Hình ảnh xích lô đã in đậm trong ký ức của người thành phố Hà Nội, Sài Gòn. Xích lô là một hình ảnh tượng trưng cho thành phố Hà Nội, Sài Gòn. Nhiều Việt kiều ra nước ngoài lập nghiệp mở khách sạn, quán ăn đã lấy xích lô làm tên đặt đầy ấn tượng.
Quán Xích lô ở London (Cyclo, restaurant, 147 Shoreditch High Street; Londres E1 6JE Royaume-Uni)
Năm 1974 khi qua các nước Đông Âu, tôi nghĩ Hà nội là thủ đô độc
nhất trên thế giới dùng xe đạp và xích lô làm phương tiện giao thông chủ
yếu
Thời chiến tranh, đám cưới tổ chức đưa dâu bằng xích lô được coi là
sang trọng. Cái xích lô trở nên gần gũi và quen thuộc với người Hà Nội
đến nỗi chúng tôi lớp sinh sau hòa bình (1954) cứ tưởng xích lô là sản
phẩm của Việt Nam.
Mãi
sau này tôi mới biết xích lô là do Pháp nhập vào. Chữ xích lô là phiên
âm từ gốc tiếng Pháp (cyclo). Thời kỳ mới du nhập, xích lô kéo được
dùng nhiều hơn xích lô đạp, vì nhân công xứ nộ lệ bị bóc lột rẻ mạt.
Pháp mang sang Việt Nam để dùng, nhưng kỳ lạ, qua Paris năm 1980 tôi
không thấy xích lô và chỉ thấy thấp thoáng dăm cái xe đạp lượn lờ trong
thành phố, trong khi Hà Nội vẫn đầy xích lô, xe
đạp.
Xích
lô kéo sinh ra từ Nhật Bản vào khoảng năm 1868. Ngay lập tức được thực
dân Anh ưa chuộc đưa qua Hông Kông và các nước láng giềng. Người Anh
gọi xích lô máy là rickshaw gốc từ Trishaw là xe ba bánh.
Cuối
thế kỷ 19, chính quyền bảo hộ Pháp đã nhập thử vài xe từ Nhật vào Hà
Nội. Thấy tiện lợi và phù hợp, một năm sau nhập luôn 50 chiếc. Cánh
hải quan thuộc địa thấy món xích lô có lời, đã nảy sinh ý tưởng lập
công ty cho mướn xích lô. Xích lô lúc đó là một phương tiện giao thông
sang trọng, đắt tiền.
Người
Việt thời đó chủ yếu còn đi chân đất đi bộ. Chỉ có người Pháp thực dân,
và nhà giàu mới có tiền sắm xích lô kéo riêng. Một chiếc xích lô
hay xe đạp là một gia sản quý. Khoảng 1935, theo ký ức của cụ Nguyễn
Khuê (tức Trần Văn Hân) và hồi ký của đại tá Trần Văn Giảng, cụ Trần Văn
Thuyên (tức cụ Bát Thoàn) thân sinh ra hai ông là một nhà giầu nổi
tiếng ở thành phố Vinh thời Đông Dương, được một
thương gia Hà nội tặng một chiếc xích lô.
Cụ
Bát Thoàn đem bày trang trí ở giữa phòng khách trông rất mốt và sang
trọng thời đó. Ngay ở những năm sau 1975 ở Việt Nam xích lô vẫn là cần
câu cơm của nhiều người. Bây giờ do giao thông ô tô xe máy nhiều, xích
lô ở Hà Nội bị coi là phương tiện cản trở giao thông nên chỉ được dùng
trong khu phố cổ để phục vụ du lịch.
Ở thành phố biển La Rochelle (Pháp), một chiếc xích lô đặt trang trí trên lề đường rất hấp dẫn,
trước tiệm ăn "Xích lô kéo Sài Gòn" (10 quảng trường Cordeliers, 17000 La Rochelle)
Sài Gòn nhập xích lô chậm hơn Hà Nội cả chục năm sau. Mãi năm 1939,
sau chuyến đi chinh phục Sài Gòn từ Nông Pênh bằng xe xích lô kéo
Pierre Coupeaud
đã thuyết phục được thị trưởng thành phố Sài Gòn cho phép lập công ty
xích lô đầu tiên gồm 20 chiếc đặt trụ sở ở số 6 ke "La Marne" (Bến Vân
Đồn ngày nay).
Dân
Sài Gòn rất ưa chuộng phương tiện giao thông rẻ tiền và hiệu quả kinh
tế này. Số lượng nhập vào Việt Nam tăng vọt. Xích lô thời đó còn lăn
bằng bánh kim loại kêu lọc cọc trên đường, sau mới đổi sang bằng cao xu
êm và giảm tiếng ồn.
Hình
ảnh xích lô đã in đậm trong ký ức của người thành phố Hà Nội, Sài Gòn.
Xích lô là một hình ảnh tượng trưng cho thành phố Hà Nội, Sài Gòn.
Nhiều Việt kiều ra nước ngoài lập nghiệp mở khách sạn, quán ăn đã lấy
xích lô làm tên đặt đầy ấn tượng.
Nhiều
quán đặt tên xích lô như: cà phê xích lô, Tiệm ăn xích lô kéo Sài Gòn,
phở xích lô, ông xích lô... Có chủ quán còn kỳ công chuyên chở cả
cái xích lô đem trưng bày trước cửa hay treo cao hoặc trưng bày trong
tiệm. Chiếc xích lô chu du từ Việt Nam đi khắp thế giới. Dường như hai
chữ Xích lô là người ta liên tưởng đến Việt Nam.
Từ
châu Á, qua châu Âu đến châu Mỹ đều có thể tìm thấy quán mang tên Xích
lô. Chỉ cần thấy chữ Xích lô, là khách du lịch biết nơi đó có thể thưởng
thức những món ăn đậm đà hương vị dân tộc Việt Nam như phở, bún chả,
bún bò, nem…
Quán ăn Xích lô ở trung tâm thương mại Oslo (Na Uy)
Ngay ở thủ đô Campuchia, có khách sạn và tiệm ăn Xích lô (Hotel
–restaurant cyclo) nằm ở số 50E đường 172 Góc 23, Phnom Penh Sangkat
Cheychumnash)
treo chiếc xích lô trang trí rất hấp dẫn.
Thượng
Hải sầm uất và sang trọng, khách du lịch cũng thấy một quán Xích lô do
người Việt làm chủ (Shaanxi Bei Lu 678-Cross Wuding Lu, Shanghai,
Trung Quốc).
Qua
đến châu Âu như Thụy Sĩ, Pháp, Đức, Anh, Na Uy... khách du lịch đều
có thể thấy những quán mang tên "Xích lô". Giữa mùa đông giá lạnh, mùi
phở thơm bay ra đầy lôi cuốn. Một bát phở nóng làm ấm người và chữ Xích
lô gợi nhớ về thành phố xưa một thời thanh bình không khói xăng. Ngay
Paris hoa lệ, khu Belleville, quận 20, nơi tập trung người châu Á đông
thứ hai cũng có quán Xích lô nho nhỏ.
Pháp
là nước gắn liền với nhiều kỷ niệm Đông Dương xưa, nên tiệm mang tên
Xích lô nhiều nhất ở châu Âu. Hai chữ Xích lô thu hút khách Pháp xưa
từng có mặt ở Đông Dương thèm nhớ những món ăn Việt và nhớ lại thời
hoàng kim thuộc địa nay đã mất.
Quán xích lô ở Munchen -Đức (Theresienstr. 7080333 München)
Ngay ở Oslo Bắc Âu lạnh lẽ, tưởng như không có người Việt, vì quá
lạnh nhưng giữa trung tâm thương mại có quán ăn hoành tráng của người
Việt ở
đậy mang tên Xích lô. Đặc biệt quán này duy nhất viết hai chữ Xích lô
đúng theo lối viết của tiếng Việt với dấu sắc và dấu nón. Điều này khẳng
định ngay từ xa là quán người Việt làm chủ.
Châu Úc, cũng có quán Xích lô
Chiếc
xích lô một thời bị lãng quên khi kỹ thuật giao thông hiện đại phát
triển. Ô tô, xe máy đã đẩy lùi phương tiện giao thông thô sơ. Ở Việt
Nam xe đạp, xích lô đang bị mất dần vị thế. Trước 1990, xích lô ở Hà
Nội, Sài Gòn chỗ nào cũng có.
Vì
vậy xích lô dường như đi vào kỷ niệm của người Hà nội, Sài gòn. Người
Việt đã chọn tên quán Xích lô để nhớ về quê hương nơi họ từng gắn bó
một thời. Xích lô của Pháp nhập từ Nhật hóa ra trở thành hình ảnh quê
hương Việt Nam.
Do đột biến khí hậu toàn cầu, các nước phát triển như Pháp, Đức, Hà
Lan, Na Uy, Mỹ, Canada đang khuyến khích dùng xe không khói để tránh ô
nhiễm
môi trường. Xích lô bắt đầu được ưa thích ở các nước văn minh. Pháp bắt
đầu nhập xích lô nhỏ để bố mẹ đưa con đi chơi, đi học.
Với
chiếc xích lô xinh xắn, người phụ nữ có thể thuận tiện đưa cùng một lúc
2, 3 con đến trường gần, không nguy hiểm như xe máy, vừa an toàn,
vừa có mui che mưa che nắng cho con nhỏ. Nhiều gia đình dùng xích lô để
dạo chơi thủ đô. Đồng thời xích lô rất thích hợp chuyên trở người già,
tàn tật trong thành phố.
Quán “Ông xích lô”, ở Melbourne (Mr cyclo, 261 Clarendon St South Melbourne Victoria 3205)
Ở châu Âu một số nước có đường dành cho người đi xe đạp, và chỗ thuê
xe đạp giá rẻ ở khắp nơi. Tất cả đều tự động hóa. Người thuê chỉ việc
mua
cái thẻ, rồi cắm vào, lấy trả xe ở bất kỳ nơi nào rất thuận tiện. Khu
trung tâm chỉ dành cho người đi bộ và xe đạp, xích lô, cấm dùng xe cơ
giới.
Việt
Nam có xu hướng theo Tây, nhưng không biết rằng Tây đang muốn theo Ta
như thời chiến tranh để bảo vệ môi trường một cách hữu hiệu. Một loại
xích lô, còn có tên gọi xe đạp – taxi một phương tiện giao thông mới
đang ưa chuộc ở Paris và nhiều thành phố lớn đông du lịch ở Pháp.
Khách
du lịch rất thích thú, vừa thoáng, vừa được che nắng, vừa dừng chụp ảnh
thoái mái bên lề đường, hơn nữa giá cả phải chăng, rẻ
hơn taxi. Hưởng ứng 'thành phố không khói' nên phương tiện giao thông
này được ưu tiện đỗ ngay chờ khách sát địa điểm du lịch. Nghề xích lô
bắt đầu sống lại ở Pháp nhưng đang chết dần ở Việt Nam. Việt Nam cái gì
cũng khác thế giới.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét