Thuộc dòng phim độc lập kinh phí thấp, 'Moonlight' đã trở thành hiện tượng của năm 2016 khi nhận được sự tán dương tại nhiều LHP danh tiếng, và mới nhất là giải thưởng quan trọng nhất của Oscar 2017
Dù đề cập đến những vấn đề nhạy cảm như người da màu, ma túy, đồng tính, nhưng tác phẩm đoạt giải Phim hay nhất tại Oscar lần thứ 89 vẫn vô cùng trữ tình, như chính cái tên của nó vậy: Moonlight (Ánh trăng).
Khác với La La Land mộng mơ và sinh động ngay từ những phút đầu tiên, Moonlight dẫn
dắt người xem vào một thế giới im ắng, kiệm lời, đầy bất ổn như chính
đôi mắt to buồn bã của cậu bé da màu Chiron. Bộ phim được chuyển thể từ
vở kịch In Moonlight Black Boys Look Blue của Tarell Alvin McCraney, dưới sự chỉ đạo tài tình của đạo diễn Barry Jenkins. Moonlight
chia làm ba phần với tên gọi “Little” - “Chiron” - “Black”, theo bước
chân cuộc đời của nhân vật chính Chiron qua các giai đoạn: thuở ấu thơ,
thời niên thiếu và tuổi trưởng thành, được thể hiện bởi ba diễn viên
khác nhau, nhưng hầu như không gây ngắt quãng bởi sự tài tình và thống
nhất trong diễn xuất của họ.
Không chỉ đề cập đến những vấn đề nhức nhối trong xã hội Mỹ, Moonlight còn
nhắm đến những giá trị phổ quát: bất ổn tuổi vị thành niên, gánh nặng
của sự nam tính và câu hỏi muôn thuở về bản ngã - “Who are you?” (Bạn là
ai?) - cũng là câu hỏi xuất hiện ngay từ đầu bộ phim. Tất cả nâng Moonlight trở
thành một tác phẩm mang tầm phổ quát mà bất cứ ai xem cũng có thể đồng
cảm, chứ không riêng gì người da màu và những đối tượng mà bộ phim đề
cập.
Câu chuyện bắt đầu từ khi Chiron - nhân vật chính - còn bé, lớn lên
một vùng ngoại ô cùng với người mẹ nghiện ma túy. Chiron sớm trải qua
cảm giác sống ngoài lề xã hội sâu sắc do bị bạn bè cùng trang lứa bắt
nạt và xa lánh. Trong thế giới ấy, tên buôn ma túy địa phương Juan
(Mahershala Ali, người vừa giành giải Nam diễn viên phụ xuất sắc của
Oscar 2017) và người bạn Kevin chính là cứu cánh của cuộc đời cậu.
Theo thời gian, từ độ tuổi thiếu niên cho đến khi trưởng thành, thế
giới của Chiron luôn đối mặt với nguy cơ đổ vỡ do sự bất ổn ngày một
gia tăng. Càng lớn, Chiron càng ý thức rõ hơn bao giờ hết về cảnh ngộ
lạc lõng của bản thân cùng những câu hỏi về tính dục không có lời đáp.
Mâu thuẫn tăng nhưng rất ít những màn giật gân kịch tính, bởi tất cả nỗi
đau chỉ hiển hiện thầm lặng qua đôi mắt đau đáu của Chiron - đôi mắt
của một thiếu niên ngoài lề chỉ mong chực biến khỏi thế gian này. Ý nghĩ
đó được thể hiện thật cảm động qua câu thoại của Chiron, khi cậu ước
mình có thể hóa thành giọt nước tan vào lòng đại dương vậy.
Nước là một yếu tố quan trọng của bộ phim. Nước trong Moonlight mang
ý nghĩa tâm linh. Ở phân cảnh Chiron tập bơi dưới sự dìu dắt của gã
buôn ma túy Juan, bằng góc máy quay rất ấn tượng, khán giả có thể thấy
Juan đỡ cậu bé Chiron giữa sóng nước dập dờn, gợi nhớ đến lễ rửa tội phổ
biến trong rất nhiều tôn giáo, là nghi thức có tính tượng trưng cho
việc thanh tẩy và sinh ra lần nữa mà nhiều đứa trẻ phải trải qua.
Juan đóng vai trò người cử hành nghi lễ, còn Chiron như chính là
cậu bé được thụ lễ vậy. Và trong việc Juan dạy cậu bé Chiron cách bơi,
còn có một ý nghĩa sâu thẳm hơn: hướng dẫn cậu cách vượt qua đại dương
mênh mông của đời người. Ở một cảnh khác, khi Chiron đằm mình vào bồn
tắm, theo tâm lí học, việc một người ngâm mình vào nước có ý nghĩa như
một cách để tự tẩy uế bản thân. Ngay cả khi lớn, Chiron vẫn giữ thói
quen nhúng mặt mình vào bể nước đá.
Yếu tố quan trọng không kém chính là sắc xanh. Sắc xanh xuất hiện
đầy ám ảnh trong nửa cuối bộ phim. Xanh của u hoài, cũng là “Blue” trong
biệt danh của Juan, và xanh trong tên vở kịch In Moonlight Black Boys Look Blue. Tông màu xuyên suốt của Moonlight gợi nhớ đến những khung hình trữ tình trong In the Mood for Love của đạo diễn Vương Gia Vệ - đẹp ngay trong chính nỗi u hoài. Cứ thế, Moonlight
lần lượt đưa người xem chu du qua các quãng khác nhau của một đời người
trên nền nhạc du dương do nhạc sĩ Nicholas Britell đảm nhận.
Kiệm lời và không giáo điều, Moonlight cũng giống như ánh
trăng hắt xuống đại dương bao la. Đại dương lớn lao và sâu thẳm như
chính tâm hồn con người, tuy dòng hải lưu luôn đổi thay nhưng bản chất
của nó vẫn luôn thế, không thay đổi, vĩnh cửu như sóng vỗ tự ngàn đời.
Ánh trăng, dù vậy, chỉ có thể soi rọi một phần rất nhỏ của tâm hồn đại
dương mênh mông. Đó cũng chính là mục đích của Moonlight: soi sáng một phần rất nhỏ trong biển đêm tăm tối của tâm hồn con người.
Cảnh cuối bộ phim, khi Chiron đứng trước đại dương bao la với sắc
xanh tràn khắp, cũng chính là đối diện với tâm hồn thẳm sâu của chính
mình. Và trong việc tìm thấy hình ảnh cậu bé ngày xưa, cũng chính là khi
tay buôn ma túy - Chiron lúc trưởng thành - được cứu rỗi.
Phim dừng lại nhưng không có kết thúc. Một bộ phim có mở đầu nhưng
lại chưa có hồi kết, giống như cuộc sống với rất nhiều khả năng có thể
xảy ra. Khán giả chỉ có thể suy tưởng mà đoán định. Có người nghĩ rằng
sẽ là hạnh phúc, khi Chiron đã tìm lại được bến bờ của mình. Nhưng mình
nghĩ, rồi thì cuộc đời anh cũng sẽ chẳng khác nào Juan. Con người mà cậu
trở thành lúc cuối phim, lại hóa ngược về chính gã Juan đã dạy dỗ cậu
vào đầu phim. Một vòng lặp không hồi kết, như số phận những đứa bé da
màu điển hình trong xã hội Mỹ.
Không ôm đồm những triết lý sâu xa, cũng chẳng hô hào thay đổi thế
giới, bộ phim có kinh phí chưa tới 2 triệu USD là những trải nghiệm cá
nhân của những người tạo ra nó, như đạo diễn Barry Jenkins từng khẳng
định: "Mục tiêu của bộ phim chỉ đơn giản là khắc họa chân dung những con
người đang cố gắng sinh tồn trong cuộc đời này".
Mai Anh
Ảnh chụp từ phim
Ảnh chụp từ phim
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét