Một ngày cuối tháng 5, tại căn nhà nằm khuất sâu trong con ngõ nhỏ Võ Thị Sáu, Hai Bà Trưng, Hà Nội, chúng tôi có dịp gặp gỡ bà Viên Thị Thuận, năm nay 94 tuổi, một trong những nữ sinh Đồng Khánh thuở nào.
Trường nữ sinh Đồng
Khánh - Hà Nội (College de Jeunes Filles) được thành lập năm 1917, nay
là trường THCS Trưng Vương - Hà Nội, là ngôi trường duy nhất của miền
Bắc dành riêng cho nữ sinh tới cấp trung học.
Ngôi trường được xây dựng vào những thập niên đầuthế kỷ 20, khi vấn đề nữ quyền đang gặp nhiều rào cản của tư tưởng phong kiến.
Từ
đây, nhiều tiểu thư khuê các nhanh chóng bước ra khỏi chốn “màn che
trướng rủ” để nhập cuộc với thời đại, trở thành những nữ sinh Đồng Khánh
có tiếng duyên dáng và nết na.
Trong số họ có rất nhiều người là
bậc kỳ nữ tài hoa sau này, như giáo sư Lê Thi (Dương Thị Thoa) con gái
GS Dương Quảng Hàm, nhà giáo Hoàng Xuân Sính - nữ tiến sĩ toán học đầu
tiên ở Việt Nam...
Bên cạnh đó, trường Đồng Khánh còn được nhiều người biết đến là ngôi trường của những giai nhân…
Ngôi trường của những giai nhân
Trong tâm trí người Hà Nội xưa,
trường nữ sinh Đồng Khánh nổi tiếng với những cô học trò xinh đẹp đầy
mộng mơ, hồn thiên thướt tha trong tà áo dài đã trở thành một miền kí ức
khó phai.
Một ngày cuối tháng 5, tại căn nhà nằm khuất sâu trong
con ngõ nhỏ Võ Thị Sáu, Hai Bà Trưng, Hà Nội, chúng tôi có dịp gặp gỡ
bà Viên Thị Thuận, năm nay 94 tuổi, một trong những nữ sinh Đồng Khánh
thuở nào.
Bà Viên Thị Thuận. |
Thời
gian dẫu nhuốm màu tuổi tác, nhưng vẻ quý phái, thanh tao của giai nhân
Hà thành ngày đó vẫn toát ra từ người đàn bà ở tuổi cửu thập cổ lai hy
này.
Bằng chất giọng nhỏ nhẹ với phong thái đoan trang, bà Thuận kể: “Muốn
vào trường Đồng Khánh học, các học trò phải vượt qua các kỳ thi gắt
gao, chỉ ai thực sự học giỏi mới đỗ được vào trường Đồng Khánh”.
Theo
bà Thuận, ngày xưa nữ sinh Đồng Khánh được học toàn diện, họ không chỉ
được dạy văn hóa, dạy tiếng Pháp mà còn được dạy nữ công gia chánh,
hát, đàn piano, thể dục thể thao.
Lớp của bà Viên Thị Thuận khóa 1934 - 1942. |
Bên
cạnh đó, trường còn dạy thêu thùa may vá, cách tắm và chăm sóc cho trẻ
sơ sinh, cách chi tiêu sao cho hợp lý bằng cách phân loại ra tiền điện,
tiền nước, tiền ăn…
Ngày đó, nữ sinh Đồng Khánh nổi tiếng không
chỉ thông minh, xinh đẹp mà còn hết sức nết na thuỳ mị. Ai cũng dịu dàng
đài các, rất đỗi đa cảm nhưng vô cùng kín đáo, tế nhị. Dù có thích ai họ cũng chỉ giữ kín trong lòng hoặc gửi gắm vào những trang lưu bút.
Cựu
nữ sinh Đồng Khánh cho biết: "Ngày đó cuộc sống của chúng tôi nói riêng
và các tiểu thư đương thời nói chung rất lãng mạn. Chúng tôi thường đọc
thơ và chép thơ vào những quyển lưu bút".
Một cô bạn cùng lớp bà
Thuận, so với các bạn có phần cá tính, mạnh mẽ hơn nhưng tâm hồn cũng
không kém phần lãng mạn, cô là con gái một bác sĩ.
Cô bạn này có
tình cảm với thầy giáo dạy thể thao người Pháp, đẹp trai và phong độ. Bị
các bạn trong lớp phát hiện, trêu đùa, cô thường hay ngượng ngùng.
Rồi
mối tình đơn phương đó cũng sớm kết thúc khi thấy giáo kết hôn cùng
người phụ nữ khác. Còn cô thì gửi nỗi buồn da diết của mối tình đầu tan
vỡ vào những quyển sổ lưu bút.
Bà Viên Thị Thuận cho biết thêm, các nữ sinh Đồng Khánh thường mặc áo dài thướt tha, thả mái tóc dài mượt, gọn gẽ đến trường.
Đặc
biệt, theo nội quy nhà trường, không ai được phép trang điểm khi đi
học. Thế mà các nữ sinh Đồng Khánh lại rất đẹp, đẹp đến hút hồn khiến
bao trái tim nam sinh các trường THPT, ĐH phải si mê, ngơ ngẩn.
Trang lưu bút bà Thuận viết cho người bạn học ở trường Đồng Khánh. |
Theo
đó nam nữ học riêng, buổi chiều tan học, nam sinh từ các trường khác
thường mon men đến cổng trường Đồng Khánh, đứng ngắm, nhìn trộm từ xa
lúc các cô gái tan học về. Hầu như chàng trai nào cũng mơ được làm quen với một nữ sinh Đồng Khánh.
Họ
coi đó là niềm hãnh diện, tự hào để khoe với bạn bè, nhưng điều này
quả là chuyện khó, bởi mấy nữ sinh Đồng Khánh luôn lạnh như băng, thâm
trầm như biển sâu. Với họ nữ sinh Đồng Khánh luôn là... một ẩn số.
Giai nhân tiết lộ sự thật về tác giả bài thơ “Hai sắc hoa ti gôn”
Bà
Thuận cho biết, học sinh nữ từ các tỉnh miền Bắc về đây học tập, phần
lớn là con gái gia đình trung lưu, có địa vị trong xã hội. Vào thời gian bà Thuận học năm 3 ở trường Đồng Khánh, có người bạn rất xinh đẹp, tên là Phạm Thị Lý (SN 1922, quê ở Phủ Lý).
Người
bạn này của bà được mệnh danh là hoa khôi trường Đồng Khánh, xinh đẹp,
thông minh nhưng gia đình muốn bà lấy một người chồng bà không có tình
cảm. Vốn có tâm hồn đa sầu, đa cảm nên khi phải lấy người mình không yêu, bà rất buồn bã.
Bà
Viên Thị Thuận chia sẻ: “Cũng có thể trong lòng bà ấy đã có ý trung
nhân nào khác nhưng ở thời kỳ nữ quyền vừa bắt đầu những bước đi đầu
tiên, vẫn mang nặng tư tưởng phong kiến thì việc dành tình cảm cho
người con trai nào đó, dẫu “tình trong như đã, mặt ngoài còn e” là điều
không thể. Nên khi phải về lấy chồng bà ấy rất buồn… Trước
khi lấy chồng, bà Phạm Thị Lý đã sáng tác bài thơ 'Hai sắc hoa ti gôn'
gửi đăng báo bằng bút danh TTKH, với mục đích giấu tên.
Bà không ngờ được bài thơ mình sáng tác trong cái giây phút ngẫu hứng lại trở nên nổi tiếng cho đến ngày nay. Hôm đó, bà Lý cùng tôi đến tòa soạn gửi bài thơ rồi đi thẳng nên chẳng ai tìm được tác giả".
Bà Thuận cũng cho biết thêm: “Trước khi gửi đăng báo, bà Lý từng đọc cho các bạn trong lớp nghe…”.
Bà Thuận lần giở những bức ảnh cũ lưu trên ipad. |
Sau
này, rất nhiều giả thiết được đưa ra để xác định tác giả thực sự nhưng
đều dừng lại ở mức độ nghi vấn, vì tác giả bài thơ chưa bao giờ lên
tiếng xác nhận.
Hình như, dù là cuộc hôn nhân “ép buộc” nhưng cuộc
đời bà lại vô cùng hạnh phúc. Có thể vì thế, những cảm xúc đầu đời cùng
bài thơ "Hai sắc hoa ti gôn" được bà Lý cất gọn trong kí ức.
Vợ chồng bà sinh được 10 người con, sau này bà theo chồng sang Mỹ định cư và mất ở tuổi 80. Và, tác giả của một bài thơ nổi tiếng giờ vẫn là bí ẩn trong văn đàn.
Một
nữ sinh nổi tiếng khác của trường Đồng Khánh, không thể không nhắc đến
là GS Lê Thi tên thật là Dương Thị Thoa, con gái của cố GS Dương Quảng
Hàm.
Bà cùng các anh chị em được cha mẹ cho ăn học tử tế ngay từ khi còn nhỏ.
Gần
80 năm đã trôi qua, nữ sinh trường Đồng Khánh cùng khóa bà Thuận chỉ
còn lại vài người. Nhưng mỗi dịp có cơ hội gặp gỡ, họ vẫn tranh thủ ngồi
lại hàn huyên và ôn lại những kỉ niệm vàng son thủa nào.
(H.Phi chuyển)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét