MƯỜI SỰ KIỆN NỔI BẬT TRONG NĂM 2024 - Nhất Hùng

Theo thông lệ, vào những ngày cuối năm, các báo có tiếng trên thế giới, các cơ quan truyền thông thường chọn ra mười sự kiện nổi bật trong năm. Có nhiều cách chọn khác nhau, cách thường thấy nhất là họ lập ra mười sinh hoạt khác nhau như chính trị, văn hóa, nghệ thuật, khoa học, thể thao.v.v. và chọn sự kiện nổi bật nhất trong lĩnh vực đó, có nơi không nhất thiết sẽ chọn như vậy. Mặc dù là những cơ quan truyền thông nổi tiếng, khi chọn lựa, họ có thăm dò, có tham khảo dư luận nhưng cũng không tránh khỏi chủ quan và thiên ý cá nhân.

Nhiều sự kiện các cơ quan truyền thông trên khắp thế giới chú ý:

Ở Nam Phi, Đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) phải đối mặt với thất bại bầu cử tồi tệ nhất, dẫn đến chính trị liên minh và báo hiệu sự thay đổi trong kỷ nguyên chính trị hậu chế độ phân biệt chủng tộc.

Ở Anh, đảng Lao Động tại Vương quốc Anh đã giành được chiến thắng áp đảo trước Đảng Bảo Thủ, dẫn đến việc Keir Starmer trở thành Thủ tướng mới. Với Hoàng gia, Vua Charles III và Công nương Catherine đã được chuẩn đoán ung thư.

Ở Iran, Tổng thống Ebrahim Raisi tử nạn trong một vụ tai nạn trực thăng nhưng nhiều người lại nghi ngờ đây là một hành động ám sát.

Ở Slovakia, Thủ tướng Slovakia Robert Fico bị ám sát nhưng thoát chết.

Ở Pháp, thế vận hội mùa hè 2024 tại Paris đã thành công rực rỡ và được đánh dấu bằng chiến thắng lịch sử 100 mét của Noah Lyles và kỷ lục thế giới nhảy sào mới của Armand Duplantis được thiết lập.

Ờ Brazil các cuộc điều tra đang diễn ra về các vụ bê bối tham nhũng đã làm rung chuyển chính phủ, dẫn đến các cuộc biểu tình rầm rộ và yêu cầu các nhà lãnh đạo chính trị phải chịu trách nhiệm.

Ở Sudan, nội chiến triền miên tạo ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo lớn, khiến hàng triệu người di dời, tạo ra làn sóng di dân, gây bất ổn cho các quốc gia láng giềng.

Ở Ấn Độ, Đảng Bharatiya Janata (BJP) cầm quyền, do Narendra Modi lãnh đạo, đã giành thêm một nhiệm kỳ nữa, củng cố sự thống trị của mình trong nền chính trị Ấn Độ và định hình quỹ đạo của đất nước như một cường quốc toàn cầu.

Ở Đài Loan, dân Đảo đã bầu ông William Lai làm tổng thống, ông là người ủng hộ độc lập vì thế căng thẳng giữa Đài Loan với Trung Quốc gia tăng, thu hút sự chú ý của quốc tế đến mối quan hệ xuyên eo biển.
Là người viết báo, tôi cũng liệt ra mười sự kiện mà cá nhân cho là nổi bật trong năm 2024, sự kiện tôi chọn lựa, dĩ nhiên đã phải được nhiều cơ quan thông tấn cũng có nêu ra.
Xếp theo thứ tự sau:

1/ Donald Trump: đây là cái tên được nhắc đến nhiều nhất trong năm 2024, báo TIME chọn ông là “nhân vật trong năm”, các bảng xếp hạng sự kiện nổi bật của tất cả các cơ quan thông tấn đều xếp Trump đầu bảng. Donald Trump là cựu Tổng Thống Hoa Kỳ, tái tranh cử tổng thống nhiệm kỳ 2024-2028 sau khi thất bại trong lần tranh cử với Tổng Thống Biden cho nhiệm kỳ 2020-2024. Kịch tính nhất trong cuộc tranh cử của Trump là sự việc ông bị ám sát, đạn sướt tai phải, thoát chết trong đường tơ kẽ tóc nhưng ông đã vụt đứng thẳng, giơ cao nắm đấm và hô vang: “chiến đấu, chiến đấu, chiến đấu”. Hình ảnh vừa đẹp vừa hào hùng. Ông đắc cử Tổng Thống với một chiến thắng đầy thuyết phục.

2/ Con người đã đi được những bước thật dài trong tiến bộ công nghệ: OpenAI đã ra mắt mô hình AI GPT-4 được cập nhật, giới thiệu những cải tiến về giọng nói, video, hình ảnh và giải thích mã, đánh dấu bước nhảy vọt đáng kể về khả năng của trí tuệ nhân tạo.

3/ Xung đột ở Trung Đông: xung đột gia tăng ở Trung Đông với nhiều diễn biến thật bất ngờ. Trong năm, Israel vừa ám sát vừa hạ sát nhiều thủ lĩnh cao nhất của Hamas, Iran và Hezbollah. Hamas ở Gaza bị bao vây, bị truy diệt, bị cô lập. Iran và Israel “ăn miếng trả miếng”, Iran có vẻ đang ở kèo dưới. Đặc biệt là các hoạt động quân sự của Israel mở rộng vào miền nam Lebanon. Hezbollah có nguy cơ bị xóa sổ nên họ đã có thỏa thuận ngừng bắn với Israel qua trung gian của Mỹ và Pháp, tuy nhiên hai bên vẫn đang tố cáo nhau vi phạm lệnh ngừng bắn.

4/ Sau năm năm đóng cửa vì hỏa hoạn lớn để trùng tu, nhà thờ Đức Bà Paris đã hoàn thành và chính phủ Pháp đã tổ chức lễ khánh thành vào tháng 12/2024. Đây là thành tựu lớn tượng trưng cho khả năng phục hồi và bảo tồn một di sản văn hóa đã có….

5/ Cuộc chiến tiếp tục leo thang ở Đông Âu, khi chỉ còn hai tháng cuộc chiến sẽ đạt mốc tròn ba năm nhưng chưa thấy có bất kỳ dấu hiệu nào để gọi là hạ nhiệt, hai phía liên tục tấn công nhau với vũ khí và cường độ ngày càng leo thang. Ukraine vẫn đang nhận sự hỗ trợ từ các nước NATO. Nga mua máy bay không người lái của Iran và không chỉ mua hỏa tiễn, đạn dược của Bắc Hàn mà lại còn cầu viện thêm hàng chục ngàn quân chiến đấu. Trong năm 2024, Nga nhiều lần đặt ra “làn ranh đỏ”, thậm chí đe dọa sử dụng vũ khí nguyên tử… nhưng rồi vẫn chỉ là những đe dọa suông.

6/ Gần cuối năm, Syria có cuộc nổi dậy bất ngờ, chỉ sau 11 ngày, lực lượng nổi dậy đã chiếm thủ đô Damascus của Syria, Tổng thống Al Assad đã bỏ chạy qua Nga. Biến chuyển ở Syria không chỉ làm thay đổi cục diện Trung Đông mà còn làm thay đổi các thế chiến lược của nhiều quốc gia trên thế giới. Nga có thể buộc phải rút khỏi những căn cứ lớn của họ ở Syria. Sự kiện này chắc chắn tạo ra nhiều thay đổi lớn không chỉ cho Trung Đông mà còn cho cả thế giới trong năm tới.

7/ Ngày 01/01/2024, ở Nhật Bản, một trận động đất thảm khốc có cường độ 7,5 richter đã gây ra sóng thần, dẫn đến nhiều mất mát đáng kể về sinh mạng và tài sản. Ngày 03/04/2024, trận động đất với cường độ 7,4 richter tấn công bờ biển phía Đông Đài Loan khiến ít nhất 9 người thiệt mạng và hơn 900 người khác bị thương. Đây là trận động đất mạnh nhất trên hòn đảo này trong vòng 25 năm qua. Ngày 29/10/2024, Tây Ban Nha hứng chịu trận lũ lụt kinh hoàng nhất trong nhiều thập niên. Lượng mưa trong một năm đã đổ xuống chỉ trong vòng vài giờ ở các khu vực phía đông và nam của nước này khiến hơn 200 người thiệt mạng. Biến đổi khí hậu là nguyên nhân chính dẫn đến các thảm họa thiên tai này.

8/ Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol bất ngờ ban bố lệnh Thiết Quân Luật nhưng phải rút lại sau 6 giờ vì Quốc Hội với đa số phiếu đã bác bỏ. Ông đã bị Quốc Hội bãi nhiệm, hiện Thủ Tướng đang tạm giữ quyền Tổng Thống. Sự kiện này chắc chắn sẽ gây bất ổn chính trị cho Hàn Quốc, bất lợi cho Mỹ, cho Nhật, và có thể cho cả Ukraine nữa. Mỹ đang xây dựng Liên Minh Mỹ-Hàn-Nhật để đối phó với Trung Cộng. Không biết liên minh này sẽ ra sao khi ông Yoon Suk Yeol, người có lập trường ủng hộ Mỹ, thân thiện với Nhật và chống Trung Cộng. Gần đây, ông đang có ý định tích cực giúp vũ khí cho Ukraine để đối phó với quân tham chiến Bắc Hàn ở Ukraine.

9/ Kinh tế thế giới phục hồi bất chấp những rủi ro từ các cuộc xung đột địa chính trị, tranh chấp thương mại cùng những bất ổn liên quan đến các cuộc bầu cử. Các nền kinh tế lớn có xu hướng điều chỉnh chính sách kinh tế vĩ mô, giảm lãi suất nhằm kích thích tăng trưởng. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) lần đầu tiên trong vòng 4 năm hạ lãi suất, trong khi nhiều ngân hàng trung ương khác cũng có hành động tương tự.

10/ Việt Nam mở rộng quan hệ đối tác quốc phòng quốc tế. Hợp tác với các nhà sản xuất vũ khí Hoa Kỳ. Quan hệ đối tác này nhằm mục đích tăng cường năng lực quốc phòng của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực, bao gồm hải quân, không quân, lục quân và không gian mạng. 

Gần đây nhà cầm quyền Việt Nam khởi xướng các cải cách hành chính quan trọng, đề xuất cắt giảm nhiều cơ quan nhà nước, bao gồm việc bãi bỏ năm bộ và một số cơ quan chính phủ. Những thay đổi này có thể tinh giản được bộ máy hành chính và sẽ nâng cao hiệu quả. Mong đừng đánh trống bỏ dùi, nói phải đi đôi với làm.