Vịnh Tố Nữ Đồ
Giai thoại nói rằng một hôm Phạm Thái ngồi uống rượu với Kiến Xuyên hầu. Kiến Xuyên hầu trông vào bức tranh tố nữ, bảo ông thử uống cạn mười chén, vịnh thơ một bài. Phạm Thái vâng mệnh, cất bút thảo luôn bài này. Hầu xem xong thích lắm, khen là “thanh quan thắng tuyệt” (trong sáng tuyệt vời), từ đấy hầu có ý muốn gả con gái là Trương Quỳnh Như cho Phạm Thái, vì cũng biết là hai người đã yêu nhau. Tuy nhiên, bà mẹ Quỳnh Như không bằng lòng, sau Quỳnh Như bị ép gả cho một người khác, nàng liền tự tử. Từ đấy Phạm Thái buồn bã, chán nản, đi lang thang đây đó, uống rượu làm thơ, tự xưng là Chiêu Lỳ.
Đây là một bài thơ theo lối thuận nghịch độc, đọc xuôi bằng chữ Hán, đọc ngược bằng chữ Nôm. Bản dịch chính là bản đọc ngược của bài thơ bằng chữ Nôm.
Mời quý bạn xem Trương Quỳnh Như họa bài thơ Tố Nữ đồ (Tranh Tố nữ) của Phạm Thái.
*
Họa bài VỊNH TỐ NỮ ĐỒ (*) của Phạm Thái:
Véo von (1) bên liễu tiếng hoàng oanh,
Khuyên khách đừng quên chí chiến tranh.
Giữa lúc nước nhà đang hoạn nạn,(2)
Phải khi tráng sĩ vướng tơ tình?
Sông trôi đất Bắc in dòng đỏ,
Núi đứng trời Nam nhuộm vẻ thanh.
Khúc khải hoàn ca rồi mạnh mẽ,
Phòng tiêu (3) đầm ấm rạng ngày xanh.
Trương Quỳnh Như
*
Ghi chú:
(1) Véo von: tiếng chim hót cao và thanh.
(2) Hoạn nạn: lo lắng, tai nạn.
(3) Phòng tiêu:phòng trải hạt tiêu cho ấm thường thấy ở các nhà quyền quý.
*
Bản Hán Nôm,
Ngân Triều soạn:
𠶓員边柳㗂黄鶯,
勸客停𠅳志戰爭.
𠁹𣅶渃茄當患难,
沛欺壯士𥿁絲情?
滝㵢坦北印𣳔䚂,
𡶀𥪸𡗶南染𡲈青.
曲凱還歌耒猛瑪,
房椒淫喑𠓁𣈜𩇛.
*
Diễn ý bài thơ:
Bên rặng liễu, có tiếng hót cao và thanh, véo von con chim hoàng oanh nào,
Khuyên người khách đừng quên nhiệm vụ chiến tranh.
Dẫu rằng tráng sĩ đang vướng vào vòng tình ái.
Kìa, đất Bắc, dòng sông trôi in màu đỏ,
Nọ, núi trời Nam nhuộm màu xanh.
Chừng nào chiến thắng trở về, khúc khải hoàn ca, tưng bừng,
Chúng ta sẽ chung một phòng tiêu ấm áp rạng rỡ ngày xanh.
*
Ngân Triều cảm đề:
Rặng liễu hoàng oanh hót véo von,
Chiến tranh nhắc nhở chí hằng toan.
Những đau vận nước, thương dân khổ,
Chớ đắm biển tình, đuối phấn son.
Sông Nhị chưa phai màu máu khựa,
Nước Nam định phận sách trời còn.
Khải hoàn vang dội mừng Xuân mới,
Là lúc tưng bừng phượng với loan.
21.09.2019
Trích Tình sử Phạm Thái và Trương Quỳnh Như, Ngân Triều biên khảo, chưa xong.
Giai thoại nói rằng một hôm Phạm Thái ngồi uống rượu với Kiến Xuyên hầu. Kiến Xuyên hầu trông vào bức tranh tố nữ, bảo ông thử uống cạn mười chén, vịnh thơ một bài. Phạm Thái vâng mệnh, cất bút thảo luôn bài này. Hầu xem xong thích lắm, khen là “thanh quan thắng tuyệt” (trong sáng tuyệt vời), từ đấy hầu có ý muốn gả con gái là Trương Quỳnh Như cho Phạm Thái, vì cũng biết là hai người đã yêu nhau. Tuy nhiên, bà mẹ Quỳnh Như không bằng lòng, sau Quỳnh Như bị ép gả cho một người khác, nàng liền tự tử. Từ đấy Phạm Thái buồn bã, chán nản, đi lang thang đây đó, uống rượu làm thơ, tự xưng là Chiêu Lỳ.
Đây là một bài thơ theo lối thuận nghịch độc, đọc xuôi bằng chữ Hán, đọc ngược bằng chữ Nôm. Bản dịch chính là bản đọc ngược của bài thơ bằng chữ Nôm.
Bản Dịch của Phạm Thái
Hương tiêu gác vắng nhặt ca oanh
Bận mối sầu khêu gượng khúc tranh
Sương đỉnh trướng gieo từng giục mộng
Nguyệt bên rèm, tỏ dễ si tình
Vàng tha thướt, cúc tan hơi đạm
Lục phất phơ, rêu đọ rạng thanh
Trang điểm ngại chăm, dừng trục gấm
Phòng tiêu lạnh lẽo khoá xuân xanh.
Bận mối sầu khêu gượng khúc tranh
Sương đỉnh trướng gieo từng giục mộng
Nguyệt bên rèm, tỏ dễ si tình
Vàng tha thướt, cúc tan hơi đạm
Lục phất phơ, rêu đọ rạng thanh
Trang điểm ngại chăm, dừng trục gấm
Phòng tiêu lạnh lẽo khoá xuân xanh.
Lộ tòng kim dạ bạch,
Nguyệt thị cố hương minh.
Nguyệt thị cố hương minh.
Mời quý bạn xem Trương Quỳnh Như họa bài thơ Tố Nữ đồ (Tranh Tố nữ) của Phạm Thái.
*
Họa bài VỊNH TỐ NỮ ĐỒ (*) của Phạm Thái:
Véo von (1) bên liễu tiếng hoàng oanh,
Khuyên khách đừng quên chí chiến tranh.
Giữa lúc nước nhà đang hoạn nạn,(2)
Phải khi tráng sĩ vướng tơ tình?
Sông trôi đất Bắc in dòng đỏ,
Núi đứng trời Nam nhuộm vẻ thanh.
Khúc khải hoàn ca rồi mạnh mẽ,
Phòng tiêu (3) đầm ấm rạng ngày xanh.
Trương Quỳnh Như
*
Ghi chú:
(1) Véo von: tiếng chim hót cao và thanh.
(2) Hoạn nạn: lo lắng, tai nạn.
(3) Phòng tiêu:phòng trải hạt tiêu cho ấm thường thấy ở các nhà quyền quý.
*
Bản Hán Nôm,
Ngân Triều soạn:
𠶓員边柳㗂黄鶯,
勸客停𠅳志戰爭.
𠁹𣅶渃茄當患难,
沛欺壯士𥿁絲情?
滝㵢坦北印𣳔䚂,
𡶀𥪸𡗶南染𡲈青.
曲凱還歌耒猛瑪,
房椒淫喑𠓁𣈜𩇛.
*
Diễn ý bài thơ:
Bên rặng liễu, có tiếng hót cao và thanh, véo von con chim hoàng oanh nào,
Khuyên người khách đừng quên nhiệm vụ chiến tranh.
Dẫu rằng tráng sĩ đang vướng vào vòng tình ái.
Kìa, đất Bắc, dòng sông trôi in màu đỏ,
Nọ, núi trời Nam nhuộm màu xanh.
Chừng nào chiến thắng trở về, khúc khải hoàn ca, tưng bừng,
Chúng ta sẽ chung một phòng tiêu ấm áp rạng rỡ ngày xanh.
*
Ngân Triều cảm đề:
Rặng liễu hoàng oanh hót véo von,
Chiến tranh nhắc nhở chí hằng toan.
Những đau vận nước, thương dân khổ,
Chớ đắm biển tình, đuối phấn son.
Sông Nhị chưa phai màu máu khựa,
Nước Nam định phận sách trời còn.
Khải hoàn vang dội mừng Xuân mới,
Là lúc tưng bừng phượng với loan.
21.09.2019
Trích Tình sử Phạm Thái và Trương Quỳnh Như, Ngân Triều biên khảo, chưa xong.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét