Những vụ lừa đảo nổi tiếng nhất trong lịch sử khoa học (Từ vnexpress)

Khám nghiệm tử thi người ngoài hành tinh, xác người khổng lồ, sự sống trên Mặt Trăng được xếp vào danh sách những vụ lừa đảo khoa học ngoạn mục nhất làm cả thế giới chấn động.

  

Cỗ máy chuyển động vĩnh cửu

Cỗ máy chuyển động liên tục không dừng là phát minh của một người tên Charles Redheffer vào năm 1813. Khi nhận thấy rung lắc nhẹ bên trong cỗ máy, kỹ sư cơ khí Robert Fulton tỏ ra nghi ngờ và thách thức Redheffer, tuyên bố có thể tìm ra cơ chế chuyển động của nó. Cuối cùng, Redheffer phát hiện một ông già ngồi trên gác xép có nhiệm vụ quay bộ phận tay quay để cỗ máy  chuyển động. Ảnh: Wikimedia Commons.

 

Sự sống trên Mặt Trăng

Trong bài báo đăng trên New York Sun năm 1835, nhà thiên văn học John Herschel đưa ra lý thuyết mới về hiện tượng sao chổi, phát hiện hành tinh mới quay quanh những ngôi sao khác và công bố ông đã khám phá ra sự sống trên Mặt Trăng. Tuy nhiên, toàn bộ báo cáo đều là sản phẩm do Herschel bịa đặt. Ảnh: NASA.

 

Người khổng lồ Cardiff

Người khổng lồ Cardiff là một trong những vụ lừa đảo nổi tiếng nhất trong lịch sử khảo cổ học Mỹ. Ngày 16/10/1869, nhóm công nhân đào giếng tại Cardiff, New York, Mỹ, phát hiện một cơ thể người bị hóa đá, cao khoảng ba mét. Nhưng đây chỉ là tác phẩm của một người vô thần tên George Hull như một trò đùa nhằm vào những người sùng đạo tin rằng Trái Đất từng có người khổng lồ sinh sống, giống ghi chép trong Kinh Thánh. Ảnh: Wikimedia Commons.

 

Hoá thạch người Piltdown

Năm 1912, Charles Dawson, một luật sư kiêm nhà khảo cổ nghiệp dư, phát hiện mảnh vỡ hộp sọ người tiền sử, xương hàm giống khỉ, hai răng hàm bị mòn cùng công cụ đá và hoá thạch động vật tại mỏ khai thác đá ở Piltdown, Anh. Ban đầu, các nhà khoa học tin rằng đây là dấu vết còn sót lại của người Piltdown sống trên Trái Đất cách đây 500.000 năm.

Trong những năm 1950, giới nghiên cứu xem xét lại các mảnh xương và nhận thấy phần trên hộp sọ chỉ khoảng 50.000 năm tuổi,và xương hàm có nguồn gốc từ một con đười ươi vài chục tuổi. Hoá thạch được nhuộm hóa chất để trông lâu đời hơn, chứng tỏ Dawson đã lên kế hoạch làm giả hoá thạch. Ảnh: Wikimedia Commons.

 

Khám nghiệm tử thi người ngoài hành tinh

Năm 1995, một người Anh tên là Ray Santilli tuyên bố nhận được những cảnh quay đặc biệt từ một nhà quay phim quân đội về hưu. Đoạn phim ghi lại quá trình khám nghiệm tử thi người ngoài hành tinh vào mùa hè năm 1947 ở Roswell, New Mexico, Mỹ.

Tuyên bố của Santilli lập tức bị cộng đồng khoa học nghi ngờ nhưng ông không chịu thừa nhận trò lừa bịp của mình cho đến năm 2006. Santilli đã dàn dựng và quay phim toàn bộ cuộc khám nghiệm. Ảnh: Wikimedia Commons.

 

Bộ tộc Tasaday

Năm 1971, Manuel Elizalde, một bộ trưởng trong chính phủ Philippines, tuyên bố tìm thấy bộ lạc Tasaday sống cô lập hoàn toàn trên đảo Mindanao. Bộ tộc này nói ngôn ngữ rất lạ, thu hái thực phẩm tự nhiên, sử dụng công cụ đá, sống trong hang động, dùng lá cây làm trang phục.

Tổng thống Philippine thời bấy giờ tuyên bố hòn đảo là một khu bảo tồn, nghiêm cấm các nhà nhân chủng học đến nghiên cứu bộ tộc này. Năm 1986, hai nhà báo lén tìm hiểu và phát hiện bộ tộc Tasaday sống trong nhà, mặc quần áo bình thường. Họ giả vờ có lối sống giống như thời kỳ đồ đá theo lời thuyết phục của Elizalde. Ảnh: Susanne Haerpfer.

 

Công cụ đá cổ

Năm 1981, Shinichi Fujimura, nhà khảo cổ học Nhật Bản, phát hiện đồ gốm bằng đất sét chứa hàm lượng đá nhỏ tại vùng Zacaragi, tỉnh Miyagi. Đây là đồ tạo tác cổ xưa nhất từng được tìm thấy ở Nhật Bản, có niên đại 40.000 năm.

Tháng 11/2000, tờ báo Nhật Bản Mainichi Shimbum công bố những bức ảnh Fujimara đang đào các hố để chôn cổ vật bằng đá. Trong buổi họp báo, Fujimura nhanh chóng thú nhận và tuyên bố mình không kiểm soát được bản thân và đổ cho bị ma quỷ dụ dỗ khi làm điều này. Ảnh: Didier Descouens.

 

Nguyên tố hóa học chưa được khám phá

Năm 1998, các nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley, Mỹ, tổng hợp được hai nguyên tố mới là Ununoctium (nguyên tố thứ 118) và Livermorium (nguyên tố thứ 116) bằng cách bắn phá chì bằng krypton. Đây được cho là một khám phá lớn, mở ra cánh cửa để hiểu biết thêm về hạt nhân nguyên tử.

Năm 2000, sau khi nhiều nhóm nghiên cứu khác thất bại trong việc tổng hợp 2 nguyên tố theo cách trên, Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley quyết định rút lại kết quả trước đó. Nhà vật lý Victor Ninov bị cáo buộc làm giả dữ liệu tạo ra nguyên tố mới. Cùng năm đó, nguyên tố Livermorium thực sự được tổng hợp lần đầu tiên, tiếp đó là nguyên tố Ununoctium vài năm sau. Ảnh: Flickr/Desintys Agent.

 

Hoá thạch Archaeoraptor

Năm 1999, hóa thạch của một con khủng long có lông vũ gọi là Archaeoraptor được tìm thấy. Hóa thạch này là liên kết tiến hoá còn thiếu giữa những con chim hiện đại và khủng long ăn thịt.

Tuy nhiên, Archaeoraptor thật ra chỉ là một tập hợp hoá thạch của nhiều loài khác nhau được dán lại bằng keo. Phần đầu và phần trên cơ thể hóa thạch thuộc về một loài chim nguyên thuỷ, phần đuôi thuộc về một loài khủng long nhỏ có cánh. Ảnh: AP.

Lê Hùng