Chuyện phiếm trên Đồi Mãnh Sư. Ara Phát

Chuyện phiếm trên Đồi Mãnh Sư.

Ara Phát

Báo chí Bỉ ngày thứ hai13/6 có nhiều bài đăng quảng cáo sự kiện tổ chức ngày kỷ niệm chiến thắng Waterloo, một trận chiến tranh trên đất nước Bỉ đã hơn hai thế kỷ, một trận chiến đã để lại cho các chiến thuật gia những bài học quý giá; đó là mặt trận Waterloo giữa Napoléon Bonaparte và liên quân 7 nước xảy ra cách thủ đô Bruxelles 15 km ngày 18/6/1815
Nhiều lần trên đường ghé thủ đô Bruxelles của vương quốc Bỉ thường đi ngang một địa danh lừng lẫy một thời . Từ xa trên xa lộ nhìn thấy một ngọn đồi sừng sững trên một cánh đồng, ngọn đồi được tạo dựng chứ không phải như những ngọn đồi thiên nhiên, trên đỉnh đồi tạc một tượng sư tử thật sống động . Được mang tên là Ngọn đồi Mãnh Sư ((Butte du Lion), đồi được đắp cao 43m, để lên được đỉnh đồi cần leo lên 226 bậc thang ; đồi Mãnh Sư tọa lạc nơi thị trấn Waterloo, vùng Brabant cách Bruxelles khoảng 15km. Địa danh Waterloo này lúc mới qua nghe cũng quen thuộc, vì đã được học qua trong phần thế giới sử lúc thi trung học đệ nhất cấp .

Ngọn đồi với tượng sư tử sừng sững, có thể đi bộ từ lối vào Đài tưởng niệm 1815 để lên đồi Mãnh Sư (Butte du Lion). Để lên đến đỉnh, hắn cần leo lên 226 bậc, cao 40m. Từ đây, có thể nhìn thấy toàn cảnh rộng lớn từ trên đỉnh và mường tượng ra trận chiến đã diễn ra..(photo Ara)

Đại khái lúc đó có học về cuộc cách mạng Pháp 1789, về vua Napoléon,…(cũng cùng năm 1789 này vua Quang Trung phá tan 20 vạn quân Thanh, cũng có một chiến trường »Gò Đống Đa » để đời của hai thiên tài quân sự, cùng một lối hành quân tốc chiến tốc thắng, đi đến đâu gom thêm quân đến đó).

Hắn thích và hay tìm đọc những sách có dính dáng đến chính sử để chém gió với bạn bè nên còn lưu lại chút ít trong đầu, hơn nữa ngày nay với khoa học phục vụ con người, muốn tìm hiểu thêm một điều gì cũng không khó cho lắm, vì thế khi đi qua thị trấn Waterloo, hắn đã hình dung ra một chiến trường ác liệt nhất thế kỷ 19 và nơi đây vị thiên tài quân sự Napoléon đã trở thành bại tướng và đã bị lưu đày, hắn cũng lan man nghĩ đến bạn bè hắn một thời tung hoành nơi đồi Gió của chiến trường An Lộc vào mùa hè đỏ lửa năm 1972, hắn cũng là dân An Lộc mà ! nơi đây cũng để lại 2 câu thơ bất hủ, bạn bè hắn cũng có người gởi nắm xương nơi này
An Lộc địa lừng danh chiến sử
Biệt kích dù vị quốc vong thân

Năm 2015 nước Bỉ đã tái hiện trận chiến ác liệt này trong dịp kỷ niệm 200 năm trận Waterloo và hắn cũng được con gái lớn biết ba thích, mua tặng một vé để tham dự.
… Dưới áp lực của các nước châu Âu, Hoàng đế Napoleon thoái vị vào năm 1814 và phải sống lưu vong trên đảo Elba. Sau đó ông vượt ngục năm 1815 và tổ chức cuộc chiến 100 ngày.

Kể từ lúc ông trốn thoát ngày 1/3/1815 khỏi đảo Elba, đổ bộ ở Antibes, hành quân với một số vệ binh trung thành, đến Grenoble, một nửa đoàn quân đi vây bắt đã di theo ô sau đó đến Lyon phần còn lại của đội quân do Thống chế Ney chỉ huy cũng đi theo . Tiến vào Paris, lấy lại vương miện, dẫn đầu đội quân Pháp đến Bỉ, thắng hai trận ở đó, và thua trận thứ ba, tan hàng ở Waterloo , trở về Paris, thoái vị và bị đi đày ngày 8/7/1815.
Waterloo, ngã tư của lịch sử châu Âu, có thể thấy đài tưởng niệm nhắc nhớ về một trong những thời kỳ hỗn loạn trong lịch sử. 200.000 người từ bảy quốc gia đã tham chiến . Đài tưởng niệm 1815 được xây dựng, và năm 2015 tổ chức kỷ niệm 200 năm Trận chiến Waterloo, trận chiến mà chỉ trong chưa đầy 1 ngày có hơn 50.000 người đã hy sinh.

Hai trăm năm sau trận chiến thảm khốc tại Waterloo (Bỉ), ngày 18/06/2015, các nhà lãnh đạo Châu Âu có mặt tại chiến trường xưa. Khác với 200 năm trước, lần này để khẳng định tình đoàn kết.
Thủ tướng Bỉ Charles Michel khai mạc buổi lễ đúng 11 giờ (giờ địa phương), cùng thời điểm Napoleon ra lệnh tấn công liên quân .Tuy nhiên, tổng thống Pháp François Hollande không tham dự, lấy lý do phải chủ tọa một buổi lễ tưởng niệm lời kêu gọi kháng chiến ngày 18/06/1940 của tướng de Gaulle.
Vấn đề tế nhị, thủ tướng Đức Angela Merkel và hoàng gia Anh cũng vắng mặt.
Để kỷ niệm 200 năm chiến thắng Waterloo (1815 – 2015) đồng kim loại 2 Euro được Bỉ dự định và ấn định thời gian cho lưu hành .
Pháp không thích điều này, bởi chiến thắng của châu Âu tại Waterloo lại là chiến bại của Pháp. Hơn nữa, đây còn là chiến bại nổi tiếng nhất và đau đớn nhất trong lịch sử quân đội Pháp, chấm hết cho cuộc chiến tranh Napoleon.
Vì thế, Bỉ đã tiêu hủy toàn bộ đồng kim loại vừa được đúc. Theo quy định các nước trong khối xử dụng đồng tiền chung châu Âu (eurozone) đã có thỏa thuận rằng đồng tiền mới chỉ được lưu hành khi tất cả quốc gia trong khối đều đồng ý.
Tuy nhiên, Bỉ vẫn giữ ý định về đồng tiền kỷ niệm chiến thắng Watwerloo. Nước này hiện đã dùng một điều khoản nhỏ trong luật Liên minh châu Âu để tiếp tục cho lưu hành với mệnh giá ngoài tiêu chuẩn.
Kết quả: Bỉ cho lưu hành đồng kim loại 2,5 EUR kỷ niệm chiến thắng năm 1815.

 .Đồng Euro lưu hành luôn mang mã số 1, 2 và 5 chia ra hàng đơn vị, chục, trăm và những tiền xu cũng mang mã số này. Tiền giấy bắt đầu bằng 5 Euro. 1 và 2 Euro và những đồng centime hay đồng xu là đồng kim loại. Hiện nay những đồng xu mang mệnh giá dưới 5 centime không lưu hành nữa, cho tròn giá.

Nhiều bài viết về đồng Euro ghi là « đồng xu 2 Euro » tôi nghĩ không chính xác.
Hai mặt đồng 2,5 Euro do Bỉ phát hành kỷ niệm , không lưu hành trong Âu châu vì ngoài mệnh giá.

Đồi Mãnh Sư nằm tại vị trí được cho là nơi Hoàng tử Hòa Lan (1792-1849) bị thương trước khi trở thành Vua của Hà Lan (từ 1840 đến 1849).
Thăm viếng chiến trường xưa không thể bỏ qua khu vực bảo tàng, nơi đây dàn dựng lại những mô hình, sa bàn trận chiến của hai bên.
Vào đây khoảng 1 tiếng rưỡi, có thể xem những hình ảnh của đài tưởng niệm với phim 4D của Gerard Corbiau « At the heart of the Battle » có hướng dẫn và thuyết trình miễn phí bằng tiếng Anh, Pháp, Hòa Lan hay tiếng Đức. Có bán những món quà lưu niệm, những DVD, hình ảnh các sản phẩm của Bỉ .
Waterloo là một trong những trận đánh đẫm máu nhất trong những năm đầu thế kỷ 19, gần 200.000 binh lính từ bảy khu vực . Khi phát súng đầu tiên bắn cho đến 9 giờ sau đó Napoleon đầu hàng quân liên minh, khoảng 65.000 binh sĩ đã thiệt mạng hoặc bị thương.

Ở Bỉ đến hơn 30 năm sau, Ara mới có dịp đặt chân chiêm ngưỡng đồi Mãnh

Sư, hồi niệm một thời Waterloo của 200 năm trước( 18/6/1815- 18/6/2015) .

Cánh đồng mà 200 năm trước xác chết chất chồng. Hình ảnh nhìn từ đỉnh đồi Sư tử /Lion Hill (photo Ara)

Lion Hill đã trở thành một mốc quan trọng đánh dấu sự thất bại của Napoleon Bonaparte – một chiến tướng đã chinh phục hầu hết châu Âu vào đầu thế kỷ thứ 19. sau cuộc chiến “Một trăm ngày” vang danh thiên tài quân sự Napoléon .
Ngày này 2 thế kỷ trước, trận chiến Waterloo lịch sử diễn ra giữa quân đội của Napoleon Bonaparte và quân đồng minh, đánh dấu thất bại cuối cùng của vị đại đế nước Pháp đã từng lật đổ đế chế La Mã.

Hôm 19/6/2015 những dấu tích của trận chiến hầu như không còn nữa. Nơi xảy ra Waterloo vẫn lưu lại một số biểu tượng, tượng đài trên đồng cỏ. Và biểu tượng lớn nhất, nằm ở trung tâm của trận chiến lịch sử đồi Mãnh Sư, Butte du Lion .
Một lối đi dài có bậc thang được xây thêm để du khách leo lên đỉnh đồi Mãnh Sư với 226 bước dẫn đến đỉnh. Từ đây, mọi người có thể nhìn thấy toàn cảnh nơi từng diễn ra trận Waterloo. (Photo Ara)

Công việc xây dựng đồi Mãnh Sư này bắt đầu từ năm 1825. Gần 400.000 mét khối đất đã được thu thập từ các khu vực xung quanh của các trận chiến Waterloo, bao gồm các phần của trang trại La Haye Sainte và các con đường của Công tước Wellington, trung tâm trận chiến.
Một lối đi dài với bậc thang được xây dựng cho khách du lịch leo đỉnh đồi . Từ đây, mọi người có thể nhìn thấy toàn cảnh nơi đóng quân hai bên trong trận Waterloo. Sư tử khổng lồ trên đỉnh đồi lấy từ tích sư tử Medici ở Florence, Italy, vào thế kỷ thứ 16, khi bàn chân mãnh sư đặt trên một mặt cầu với ý nghĩa là chiến thắng toàn cầu

Sư tử khổng lồ đúc bằng kim loại có kích thước, chiều rộng và chiều cao là 4,5 m. trên đỉnh đồi, lấy từ tích sư tử Medici ở Florence, Italy, vào thế kỷ thứ 16 trước, khi mãnh sư với bàn chân đặt trên một mặt cầu với ý nghĩa là chiến thắng toàn cầu.(photo Ara)

Trận đánh diễn ra vào chủ nhật, ngày 18.6.1815 gần Waterloo,với khoảng 200.000 quân tham chiến, giữa một bên là quân Anh do Công tước Wellington chỉ huy, cùng quân Phổ, Hòa Lan, Bỉ và Hannover; và một bên là quân của Napoleon Bonaparte . Công tước Wellington cũng sinh năm 1769 như Napoléon,cả hai ở tuổi 46 vào thời điểm trận chiến diễn ra, đều là những bậc thầy quân sự, có những chiến lược được thế giới tôn vinh và từng giành nhiều chiến thắng.

Bạn có thể xem bản đồ và mường tượng ra trận chiến đã diễn ra.( photo Ara)

Ara đứng trước sa bàn mặt trận Waterloo nghe thuyết trình về mặt trận lừng danh thế giới của thiên tài quân sự Napoléon, chỉ 1000 quân khi vượt ngục từ đảo Elba về đến Pháp. Khi về đến Paris hàng hàng lớp lớp theo sau ủng hộ một đế chế 100 ngày.(photo Ara)

Từ lúc phát súng mở màn, cuộc chiến kéo dài 9 tiếng sau đó Napoleon đầu hàng quân liên minh. Dọc một bãi chiến trường dài 15km khoảng 65.000 binh sĩ đã thiệt mạng hoặc bị thương, riêng quân Pháp thiệt hại hơn 33.000 người.
Dấu tích của trận chiến hầu như không còn nữa, chỉ còn một số biểu tượng cỏn lưu lại. Biểu tượng lớn nhất, nằm ở trung tâm của trận chiến lịch sử chính là đồi Lion (Mound Lion).

đồi Mãnh Sư như chiếc nón lá khổng lồ cao 43m úp trên cánh đồng,chóp của nón là một bức tượng sư tử đúc kim loại có kích thước, chiều rộng và chiều cao là 4,5 m. Đồi Mãnh Sư được xây dựng theo yêu cầu của của Hoà Lan, Vua William I. Đây là nơi tưởng niệm chỗ con trai của ông trúng đạn và bị tử thương do ngã ngựa trong trận chiến.

Lần kỷ niệm 200 năm chiến thắng Waterloo được kéo dài từ ngày 17 đến ngày 21 tháng 6 năm 2015, có đến 20 sự kiện được dàn dựng lại của mặt trận. Quy mô nhất trong các sự kiện này là tái diễn các trận vào ngày thứ sáu 19/6. Vào đêm thứ sáu quân đội Pháp mở cuộc tấn công và ngày thứ bảy 20/6. Ara dự mặt trận ngày thứ bảy, ngày các đồng minh Anh, Hòa Lan, Bỉ, phản công với sự giúp đỡ của quân Phổ. (Phổ /Borussia, tiếng Anh: Prussia/ là một quốc gia trong lịch sử cận đại, một lãnh thổ có ảnh hưởng lớn lên lịch sử nước Đức và châu Âu, Kinh đô cuối cùng của vương quốc Phổ là Berlin.)
Thực hiện những sự kiện này có hơn 5.000 người tham gia thêm 100 khẩu pháo và 300 con ngựa chiến, chi phí cho khoản kỵ binh khá lớn mà ban tổ chức phải chi phí trong ngày. Điều này với họ không quan trọng bằng việc tái tạo lại lịch sử .
Những người tham gia sự kiện sống trong những trại được cải biến như trại quân đội, những trại này được gọi là bivouacs, đây là điểm thu hút quan khách nhiều vào ban ngày, những trại quân sự giả này tập quan sát và các bài tập pháo binh, lo bữa ăn, chăm sóc y tế và đào tạo tân binh; là những sự kiện đáng giá . Vé được bán trên trang web chính thức của ban tổ chức lễ kỷ niệm cho phép du khách vào xem đầu thế kỷ 19 quân đội đã được chuẩn bị cho chiến tranh ,để bảo vệ hòa bình, cũng là ý nghĩa 4 chữ « CƯ AN TƯ NGUY » của trường bộ binh Thủ Đức,. Bốn chữ này trên huy hiệu trường bộ binh Thủ Đức mà các sinh viên sĩ quan đều biết rõ. Câu hát « cư an tư nguy vẫn luôn hằng ghi » thường theo chân SVSQ trong mỗi bước quân hành, có nguồn từ chữ Latin “SI VIS PACEM PARA BELLUM”/ Muốn sống hòa bình phải chuẩn bị chiến tranh
Năm nay 2022, Waterloo chỉ tổ chức 2 ngày 18 và 19 tháng 6, có chút trùng hợp vì ngày 19/6 cũng là ngày quân lực VNCH

Đoàn quân của Napoléon và đạo liên quân thứ 7 trên sa bàn (photo Ara)

Kỵ binh

Pháo binh

Công tước Wellington sau đó giữ chức Thủ tướng Anh, trong khi hoàng đế Napoleon buộc phải rời ngôi lần thứ hai và cũng là lần cuối. Ông bị lưu đày tại đảo Saint Helena xa xôi phía nam Đại Tây Dương và qua đời tại đây vào năm 1821 ở tuổi 51.

Sự kiện chấm dứt, mọi người tham dự lục tục kéo nhau ra về, những chiếc Navette nườm nượp đưa khách ra ga xe lửa về nhà, còn hắn ghé một nhà hàng mang tên Joséphine, tên người tình của Napoléon, không biết da thịt bà tẩm hương hoa như thế nào mà bao nhiêu câu chuyện tình của Napoléon và Josephine đều ghi lại là mỗi khi vị vua chiến thắng trở về bà đã được thông báo trước vài ba ngày là ngưng tắm rửa, để ngài được thưởng thức gu « naturel » từ tòa thiên nhiên và để ngài ngâm nga ,

Bà hoàng Joséphine
Nàng là tuyết hay da nàng tuyết điểm
Nàng là hương hay nhan sắc lên hương .( Bích Khê)
(phải dậy mùi hương naturel chàng Nã phá Luân mới thưởng thức)

Dân gian mình cũng có một câu diễn tả cái « tẩm hương hoa » cùa bà hoàng Joséphine này qua câu
Nằm đất với chị hàng hương, còn hơn
nằm giường với chị hàng mắm.
Còn vị đại đế Phú lãng Sa chê mùi cô hàng hương chỉ thích mùi cô hàng mắm dù có nằm đất cũng hài lòng

À há! kể ra cuộc đời hắn cũng có duyên 200 năm đấy chứ ! đã hai lần được tham dự kỷ niệm 200 năm, ở hai lãnh vực trái ngược một văn một võ.

Lần thứ nhất ở Saigon vào năm 1966 kỷ niệm 200 năm ngày sinh của đại thi hào Nguyễn Du, ông sinh năm 1766; lúc đó hắn còn chưa học xong trung học, buổi lễ kỷ niệm này do phủ quốc vụ khanh phụ trách văn hóa vào thời thủ tướng Nguyễn cao Kỳ. Hắn được xem triển lãm tranh của họa sĩ Tú Duyên, vẽ hơn 200 bức minh họa truyện Kiều với nghệ thuật được họa sĩ giới thiệu; nghệ thuật « thủ ấn họa » độc đáo, mỗi bức họa được kèm theo vài câu trong truyện Kiều, lại còn được nghe giáo sư Đàm quang Thiện nói chuyện về Nguyễn Du, về truyện Kiều và giáo sư có nhắc lại bài « Độc tiểu thanh ký », viết theo thể thơ Đường luật, trong đó có hai câu thơ để đời.
Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như
( Ba trăm năm nữa trong thiên hạ
Không biết ai người khóc Tố Như),
để xem đến 300 năm có ai còn nhớ đến đại thi hào không . Cũng sắp rồi .
Cái duyên thứ hai của hắn là được tham dự lễ kỷ niệm 200 năm trận Waterloo, chiến trường này chỉ cách thủ đô Bruxelles của vương quốc Bỉ 15 km, vài dòng cùng cảnh tượng của chiến trường xưa của Napoléon Bonaparte và ngọn đồi Mãnh Sư .

Hắn ghi tựa là « chuyện phiếm », cứ xem như hắn đang « chém gió » với bạn bè nơi quán café, thấy gì chém đó, chẳng bài bản chi tiết gì cả vì không thể gom cả ngàn trang sách vào một mẩu chuyện phiếm được. Xem như các bạn đang ngồi phê pháo với hắn,dù mất một vài trống canh.

Cám ơn con gái tặng ba tấm vé ba thích

Bruxelles, Auderghem ngày 16/6/2022

Ara Phat

 

 Mời Xem :Tôi kể chuyện trên blog – Ara Phát-