FM974 Melbourne ; Hodan Nayaleh – Sinh Gia Nã Đại Chết Somalia, Giấc Mộng Chưa Thành

                                     Chuyện Thế Giớ Trong Tuần
                                     Thứ Hai 22/7/2019

Đầu tháng năm, Hodan Nayaleh vui mừng viết trên trang mạng xã hội Instagram, miêu tả ngày trở về quê Somalia, sau ba mươi năm lớn lên nơi xứ người, là ngày “tháng lễ Ramadan đầu tiên trong đời ở quê nhà”, nhưng đau đớn thay hơn tám tuần lễ sau, cô đã chết thãm thương khi chưa làm được những gì mình mơ ước. Nalayeh là nạn nhân của một vụ quân khủng bố tấn công tàn bạo tại Kismayo, một thành phố  biển đẹp, đất trời xanh ngát ở vùng Jubaland, cách thủ đô Mogadishu 500 cây số về phía nam.

    Nayaleh là một trong số 26 người chết khi quân khủng bố tràn vào khách sạn Asasey, sau khi cho nổ chiếc xe vận tải nhỏ chứa đầy chất nổ bên ngoài hàng rào, ngay cổng vào, họ bắn nhau dữ dội với lực lượng an ninh Jubaland trong suốt 12 tiếng đồng hồ, nhóm khủng bố có 4 người, đã xả súng bắn mọi thứ bên trong khách sạn, sau đó bị bắn gục trong khách sạn, người còn lại, mang bom cảm tử chết trong xe khi cho bom nổ. Trong số người chết có ba người Kenyans, ba người Tanzanians, hai người Mỹ, một người Gia Nã Đại và một người Anh.
    Nayaleh là một nữ ký giả Gia Nã Đại gốc Somali, được nhiều người biết tới và cũng là một nhân vật nổi tiếng trên mạng lưới YouTube, bị thương trầm trọng trong vụ khủng bố tấn công này nhưng đã chết tại bệnh viện, chồng cô ta, anh Farid cũng bị bắn chết. Một người ký giả khác, anh Mohamed Sahal Omar, làm việc cho chương trình phát thanh Somali (SBC), chết khi anh cố tìm cách chụp hình nhóm khủng bố bên trong khách sạn, chồng của Nayaleh, Farid Jama Suleiman, một thương gia và cũng là một cựu bộ trưởng của chính quyền Somalia.
   Nayaleh, là một người ký giả nhiệt tình, luôn luôn nghĩ về quê hương Somalia, một đất nước chìm đắm trong chiến tranh từ bao nhiêu năm, nạn đói hoành hành và khủng bố tấn công không ngớt, chưa kể đến tiếng bom tiếng đạn nghe từng ngày. Nayaleh là người sáng lập một chương trình truyền hình nhỏ trên mạng lưới điện tử của YouTube , có hàng triệu người xem, với mục tiêu đề ra là xây dựng một cộng đồng của những câu chuyện tốt đẹp, hài hòa và ước vọng cho người dân Somalis trên khắp thế giới. Nayaleh, 43 tuổi, trong đoạn phim ngắn mới nhất trên trang Tweet, hảnh diện đưa lên hình ảnh của những người đánh cá trẻ trên đảo Illisi, gần thành phố Kismayo.
    Nayaleh sinh ra ở Somalia năm 1976 nhưng gia đình di dân đến Gia Nã Đại khi cô mới lên sáu tuổi. Trong một buổi phỏng vấn đầu năm nay, cô kể lại mình đã lớn lên như thế nào trong một gia đình có 12 đứa con và những chuyện vui buồn lạ lẫm trong những ngày vừa đến xứ người “ cha mẹ cô đã phải làm việc vất vả để sống còn, học hỏi mọi thứ và cuộc đời cha cô, từ  một người đã từng là một vị tỉnh trưởng có tiếng tăm ở Somalia, đi xe hơi Mercedes đến một  người lao công của bải đậu xe, và nuôi sống đàn con, cha mẹ cô có những lúc khủng hoảng tinh thần không ít trước hoàn cảnh muôn vàn khó khăn tại Gia Nã Đại.
    Trong một bản văn đọc trên trang mạng điện tử, gia đình Nayaleh nói rằng, người đàn bà 43 tuổi, đã dành hết đời mình cho việc phục vụ người Somalis từ những chuyện nhỏ đến chuyện lớn. Cô chết trong lúc cô đang miệt mài lo cho cộng đồng người Somalis bất cứ nơi đâu, cô mang đến ngưỡng mộ và hy vọng cho người Somalis qua các câu chuyện mà cô kể, người ta sẽ nhớ và thương tiếc cô nhiều lắm.
    Nalayeh có hai đứa con trai với người chồng trước, chỉ trích nặng nề cái quan niệm khinh dễ chuyện mẹ hay cha ly dị , cô cho biết “xã hội sẽ phán xét” người ta, ở Somalia thường nhìn chê bai người mẹ ly dị nuôi con, đàn ông chê bai những những người mẹ trong trường hợp này chỉ vì họ nghĩ, các người mẹ đó dễ dàng dụ dỗ, không cần phải tốn tiền cưới hỏi, hồi môn, từ đó họ xem đàn bà không có giá trị gì cả một khi đã ly dị”. Nayaleh cho biết cô chia xẻ cảm thông với những người đàn bà nằm trong hoàn cảnh đó, cô đứng lên, cổ động, khuyến khích họ tự tin học hỏi, làm lại cuộc đời, không có gì phải xấu hỗ.
    Rồi dường như chuyện trời định cho số mạng, Nayaleh vừa tìm được một tình yêu khác và kết hôn lần thứ hai tháng Mười một năm 2018, với hạnh phúc vô vàn này cô đã chia xẻ những hình ảnh ngày cưới và kỳ hưởng tuần trăng mật với những người theo dỏi trang nhà của cô ở Somalia. Theo Fatuma Abdulahi, một người bạn thân cho biết, Nayaleh chết khi đang mang thai. Cái chết của Nayaleh đã đưa đến một làn sóng phẩn nộ dữ dội và tiếc thương không ít trên các mạng lưới xã hội. Qua việc làm của mình trên đài truyền hình, Nayaleh đã dành một sự ngưỡng mộ nhiệt tình cho thế hệ trẻ tuổi của Somalia, những người mà trước đây chỉ nhìn thấy đất nước mình qua lăng kính của chiến tranh.

    Bà Jamila Mohamed, chủ bút của đài truyền hình Citizen ở Somalia, người đã gặp cô Nayaleh ở Kenya vào đầu năm nay nhớ lại, Nayaleh đã có một lần thoát chết trong một vụ khách sạn bị tấn công, trong chuyến đi vòng quanh Somalia vừa rồi. Hiện nay, ở Somolia nguy hiểm luôn luôn rình rập đâu đó, người ta không bao giờ biết được là chuyện gì sẽ xảy ra. Thật vậy, trong một buổi phỏng vấn với đài CBC năm 2016, Nayaleh được cho là đã nói “bất cứ ai vì đam mê theo đuổi mục tiêu giúp đở xây dựng lại đất nước Somalia đều biết rằng, cái chết luôn luôn cận kề bên họ”.
    Nhà văn và học giả Khaled Beydoun là một trong những người đến chia buồn cùng gia đình Nayaleh, ông cảm thấy đau đớn khi nghe tin Nayaleh là một trong những người bị bắn chết trong vụ quân khủng bố tấn công khách sạn Asasey, Nayaleh được không biết bao nhiêu người yêu thương và công việc làm của cô nhận không biết bao nhiêu là sự ngưỡng mộ.
    Ahmed Hussen, người nghiên cứu về văn hóa Somalia và cũng là bộ trưởng về di trú, tỵ nạn và quốc tịch của Gia Nã Đại, miêu tả Nayaleh như là “tiếng nói cho nhiều người”, và ngày hôm nay họ để tang tiếc thương cho những người đã chết trong vụ tấn công ở Kismayo và riêng cho Nayaleh, người ký giả nhiệt tâm, sinh ở Gia Nã Đại rồi chết tại Somalia khi giấc mộng chưa thành.

Thuyên Huy

Xem CTGTT ngày 15/7/2019

Nhật Bản: Nghệ Thuật - Chính Trị Và Mãnh Lực Đồng Tiền Của Băng Đảng Ngoài Vòng Pháp Luật Yakuza