21 thg 4, 2016

THÊM MỘT TRÒ BỊP - MỸ PHẨM STEM CELLS


Bác Sĩ Nguyn Ý Ðc
 
Trước khi nói v giá tr làm đẹp ca m phm stem cells, tưởng cũng nên tìm hiu stem cells là gì.
 
Stem là phn gia chính ca mt cây tho, cây bi hoc cây g t r mc lên, gi là thân cây. T thân, lá và hoa mc ra.
Stem cũng có nghĩa là cái cung ca lá hoc hoa qu,  ni vi thân hoc cành.
Cell là tế bào, đơn v nh nht ca mt cht sng có mt ht nhân.
Vi cơ th con người, Stem cells “ tế bào gc” , là nhng tế bào chưa phân bit, có th phân hóa ra c hàng trăm loi tế bào,  để to thành các cơ quan b phn khác nhau, như tim, phi, thn, não...
 
Có 2 loi tế bào gc:
 
1.    Tế bào gc t phôi (embryonic stem cells)
Phôi là sn phm ca s kết hp gia tinh trùng và trng n t cung trong 8 tun l, phát trin đầu tiên.
Trong phôi có mt nhóm tế bào gi là: tế bào gc stem cells,  có kh năng to ra tế bào ca tt c các b phn trong cơ th.
Tiếc thay, chúng ch tn ti trong dăm ngày phôi,  và cũng thy có trong máu cung rn.
Khi tách ra t phôi, nuôi dưỡng trong phòng thí nghim, các tế bào này vn có th phân bào,  và vn có kh năng to ra c trăm loi tế bào trưởng thành khác nhau, cho các b phn cơ th.
Do đó chúng được mnh danh là:  “tế bào gc đa năng” pluripotent stem cells.
 
           2. Tế bào gc người ln, non-embryonic “somatic” hoc “adult” stem cells
Ðây là nhng tế bào hin din trong đa s b phn cơ th người ln, tr em và thai nhi,  như là trong máu, não b, rut, da,  vi kh năng được định trước.
Chúng có th to ra tế bào ca b phn đó,  như là tế bào trong máu to ra hng hoc bch huyết cu, trong da to ra tế bào da, ch không to ra các tế bào khác ca cơ th.
Mi đây, các khoa hc gia còn tìm thy tế bào gc người ln trong nhau thai và cung rn thai nhi.
Khác vi phôi tế bào gc, tế bào gc người ln không nuôi dưỡng trong phòng thí nghim được.
Các khoa hc gia cũng đã tìm cách to ra mt loi tế bào gc gi là iPS induced pluripotent stem cell.
H ly bt c tế bào nào t người ln hoc tr em, “phù phép” nhân di truyn, biến chúng thành loi tế bào tương t phôi tế bào gc, có kh năng to ra bt c loi tế bào nào trong cơ th.
Tuy nhiên đây mi ch là kết qu sơ khi, chưa được áp dng trong thc tế.
 
Vì phôi tế bào gc có kh năng to ra bt c loi tế bào nào trong cơ th, cho nên các nhà khoa hc suy lun là:  có th cy tế bào gc vào mt b phn đang b tn thương .
Tế bào đa năng này s to ra mt lot tế bào mi ca b phn đó. Sau khi n định, phát trin, chúng s thay thế các tế bào tn thương,  để làm nhim v ca b phn đó.
Chng hn, khi tuyến ty b bnh, không sn xut được insulin để duy trì đường huyết bình thường, thì, nếu được cy phôi bào gc, ty tng s hi phc, li tiếp tc sn xut ra insulin.
 
Áp dng phôi tế bào gc trong tr bnh hin nay đang còn trong vòng nghiên cu, th nghim .
 
Trên nguyên tc, tr liu này được cho là có th áp dng để cha nhiu loi bnh như:  bnh tiu đường, bnh Parkinson, Alzheimer, thương tích thn kinh...
 
Tuy nhiên, con đường nghiên cu t phòng thí nghim ti bnh vin điu tr là mt con đường dài, còn nhiu vic phi làm.
 
Trước khi áp dng vào bnh ca con người, các khoa hc gia phi nuôi dưỡng mt loi tế bào thích hp, tìm cách th nghim các tế bào này, bo đảm là an toàn súc vt,  trước khi dùng th mt s bnh nhân tình nguyn. Nếu thy hoàn toàn safe thì mi mang ra áp dng rng rãi.
 
V li, ghép tế bào gc không ging như ung my chc viên dược phm. Ta có th ngưng thuc khi có tác dng ngoi ý, hóa cht s phai nht dn, nhưng khi nhn stem cells, thì chúng vn hin din trong cơ th, và nh hưởng s kéo dài sut đời.
 
y là chưa k h min dch người nhn còn phn ng, không chp nhn “sng chung” vi tế bào mi, dù tế bào gc này, có th là ân nhân cu mng,  hoc tế bào gc cũng có kh năng kích thích to ra mô bào, u bướu không mun có.
 
Li còn vn nn ly đâu ra tế bào gc đa năng. phôi ư ?
Ly t phôi s hy hoi phôi đó, trái vi lut pháp và đạo đức, vì phôi cũng được coi như có s sng như con người.
 
Vy mà trên internet đã có c tram, c ngàn địa ch qung cáo, cha bng stem cells cho vô s bnh như:  Alzheimer, chn thương não, ung thư, tiu đường, Parkinson, viêm khp, bnh thn, stroke, thm chí c trong lãnh vc ci thin sc đẹp con người.
 
Trong danh sách này, cơ quan FDA ch mi chp thun cho phép chuyn ghép stem cells t ty xương,  để điu tr ung thư máu bch cu leukemia.
Lp trường ca FDA là ch chp nhn khi nào chuyn ghép stem cells được chng minh là công hiu và an toàn cho bnh nhân.
Hoc các phương thc đang được nghiên cu, đã xin phép,  và đã được FDA chp thun cho tiếp tc nghiên cu.
 
Ti Hoa K, FDA có trách nhim điu hòa kim soát tt c các phương tin dùng để tr bnh, t dược phm ti dng c y khoa, k thut tr liu.
 
Trên đây là nói v stem cell trong vic điu tr bnh, con đường đi ti c th cũng còn hơi dài, có khi phi ch c vài chc năm na.
Khoa hc là vy. Chm nhưng chc.   y vy mà đôi khi còn xy ra nhng ri ro, nhng hu qu không ước định được trước.
 
Còn stem cells trong m phm thì sao ?
Ðây là mt đề tài đang được tho lun rng rãi khp nơi,  vì trong thp niên va qua, danh t stem cells đã tr thành mt nhóm ch có tính cách k thut, chuyên môn thi thượng, trong k ngh sn xut m phm.
 
Stem cells xut hin trong tên ca sn phm, trong danh sách thành phn,  cũng như li “khuyến th” khoe công dng ca m phm.
Stem cells được các nhà sn xut m phm “phong” cho là lý tưởng để chng li s hóa già ca lp da.
Sn phm t stem cells được nói gn nói xa,  là có th kích thích để da to ra lp da non,  và đảo ngược hin tượng nhăn da.
Mà da nhăn là mi ưu tư ln ca con người, là ch du ca s già nua, là không còn v đẹp mn màng mũm mĩm tươi tr ca thi k nam thanh n tú.
Và nhng người ưu tư đó vi vàng đi tìm thuc tiên, ty xóa vết nhăn trên mt, trên bng, trên đôi bàn tay gy guc, khô cn.
 
Cosmetic stem cells ra đời,  qua k thut stem cells technology,  và tr thành mt k ngh ln,  vi li nhun thương mi c nhiu chc t m kim.
Tranh lun v thc hư, li hi ca cosmetic stem cells, gia các nhà sn xut m phm cũng như gii tiêu th và khoa hc gia chc còn kéo dài.
 
Ðc hết ni dung các tho lun này có khi mình li hóa già trước khi có sđồng thun” t các phía.
Người viết ch xin gi ti bà con my ý kiến đáng suy nghĩ,  liên quan ti chuyn dài cosmetic stem cells.
 
Trên đây, có nói stem cell technology là vì, theo các nhà chuyên môn, m phm không cha stem cells con người,  hoc stem cells thc vt,  mà ch da vào k thut nghiên cu công dng ca phôi tế bào gc.
 
Vì, để sng sót và hot động được, theo Giáo Sư Bác Sĩ Jorg Gerlach, Ði hc Pittsburgh, stem cells cn được nuôi dưỡng bi máu trong cơ th,  hoc vi mt cht dinh dưỡng đặc bit, ch không phi là bt mt nhúm stem cells b vào mt l dung dch nào đó, tung ra th trường để người mua thoa bôi khơi khơi lên da là da hết nhăn.
 
Vì chúng đã chết hết ri.
 
Stem cells là tế bào sng, s mau chóng b tiêu hy trong môi trường m hoc serum. Hơn na, cu to ca da rt kiên c, đâu có th để vt l xâm nhp d dàng như vy.
 
Như vy, theo các nhà chuyên môn, cosmetic stem cells trong m phm da có th được hiu là:
 
1- Không có stem cells t con người mà có th là t thc vt.
 
2- Các stem cells thc vt được ly ra t thân (stem) ca tho mc, do đó ch stem trong tế bào tho mc không đồng nghĩa vi ch stem cells trong cơ th con người.
 
3- Ðây không phi là tế bào thc th mà ch là nước, triết t các tế bào thc vt, được ép ly ra,  ri chế biến, cho vào m phm.
 
Bác sĩ bnh ngoài da Fredric Brandt cũng đồng ý là :
 
- Không có tế bào gc trong bt c m phm nào,  mà ch là nhng cht đạm và yếu t tăng trưởng mà các stem cells thc vt sn xut.
 
Stem cells phi còn s sng thì mi hot động được như mt stem cells, ch khi đã được thêm vào dung dch m phm,  thì chúng đã chết ngm c ti ri, đâu còn hot động được na.
 
Nhiu nhn xét khác cho hay, plant stem cells t táo, dưa hu, go,  làm sao mà kích thích được tế bào gc trên da con người.
 
Tuy nhiên vì chúng t tho mc mà ra, chúng có th có vài tác dng như:  các cht antioxidant, nhưng giá c li quá mc so vi thc phm ta dùng hàng ngày.
 
Hơn na chc nhiu người cũng không mun da mình hp th nhng tế bào ly ra t táo, t dưa.
 
Ngoài ra, plant stem cells hot động khác vi human stem cells, không d gì mà đưa plant cells vào cơ th con người,  để ri hot động chung vi tế bào người.
Ðôi bên xa l, s uýnh nhau chí t.
 
Tiến Sĩ Bruno Bernard, mt giám đốc ca công ty m phm Lancome, Pháp, chân tht tha nhn rng:  kem da “Absolue” do công ty Lancome sn xut,  không có stem cells,  mà ch là nước triết táo được k thut stem cells, chế biến thành m phm. Khi bôi thoa, dung dch này thay đổi môi trường chung quanh stem cells da, khiến chúng linh động hơn, trong vic to ra tế bào mi, nh đó da nom tr trung, đầy đặn hơn.
 
Nghe cũng xuôi tai, vì m phm thường đều mong mun đạt được công dng như vy, là đã tha mãn ước mun ca gii tiêu th có nhu cu làm đẹp ri.
Vì, theo FDA, m phm ch là nhng sn phm được thoa, xt,  lên mt nơi nào đó ca cơ th,  để lau sch, làm đẹp, to ra s hp dn,  hoc thay đổi din mo bên ngoài mà thôi.
 
Và cui cùng xin mi bà con đọc ý kiến ca n tác gi và nhà nghiên cu v m phm Hoa K Paula Begoun, người được mnh danh trên khp thế gii là “Cosmetic Cop- Sen Ðm M Phm” như sau:
 
“Các công ty m phm đều qu quyết là h đã ly ra t plant stem cells nhiu cht như peptides, biến chúng tr nên n định,  để có th hành động y như stem cells, và có nh hưởng lên tế bào gc người ln có sn trong da.
 
Ðây là điu không tưởng bi vì stem cells phi toàn vn để có th hot động bình thường.
Dùng peptides hoc cht liu khác để tác dng lên stem cells trong da, đang được nghiên cu,  nhưng cho ti nay các khoa hc gia còn đang vò đầu tìm hiu làm sao thc hin được mt cách an toàn.
Hin nay, chưa có mt công b nghiên cu khoa hc chân chính nào kết lun là các cht triết t stem cells thc vt có th tác động lên stem cells trong da con người”.
 
Có người cho là các ý kiến này có v hơi kht khe thì phi. Vì,  dù không tác động lên tế bào gc trong cơ th, nhưng nếu thc s công hiu và đủ an toàn,  đểđim làm đẹp được din mo b ngoài (?) ca cơ th,  thì người tiêu th cũng cm thy OK ri. Có phi không, thưa bà con cô bác.
 
(H.Phi chuyển)
 

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét