Cửa sổ nhà tôi trông xuống dãy mái ngói của khu tập thể một tầng đối diện .
Chẳng có hoa và cây xanh làm cho vui mắt, cũng không lăn tăn gợn sóng hồ để thư
giãn tinh thần . Những cái đó xa xỉ quá, trong một góc thành phố bê tông bề bộn
và mờ mịt bụi này .
Nhưng tôi đã quen với nó . Đến độ có thể đọc được những buồn vui trên mái ngói
tưởng chừng vô hồn kia . Những hôm mưa dầm, mái thẫm lại, ẩm ướt và buồn như
mái tóc người thiếu phụ buông xõa chờ chồng . Có hôm nắng hanh hao, hàng ngói
khô cong, vênh váo lên miễn cưỡng . Có lúc thì xám xịt, trang nghiêm . Lúc lại
hừng lên vui vẻ . . . Cứ thế, tôi tiêu thì giờ của một anh cán bộ nghiên cứu
bằng cách ngắm mái ngói nhà hàng xóm như đọc tâm trạng một con người . Đã có
lúc tôi nảy ý định điên rồ, thử nạy mô . t hàng ngói trên đó để nhìn sâu vào
trong . Liệu những cảnh sinh hoạt dưới đó có làm tôi xao lãng, hết băn khoăn về
buồn vui của cái mái ngói ?
Tôi biết dưới dãy mái đó là bốn hộ gia đình dang sống . Gia đình ông Mỹ khá giả
nhất, bán thịt lợn . Hai cô con gái là Mỹ Hạnh và Hồng Hoa đã lấy chồng, chỉ
còn cô Bích Liên ở nhà nối nghiệp bố vaf` cậu út Tuấn Tú đang học dở lớp mười
một . Hình như ông Mỹ muốn trả thù cái nghề bán thịt lợn không mấy lãng mạn
bằng cách đặt tên thật kêu cho các con . Bản thân ông cũng yêu văn nghệ lắm .
Tối nào về ông cũng làm hàng xóm giật nẩy mình bằng cách vặn cát sét lên to hết
cỡ và ông ổng hát theọ Cô Bích Liên tuy chỉ học hê t cấp hai rồi thôi, cậu Tuấn
Tú thì đúp lên đúp xuống, nhưng buổi tối, khi hai cô cậu thắng bộ đi chơi thì
ông rất có quyền tự hào mà khen thật to lên rằng; "Trông chúng nó cũng ra
dáng con nhà nòi lắm !" .
Hàng xóm nhà ông Mỹ là nhà Tâm và Định . Họ có vẻ yên tĩnh hơn, hay là an phâ.n
hơn . Vơ. chồng Tâm là cán bô. nhà nước . Sáng sáng, chồng xe cúp bãi rác, vơ.
mi-pha đi làm . Đứa con gái gầy nhom, lă.ng lẽ . Nó mới học lớp tám mà trông
nghiêm nghị quá, như tôi sang chơi, cả nhà đi vắng, con bé pha trà, mời nước
như người lớn rồi chúc tôi : "Mạnh khỏe, công tác tốt" . Tôi cười
bảo: "Thế cháu muốn chú chúc lại gì nào ? " . Nó nói : "Tùy chú
. Ai cũng chúc cháu ngoan, học giỏi . Thế thôi !" . Tôi hỏi: "Thế
cháu không ước có cái gì khác à ? Ví dụ đươ.c thươ?ng đi nghỉ ơ? biê?n chă?ng
hạn . . . . ? " Con bé đáp: "Cháu chưa đi biê?n bao giờ . Nhưng chả
cần . Ước làm gì cho mê.t . Chú có chúc cháu cũng không đươ.c đi cơ mà !"
. Tôi thấy nhói lòng . Thuơ? bé, tôi hay chơi thả thuyền . Nhà ơ? thành phố,
không có ao cũng chă?ng gần sông, chỉ có cái cống . Con thuyền giấy trắng bé
tẹo, tha ? xuống cống cứ trôi lừ đừ rồi mắc lại . Thuyền giấy của tôi chă?ng
bao giờ ra đến biê?n . Còn tôi thì khát biê?n đến tâ.n bây giờ .
Nhà bà Định hay làm phiền tôi nhất bằng khói bếp than và mùi nước gạọ
Ngày hai buổi đều đặn, tôi phải đóng chặt cửa sổ để căn phòng nhỏ khỏi bị mịt
mời vì khói than. Còn mùi nước gạo thì vô phương cứu chữạ Nó cứ
thoang thoảng cả ngày và đặc biệt dậy lên vào lúc bà đổ ra đun cho lợn.
Được cái bà hồ hởi, hay chuyện. Ở cái làng bê tông này, không chuyện gì
bà không biết. Theo chồng từ Thái Bình lên đây đã mấy chục năm rồi nhưng
bà vẫn cố gắng Thái Bình hóa một góc Hà Nội bằng quần đen, áo cánh, nghề nuôi
lợn cổ truyền và những lời bình luận ngang phè về "cái con ở trên ti vi
hôm qua đẹp gái quá nhẩy". Bà ghét "nhà Mỹ" mua rẻ bán đắt
những lứa lợn của bà nhưng lại phục "con cái nhà nó đeo tinh những
vàng". Giá con trai bà phải lòng cô Bích Liên thì bà cũng đồng ý
lắm . Bà có bốn anh con trai thì ba anh đã lấy vợ và đi ở chỗ
khác. Chỉ còn cậu út là công nhân điện, vẫn chưa có aị Tôi biết cậu
tên là Phúc, hai tám tuổi, tính lầm lì, ít nói như ông bố.
Và cuối cùng là nhân vật quan trọng nhất. Tôi tạm gọi là Nàng. Nàng
làm maí ngói nhà hàng xóm của tôi thêm xao xuyến buồn vuị Cả khu nhà tập
thể này để ý đến nàng , vì nàng đẹp, lại chưa chồng. Nàng sống với mẹ va
gia đình anh traị Tôi nghĩ, nàng không hạnh phúc. Mẹ nàng tóc bạc
trắng, gương mặt còn phảng phất nét đẹp thời con gái, nhưng mệt mỏi, phiền muộn
và già nua như thể đã sống hàng trăm năm vô vọng. Ông anh trai và bà chị
dâu xâ u xí, cau có, suốt ngày chỉ lủng bủng về tiền nong rồi đá mèo quèo
chó. Mâ y đứa cháu còn bé nhưng chỉ nhông nhổng đi chơi và chửi bậy rất
thành thạọ Sống trong một gia đinh như thế, làm sao nàng có hạnh phúc.
Buổi chiều, khi nhìn nàng dắt xe chui vào căn nhà tối om không cửa sổ ấy, tôi
lại cảm thấy bất nhẫn . Và bừng bực khi thâ y nàng cười, một nụ cười
tươi tắn, rạng rỡ, với hai hàm răng ngà ngọc tỏa sáng trong cái khung cảnh xám
xịt bao quanh nàng . Giá như tôi là một ông giám đốc đi xe hơi đời
mới, hay là một anh nhân viên công ty nước ngoài cưỡi Dream cũng được, tôi sẽ
đưa nàng đi thật xa khỏi cái làng bê tông này, khỏi căn nhà không cửa sổ đầy
mùi nước gạo và khói bếp than này, để nụ cười nàng thâ.t sự tỏa sáng trong
khung cảnh xứng hợp với nàng . Nhưng tôi chỉ là một viên chức quèn
có quá nhiều mơ mộng, một triệu phú thời gian nhưng lại rất ít
tiền . Tôi ở căn hộ tâ`ng ba nhìn xuống mái nhà nàng, xuống cái lối
đi chật hẹp tun hút giữa hai dãy nhà tập thể, và chỉ thế mà thôi .
Mẹ đã lập cho tôi kế hoạch đi ở rể, vì căn hộ này đã quá tải người, hai bốn mét
vuông cho bảy nhân mạng !
Nàng thân với em gái tôi . Đó là cái cớ để tôi được gặp nàng
nhiều hơn và đôi khi nói chuyê.n tay đôi . Tôi biết nàng thích đọc,
nhưng chỉ đọc truyện Việt Nam . Nàng bảo truyê.n nước ngoài xa vời
quá, còn thơ của họ thì khó hiểu . Trước đây nàng đã thức trắng đêm
để đọc những thiên truyện lãng mạn, đầy tình người và nhừng mơ ước cao cả xa
vời . Nhưng bây giờ thì đủ rồi . Tôi hỏi : "Nghĩa là
em không còn mơ ước nữa ? ". Nàng bảo: "Có
chứ . Em mơ một ngôi nhà có nhiều cửa sổ ... Em có một bà
chị rất lãng mạn . Chị ấy chỉ mơ một ngày nào đó được tặng một ôm
hoa hồng màu đỏ chói lọi . Nhưng bạn trai chị ấy không thích hoa,
chỉ thích gà . Sinh nhật chị, lần nào anh ta cũng vác đến một con gà
luộc . Hai người chấm muối chanh ớt, liên hoan với nhau .
Rồi chị ấy lấy anh-gà-luộc ấy . Bây giờ hai người ở một cái nhà
to, có rất nhiều cửa sổ ..."
Hôm ấy trời mưa, nàng ở chơi lâu hơn . Tôi
chưa bao giờ gần nàng đến vậy . Những ngón tay nàng buông hờ hững trên
bậu cửa sổ, chúng trắng và thon thả đến nao lòng . Tôi chỉ muốn nắm
gọn chúng trong lòng bàn tay mình để xóa đi cái vẻ cô đơn trên từng ngón tay
buồn kia . Nhưng trời sinh ra tôi có hai bàn tay lạnh, chẳng đủ sưởi
ấm cho chính mình, rồi giận cả nàng . Tại sao nàng lại đem so sánh
hoa hồng với gà luộc . Cả hai thứ đó tôi đều không có, mà nàng có lẽ
cũng không cần .
Tôi hỏi lại :
"Thế bà chị em có hạnh phúc với anh-gà-luộc ấy không? "
Nàng lắc đầu :
"Anh chị ấy bận lắm . Hai vợ chồng đều đi làm đến tối
mịt . Về nhà là cơm nước, dạy con học, thì giờ đâu mà ngồi nghĩ là
có hạnh phúc hay không !"
"Thê cứ bận là không có khái niệm về hạnh phúc hay đau khổ hay saỏ
"
Nàng bật cười, cái vẻ cười làm tôi thích, vừa khó chịu - như là nàng chưa biết
rằng nàng đang khô?, như là một cô bé quá ngây thơ, như là một gái giang hồ quá
dạn dĩ ...
"Anh triết lý thế thì sống sao nổi . Sướng khổ tại tâm chứ
".
Tôi bỗng thương nàng da diết . Nàng chê tôi triết lý, nhưng chính
nàng lại đi triết lý . Đàn bà hay triết lý thì khổ, mẹ tôi vẫn bảo
thế . Nàng sẽ không bao giờ hợp với Phúc - anh thợ điện hàng
xóm vẫn mượn cớ sang nhà nàng sửa giúp cái này, chữa hộ cái kia .
Nàng cùng sẽ không hợp với anh chàng cưỡi xe Dream và đeo dây chuyền vàng trĩu
cổ đang hứa hẹn dâng tặng nàng cương vị bà chủ một cửa hàng vàng có cửa sắt kéo
ở ngay mặt phố . Nàng cũng chẳng thuộc về tôi trong cái hộp bê tông
chen chúc những người này .
Mẹ tôi đã chán nhìn tôi ngồi ì sau khung cửa sổ ngắm mái ngói nhà hàng
xóm . Bà giục tôi lấy vợ : "Con Bích Liên nó để ý đến mày
đấy . Lần nào mua thịt nó cũng hỏi thăm, mà lại cân tươi lắm
! Con bé được cái đảm . Nó mà diện lên thì cũng ra dáng
lắm ... ". Tôi ậm ừ . Hôm qua trong men bia, ông Mỹ
đã tuyên bố sẽ "cải tạo lòi giống, cho con Bích Liên nấy hẳn một anh chồng
trí thức, xem nợn nai có hơn dứt nợn ỉ không !". Ấy là ông bực
vợ chồng nhà Tâm nghèo kiết xác mà cứ khinh khỉnh chê nhà ông ít
chữ . Nhưng cô Bích Liên hình như có để ý đến tôi thật .
Mấy lần tôi thấy cô đánh phấn, mặc váy đầm đi lướt qua tôi, thả một cái liếc
ngọt sắt như dao pha của ông bố . Chẳng hiểu có phải vì thế, hay vì
những lời nói gần nói xa của mẹ, tôi đã quyết định ra chợ, đến mua thịt ở hàng
ông Mỹ .
Giá như số phận đừng run rủi thì bây giờ có lẽ tôi đã yên tâm nhắm lòng lợn
tiết canh với bố con ông Mỹ hàng ngày và thôi không băn khoăn nhìn cái mái ngói
nhà hàng xóm nữa . Nhưng bữa đó tôi lại gặp nàng . Nàng
đứng cạnh cô Bích Liên, chọn một miếng thịt lên cân và cười . Cô Bích
Liên cũng cười . Ban ngày không son phấn, trông cô đen và
thô . Cả đến cái cười cũng đượm mùi nghề nghiệp . Tôi đi
như chạy ra khỏi chợ . Tôi biết nụ cười của nàng đã xua đuổi
tôi . Tại sao nàng có thể cười rạng rỡ đến thế khi cả nàng và tôi
đều khổ ...?
Cuối năm ấy, nàng đi lấy chồng . Nàng theo chồng đến một nơi xa, rất
xa . Tôi thầm cầu mong nàng sẽ sống trong một ngôi nhà với rất nhiều
cửa sổ, và nàng sẽ hạnh phúc . Nhưng em gái tôi lại
buồn . Nó bảo số nàng vất vả, chẳng được nhờ chồng, bây giờ lại còn
lo đến mẹ già ở xa không ai chăm sóc . Tôi thẫn thờ ngồi ngắm mái
ngói nhà hàng xóm dầm trong cơn mưa chiều . Hàng hàng ngói xuôi
xuống như suốt đời ép mình nhẫn nhục . Ở dưới ấy là bao nhiêu con
người sống không cần cửa sổ . Mẹ tôi cũng đang bàn hay là quây cót
ép và nilông biến cái góc cửa sổ và ban công sau nhà này thành "chuồng
cọp" chứa đồ . Nó thiết thực hơn là cửa sổ . Nhà tôi
đã có một cửa ra vào trông xuống phố là đủ . Thời buổi bây giờ, ai
cũng quay ra đường lớn ...
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét