Ngôi nhà miền quê là ngôi nhà xưa mái
ngói rêu phong, ba gian hai chái và hàng hiên rộng mái xà thấp che bớt
nắng và ánh sáng, làm cho người ngồi trong dễ dàng nhìn ra ngoài sân ngõ
nhưng người đứng ngoài khó nhìn rõ bên trong nhà. Mỗi ngày, sáng sớm mẹ
thức dậy, bước ra thềm vừa chải mái tóc dài vừa nhìn bao quát sân vườn
còn mờ mịt hơi sương. Bao nhiêu buổi sáng mẹ đã đứng đây từ ngày về làm
dâu, từ khi mái tóc đen dày dài phủ gót chân đến ngày bạc trắng mỏng như
những sợi tơ…
Cứ nghe tiếng kẹt cửa và bước chân mẹ
nhẹ nhàng là con chó chạy lại vẫy đuôi mừng rỡ, con mèo lượn sát cọ mình
mềm ấm vào chân mẹ, đàn gà vịt trong chuồng phía sau nhà cũng lục tục
gọi nhau… Chỉ lát sau bếp đã đỏ lửa, ấm nước reo nho nhỏ, đàn gà tíu tít
nhặt thóc ngoài sân, đàn vịt lẹp xẹp kéo nhau ra ao. Khi bước chân
nhanh nhẹn của cha cùng với tiếng mở cổng lạch cạch vang lên thì cũng là
lúc trời sáng rõ… Một ngày mới bắt đầu.
Ảnh mang tính minh hoạ. Nguồn ảnh: Trần Giáp - Đẹp Online
Từ sân vào nhà bước lên hai bậc thềm,
những buổi chiều mát mẻ mẹ thường ngồi chải tóc cho con gái và nói
chuyện với cha ngồi uống nước trong nhà. Có khi chị ngồi may vá và lắng
nghe tiếng trò chuyện của cha với “anh hàng xóm qua thăm hai bác”, thỉnh
thoảng chị vào nhà pha ấm trà mới, liếc nhanh “hàng xóm” rồi lại ra
ngồi bậc thềm thì thầm gì đó với mẹ. Ít lâu sau chị lấy chồng. Ngày đưa
dâu mẹ dừng chân ở bậc thềm, nhìn theo con gái đến khi đoàn người đón
dâu khuất dần trên đường làng, mẹ ngồi xuống bậc thềm, im lặng…
Hồi còn nhỏ có lần chị mải chơi, đến
trưa vẫn chưa nấu cơm, nghe tiếng mẹ đi làm về chị quýnh quáng chạy vào
nhà xúc gạo đi vo, vấp bậc thềm cao rá gạo đổ vung vãi. Mẹ xoa dầu vào
cục u sưng to trên trán chị xót xa không nỡ mắng… Giờ chị đi rồi, mẹ lại
xót xa không biết ngôi nhà mới mà con gái sẽ về ở đó bậc thềm có cao
không?
***
Cuộc đời trải dài theo những chuyến đi. Ở
những nơi tôi qua có con đường chạy qua làng quê. Hai bên đường những
ngôi nhà xinh xắn nằm giữa khu vườn nhỏ trồng hoa, vài luống rau, cây
táo trong sân, hàng rào gỗ sơn nâu, mái ngói xám dốc đứng, cửa sổ tầng
sát mái như đôi mắt lặng ngắm con đường mềm mại chạy qua chia ngôi làng
làm hai nửa. Có khi là con đường nhỏ chạy giữa rừng thưa, một bên là lối
đi nhỏ lát gạch sạch sẽ dành cho xe đạp, bên kia lề đường rộng rãi và
những ngôi nhà nhỏ. Qua cửa sổ sơn màu sáng buông rèm trắng có thể nhìn
thấy gian phòng ấm cúng ngọn đèn vàng. Phía trước là bậc tam cấp bằng gỗ
có tay vịn thanh mảnh, vài chậu hoa nho nhỏ đủ màu sắc đặt sát cửa ra
vào… Có khi là con đường chạy qua thành phố với đèn giao thông và những
vạch sơn trắng. Nhà trên đường phố lùi sau vỉa hè và thảm cỏ xanh, có
hàng rào thấp và bậc thềm bằng gạch trông quen thuộc với cả người tình
cờ đi qua…
Những ngôi nhà như thế cứ lùi lại phía
sau xe hơi, phía sau đoàn tàu, thậm chí có lần khi máy bay đã cất cánh
mà tôi còn như nhìn thấy rõ ràng bậc thềm nhà ai bên cạnh bụi lavender
tim tím thoảng hương thơm lướt qua dưới kia, nơi tôi vừa từ biệt ra đi…
Những bậc thềm nơi đâu cũng bình yên giống như ngôi nhà xưa của cha mẹ,
bình yên đến mức có thể ngồi đợi một ai đó ở bậc thềm xinh xắn này cho
đến hết đời… dù có thể là đợi chờ trong vô vọng…
***
Thềm nhà là “ranh giới” sân, vườn và
ngôi nhà, nhưng không ngăn cách lạnh lùng như hàng rào “kín cổng cao
tường” mà luôn thân thiện mời gọi người đến, lưu luyến người đi. Nó tạo
nên sự gắn kết của mỗi ngôi nhà với cảnh quan xung quanh. Người ta có
thể không ngồi xuống nền nhà nhưng hoàn toàn có thể ngồi ngay ở bậc
thềm, ngồi ở đây thấy mình hòa hợp như một phần của ngôi nhà, của sân
vườn, thậm chí là một phần của con đường chạy qua ngoài kia… Khách đến
chơi có thể ngồi ở bậc thềm chỉ là khách thân quen “như người nhà”.
Ở làng xưa những nhà cũ đã không còn.
Cha mẹ khuất núi, con cái ra thành phố, làng xóm đô thị hóa nhanh chóng,
ngõ hẻm thành đường bê tông mở rộng, giá đất lên cao ngất, nhà nhà rầm
rộ phân lô bán nền xây nhà cao tầng. Chẳng còn nhà nào có cái mái hiên
rộng mát mẻ và bậc thềm lát gạch tàu như xưa.
Bây giờ ở thành phố trong căn hộ chung
cư cao tầng làm gì có bậc thềm nhà thân thuộc. Con người lọt thỏm vào
không gian toàn những hình hộp đôi khi tạo cảm giác bất an. Cầu thang
cao hun hút, bước vào thang máy như chui vào cái lồng, chỉ khi nào bước
ra mới yên tâm là mình không bị lơ lửng giữa “đường”. Những căn hộ giống
hệt nhau từ cấu trúc các phòng đến trang trí nội thất “sang trọng và
tiện dụng”. Hình như con người sống trong những căn hộ đó cũng giống
nhau, theo kiểu “mỗi gia đình chỉ có hai con vợ chồng hạnh phúc”. Bước
ra khỏi cửa là hành lang dài thông thống gió, bước vào nhà cửa khép lại
ngay sau lưng, tầm mắt chỉ chạm bức tường sơn bóng láng hay màu mè giấy
dán tường hay ô cửa kính lớn che rèm, không gian giới hạn bởi sự bằng
phẳng và đơn điệu, có phần lạnh lùng.
Đô thị mở rộng, ngoại ô là những “làng”
villa nhà vườn cao cấp. Cũng có hàng hiên và bậc thềm lát đá trơn láng
mát lạnh nhưng chỉ là nơi chủ và khách dừng chân chào hỏi, bỏ lại giày
dép rồi bước vào phòng khách máy lạnh ghế nệm êm ái. Chẳng ai còn thói
quen ngồi bệt xuống bậc thềm mà trò chuyện thân mật như xưa…
Có những lúc bỗng nhớ quay nhớ quắt bậc
thềm nhà xưa hay của ngôi nhà nào đó tình cờ lưu lại trong ký ức, lại
thèm được ngồi đó duỗi dài đôi chân phiêu lãng, nghe tiếng chim sâu lách
chách dưới mái hiên, để những ý nghĩ không đầu không cuối lang thang
đâu đó và chờ đợi tiếng cửa mở… Tôi vẫn tin rằng, một ngôi nhà có những
bậc thềm giản dị bình yên thì ở đó luôn có những trái tim ấm áp chờ đợi
một trái tim mệt mỏi quay về…
Nguyễn Thị Hậu
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét