NHỚ QUÊ - Thơ Trần Văn .Sửu, Lời bình Thái Hy

Nhớ quê- ThơTrần Văn Sửu, Lời bình Thái Hy ( Ngân Triều)

Xin giới thiệu một chút,bài thơ nầy từ 1 cựu giáo sinh SPSG khóa 1,ly hương,bày tỏ lòng mình khi nghĩ về chốn củ và 1 bài  phân tích ,bình thơ của 1 anh bạn -nguyên là cựu GSSPG khóa 2.Mời các bạn xem....chia se chút gì tâm sự của người xa quê trong đó.......
Nhớ quê
Tóc rối bay bay, chiều thương nhớ
Ráng  vàng giăng lụa, cuối trời xa
Khói sương rừng núi, chim bay mỏi
Quê cũ, vời trông,một mái nhà  
  Chiều buồn  Sanjosé (1997) Trần Văn Sửu (CGS k1.SPS 62-64)  
 

LỜI BÌNH         
**THÁI HY    (CHS TÂY NINH-CGS SPS G/K2)
Bài thơ nầy được sáng tác trong thời điểm tác giả vừa mới rời xa quê hương, sống nơi xứ lạ quê người .Cuộc sống bước đầu,chắc là khó khăn và gieo neo lắm!(1997)

**Tóc rối bay bay  (câu 1)không những là chi tiết chọn lọc,trữ tình,cảm khái,còn đượm phong cách  thơ chữ Hán của Nguyễn Du,hoàn cảnh sống lúc ấy  cực kỳ khó khăn khi ở     Quỳnh Côi (quê vợ):
Sinh vị thành danh thân dĩ suy Tiêu tiêu bạch phác mộ phong xuy (Quỳnh Hải nguyên tiêu-Rằm tháng giêng ở Quỳnh Hải “Chưa có danh gì , thân đã  yếu,Tóc bạc bơ phờ trước gió chiều” ’’tiêu tiêu’’ là âm thanh tiếng gió thổi
Như vậy,có thể hiểu những khó khăn trong vạn sự khởi đầu nan ở xứ người đã được gỡ rối dần dần.Kết hợp với ‘’khói sương’’=không sáng sủa,còn mờ mịt của cuộc sống tương lai phía trước và hình ảnh’’chim bay mỏi’’là rã rời,đuối sức …để ta hình dung  tâm trạng và sự phấn đấu siêu việt của tác giả,nơi xứ lạ,quê người. **

Câu 2:Ráng vàng giăng lụa cuối trời xa/là một câu tả cảnh,một bức tranh ngoạn mục,đậm nhạt về màu sắc,hình ảnh cổ điển như trong 2 câu thơ trong bài Đằng Vương các tự của Vương Bột,một trong tứ kiệt đời Sơ Đường: Lạc hà dữ cô vụ tề phi Thu thuỷ cộng trường thiên nhất sắc ‘’Ráng chiều xuống cùng cánh cò đơn chiếc đều bay,Làn nước mùa thu với nền trời nối dài một sắc’’Ở đây,tác giả hạ bút’’Ráng vàng giăng lụa’’vừa nhân hoá,vừa tạo một hình ảnh thẩm mỹ,tổng hợp được tính chất vừa cổ điển vừa tân kỳ.Cũng có thể hiểu mục đích và hoài bảo phải lìa xa quê hương,còn quá xa vời. **Về nhịp thơ,tác giả sử dụng  3 câu nhịp 4/3 đều đặn,dịu êm…để câu kết,bất ngờ đổi nhịp 2/2/3 như nức nở, nghẹn ngào của tâm trạng bức xúc, ray rứt,ai hoài của một con người cô lữ. **Mặt khác,chúng ta có thể thấy dụng ý kín đáo của tác giả về nỗi lòng  và tâm tình thương nhớ quê hương  qua 2  nhóm từ’’chiều thương nhớ’’(cuối câu 1) và’’một mái nhà’’(cuối câu 4)

.Đó là một tấm lòng hoài mong vời vợi về quê hương ở một phương trời,nơi có hình bóng cha mẹ già,những người thân trong gia đình,những bạn bè quen thuộc… **Vời trông (câu 4)là nhìn ra thật xa,xa tít,xa vô cùng,xa tận cuối chân trời.Quê cũ bây giờ đường đi diệu vợi,xa cách muôn trùng.Nhìn thấy ‘’một mái nhà’’ nơi ‘’quê cũ’’là những hình ảnh không có thực,đó chỉ là hình ảnh trong tâm tưởng để lòng khát khao một mái ấm nơi làng quê xa xăm , vút cao những giây phút chạnh lòng trong nỗi niềm thương nhớ quê hương một cách thiết tha,đồng cảm: Nhật mộ hương quan hà xứ thị? Yên ba giang thượng sử nhân sầu Bài ‘’Hoàng Hạc Lâu’’, Thơ Đường của Thôi Hiệu Quê hương khuất bóng hoàng hôn Trên sông khói sóng cho buồn lòng ai? Tản Đà dịch Mặt khác,ý thơ thể hiện chỉ là những  cái nhìn tuy bình thường nhưng gợi cảm: nhìn lại bản thân ,nhìn tận cuối trời xa,nhìn qua rừng núi nhạt nhoà trong sương,thấy những cánh chim bơ vơ, lạc loài, bạt gió,mỏi cánh bay về đâu…và nhìn  thấy một mái nhà trong tâm tưởng … chắc là rất buồn để ao ước một hạnh phúc sum họp đơn sơ của gia đình trong mỗi buổi chiều tà…nỗi niềm đó,chỉ một mình mình biết,một mình mình hay… như một tâm tình: Dừng chân đứng lại trời non nước, 

 Một mảnh tình riêng,ta với ta 

Qua Đèo Ngang-Bà Huyện Thanh Quan   

  **Tôi lúc nhỏ,cùng học chung,chơi chung với tác giả,thời êm đềm,tuổi mộng Bào Trai.Lên trung học thì mỗi đứa cầu học theo mỗi hướng khác nhau.Tôi học TrườngTrung Học Tây Ninh,tác giả học Trường Trung Học Mạc Đỉnh Chi,Sài Gòn.

Ở chặng cuối đời học trò áo trắng,chúng tôi lại gặp nhau ở Trường Sư Phạm Sài Gòn(Sửu,khoá 1 và Triều,khoá 2).

Khi ấy,sau những lần lãnh học bổng xong (có 200 đồng/tháng),hoặc được trả thù lao đi dạy kèm ban đêm,chúng tôi thường rủ rê nhau đi ăn nghêu luộc sả ớt ở đường Nguyễn Tri Phương (có 2 đồng/thau nhỏ=1 tô lớn,uống bia trâu Larue 5đồng/chai ,hoặc sang trọng hơn ,ghé mấy quán bia 33 ướp lạnh đường Bùi Viện,thường thì kèm món bò lúc lắc,vài miếng ‘’La vache qui rit’’cùng với một dĩa đậu phộng da cá ‘’Hưng Ký’’.Nhiều lúc ,sau khi xem phim ở Rex,Đại nam,Eden,Lê Lợi…chúng tôi vào Thanh Bạch ở đường Lê Lợi,thưởng thức món Pâté chaud,càfé đá…thư giãn,chuyện khào và   ngắm những’’ bóng hồng …nhác thấy nẻo xa’’ để cùng  liếc mắt,để cùng lòng ưa… 

Sau nầy,có gia đình riêng,chúng tôi ở cùng khu phố,hai nhà cách nhau chừng một trăm mét,lại cũng thường rủ rê cà phê cuối tuần.Nối nghiệp nhà,ngoài thu nhập đi dạy,nhà thơ còn có mở một tiệm may,tên Bảo Tịnh.Đến bây giờ,dù đã không còn tiệm may đó nữa nhưng người ta vẫn gọi con hẻm dọc hông nhà tác giả là Hẻm Bảo Tịnh, rồi tên đường mới lại là Đường Hẻm Bảo Tịnh.(Nào ai biết,con đường đó,nguồn gốc do chính tác giả đã đặt tên cho tiệm may của mình.) 

 Chúng tôi đã từng là Hiệu Trưởng và sau nầy dạy lớp Trung Học.Tác giả dạy Toán rất hay,nổi tiếng ở trường ,có rất nhiều học sinh giỏi Toán.(Ngay cả những bài toán nâng cao,các giáo viên trẻ phải xính vính ,khi đến tay tác giả,thì được  giải liền,một cách thông suốt như nước chảy) Tôi muốn nói dông dài như vậy để cho các bạn biết thêm phần nào về mối quan hệ thân thiết của chúng tôi và nhận ra ý nầy:Giáo viên dạy Toán,hay những môn tự nhiên khác,không phải không thể làm thơ  mà còn có thể làm thơ hay. Thơ hay thì  một  bài cũng được nhiều người ngưỡng mộ,và cũng có thể nổi tiếng. 

 **’’Nhớ quê’’,một bài thơ thất ngôn tứ tuyệt,với nhiều hình ảnh,thủ pháp nghệ thuật chọn lọc,cân nhắc,ý tứ mạch lạc ,đậm nhạt ý tưởng cổ điển-tân kỳ …quả là  một bài thơ  hay.Vì sao bài thơ nầy hay?Bởi lẽ,nhà thơ đã suy nghĩ trong hoàn cảnh chân thực của mình,cảm xúc  trái tim,đậm đà những tình cảm quê hương tha thiết và chọn lọc hài hoà những giai điệu thi tứ chặt chẽ,trữ tình vì ‘’Thơ là tiếng lòng sâu thẳm,mênh mông,bao la, tuôn trào qua ngôn ngữ dạt dào cảm xúc của trái tim’’ 

 Tôi đọc đi đọc lại bài thơ để ngưỡng mộ,khâm phục , khẳng định và xin giới thiệu ‘’Đây là một bài thơ hay đến ngỡ ngàng’’ 

Thái Hy     

(Bài Thơ Trên Được in trong Tập "CÒN VƯƠNG BỤI PHẤN " Của nhóm Thân Hửu SPSG