã nhất trí thông qua quy định cho phép các nhà sản xuất xe tự lái được miễn trừ các quy tắc an toàn như xe có người điều khiển. Dự luật sau đó được chuyển lên Thượng viện Mỹ, trong đó có điều khoản cho phép mỗi nhà sản xuất xe tự lái trong vòng 3 năm có thể bán tối đa 80.000 chiếc nếu chứng minh với các cấp quản lý sự an toàn của chúng.
Uber không có lỗi trong vụ tai nạn?
Một ngày sau vụ tai nạn trên, ngày 20/3/2018, Cảnh sát trưởng tại địa phương ông Moir cho rằng, "có khả năng" Uber không có lỗi trong vụ tai nạn xe ô tô tự lái. Ông Moir nói: "Rõ ràng là rất khó để tránh khỏi vụ va chạm, dù xe đang ở chế độ nào đi chăng nữa (tự lái hay được điều khiển bởi người), vì cô ấy đã đi ra từ bóng tối, đi thẳng ra đường cái."
Một đoạn video quay lại vụ tai nạn đã được cảnh sát công bố. Theo đó, người ta thấy hình ảnh bà Herzberg dắt một chiếc xe đạp bất ngờ hiện ra trong bóng đêm.
Trước đó, cảnh sát cũng cho biết bà Herzberg đã đi qua đường không đúng vạch kẻ đường.
Lúc xảy ra tai nạn có một nhân viên điều khiển xe ngồi ở ghế lái. Cảnh sát cho biết "lái xe đã miêu tả vụ tai nạn như một tia chớp, và có một người tiến bước ra ngay phía trước họ. Cảnh báo đầu tiên của anh ấy về vụ va chạm là tiếng động của vụ va chạm đó. "Tuy nhiên, ông Moir cũng nói: "Tôi sẽ không loại trừ khả năng là sẽ có cáo buộc buộc tội người lái xe dự phòng trong chiếc xe của Uber."
Được biết chiếc xe gây tai nạn đã di chuyển với vận tốc khoảng 64,3 km/giờ khi xảy ra va chạm, và nó không có dấu hiệu giảm tốc độc khi cô Herzberg đi vào phần đường đang di chuyển.
Uber hiện đã phải ngừng tất cả các hoạt động của xe tự lái trong khi cuộc điều tra đang diễn ra
Người phát ngôn của Uber nói: "Trái tim của chúng tôi hướng về người nhà của nạn nhân. Chúng tôi đang hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương trong vụ điều tra vụ việc này."
..........
* Nhân vụ việc trên, báo Tuổi Trẻ có mời tôi nêu ý kiến, quan điểm. Dưới đây là ý kiến của tôi (gửi cho báo):
(Ghi chú: Có lẽ do giới hạn diện tích và không liên quan, ý kiến của tôi bị "gọt" khá nhiều. Đã đăng trên báo Tuổi Trẻ ngày 21/3/2018. Xem ảnh).
Xe tự lái hoạt động trái phép gây tai nạn, người chủ phải chịu trách nhiệm
Ls. Trần Hồng Phong
Xe ô tô tự lái (và cả máy bay, tàu thuỷ, ... tự lái) tham gia giao thông chắc chắn sẽ trở thành hiện thực, với tỷ lệ ngày càng cao trong tương lai không xa. Đây là xu thế không thể đảo ngược, cùng với sự phát triển của khoa học công nghề, hướng tới mục tiêu đưa máy móc phục vụ con người.
Khái niệm xe tự lái ngày nay không đơn giản là chiếc xe chạy theo một chương trình (cung đường) đã lập trình sẵn. Mà có tích hợp và điều khiển bởi trí tuệ nhân tạo (AI). AI có tính năng không khác bộ não con người, biết phân tích dữ liệu, xử lý tình huống, rút kinh nghiệm sau sự cố lần trước ...vv.
Không chỉ tại các nước công nghiệp phát triển như Mỹ, ngay tại VN, cũng đã có các dự án xe tự lái đang được triển khai, nghiên cứu. Chẳng hạn phần mềm tự lái xe do FPT đang thử nghiệm (cài đặt vào xe ô tô thông thường).
Chính vì vậy, việc bổ sung vào hệ thống pháp luật những quy định về nghiên cứu sản xuất, hoạt động hay sử dụng xe tự lái là điều tất yếu mà tất cả các quốc gia sẽ phải giải quyết, dù sớm hay muộn. Trong đó có Việt Nam. Về nguyên tắc, nếu xe tự lái tham gia giao thông hợp pháp, thì người chủ và nhà sản xuất sẽ không chịu trách nhiệm trong những vụ tai nạn. Tất nhiên để có thể đưa vào hoạt động, xe tự lái phải bảo đảm độ an toàn rất cao, tỷ lệ tai nạn thấp hơn xe do người lái.
Hiện nay, chúng ta đang có các luật về giao thông đường bộ, đường thuỷ, đường hàng không ... nhưng chưa có quy định nào liên quan đến xe tự lái. Theo tôi, đã đến lúc VN cần xem xét và ban hành những quy định về vấn đề này. Hoàn toàn không sớm.
Trong bối cảnh hiện nay, nếu tại Việt Nam xảy ra sự cố liên quan đến xe tự lái như trường hợp của Uber tại Mỹ, thì vẫn có luật chung để điều chỉnh và xử lý (luật dân sự, giao thông, hình sự ...vv). Tuy nhiên, phương tiện gây tai nạn sẽ bị xác định là hoạt động trái phép, và người chủ/người sử dụng phương tiện sẽ phải bồi thường toàn bộ thiệt hại và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu hậu quả nghiêm trọng.
Xem Thêm :Tương lai "rợn người" quanh đề xuất gắn "nút chết" cho robot
....
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét