20 thg 2, 2017

Nhà ngôn ngữ học Hoàng Tuệ và nhà văn Bảo Ninh (GS.Trần Đình Sử )

Trn Đình S
Trong mt bài báo khoa hc ti Hi tho văn hc Đi mi Vin Hàn Lâm khoa hc xã hi Vit Nam, nhà văn Bo Ninh cho biết, cha ông, nhà ng Hoàng Tu có nh hưởng ln đến con đường văn hc ca ông. Thi còn hc trung hc ông cũng không my thích hc văn, đim s thường là 3 hay ba tr theo thang đim 5 bc ca Liên Xô. Sau khi gii ngũ sau năm 1975 Bo Nunh đc rt nhiu sách tiu thuyết có trong t sách ca cha, có nhiu cuc trò chuyn v cuc sng vi cha. Đc bit, có làn người cha đi Pháp mang v cun tiu thuyết Cuc đi và s nghip ca Vasilii Grosman, mà người cha đã đc và dch ming cho nhà văn Bo Ninh nghe, và cun tiu thuyết đã có nh hưởng sâu sc đến văn nghip ca Bo Ninh.
Cuc đi và s phn ca Grosman là cun tiu thuyết như thế nào mà có nh hưởng ln như vy? Đó là b tiu thuyết hai tp ca nhà văn Grosman. Tp 1 viết t sau năm 1946 và xut bn năm 1052, ca bgi các tm gương hi sinh theo phương pháp sáng tác hin thc xã hi ch nghĩa.  Tp 2 được viết sau khi Stalin chết. Tiu thuyết bt đu viết t năm 1955 đến năm 1960 thì hoàn thành. Ông đem đến tp chí Thế gii mi và tp chí Tháng Mười đ đăng, nhưng b t chi. Có ai đó báo cáo tuyên giáo và bn tho b lc soát, tch thu. Nhà văn viết thư cho Bí thư th nht Nikita Khrutsop, và ông được mi lên làm vic. Ông Suslop, UVBCT, ph trách tuyên giáo, nói thng vi nhà văn: Tác phm ca đng chí hai, ba trăm năm na cũng không th xut bn được. Thế nhưng sau khi nhà văn mt, khong năm 1980 nó được xut bn bng tiếng Nga ti Thu Sĩ. Không rõ bn sách mà  giáo sư Hoàng Tu mua Pháp v là bng tiếng gì. Còn Nga thì tiu thuyết này được in vào năm 1988 dưới thi Gorbachop. Vit Nam tt nhiên là chưa th có bn dch tiếng Vit. Tôi đoán vy. Bi ni dung tiu thuyết viết v s phn mt gia đình, gia đình nhân vt Shaposhnicova. Bà này hc trung hc trước 1917, ln lên trong thi Lin xô có hai đi chng và bn con. Bi cnh tiu thuyết là cuc chiến đu trong chiến dch Stalingrad, nhưng câu chuyn xoay quanh s phn ca các nhân vt trong gia đình trên.  Tiu thuyết k v nhng người b vu oan, b cho vào tri tp trung và b giết khong năm 1937, người thì b phát xít bt và hãm hi. Nhà văn luôn lien h chế đ xô viết vi chế đ Hitle (đng xã hi ch nghĩa quc gia hay dch thành đng quc gia xã hi ch nghĩa mà ta dch là đng quc xã. Thc ra Hitle cũng theo ch nghĩa xã hi) , t chúng nhiu đim ging nhau. Đáng chú ý là trong tiu thuyết y có chi tiết khi lính trinh sát Đc gn lính trinh sát Nga, h phát hin nhau, nhưng h không bn nhau, li có chi tiết, người lính Nga b bt, đói, rét, lính Đc thương và cho b trn, người này sau đó được mt ph n Ucraina cu. Gia lính Nga và lính Đc có s đng cm v s phn. Đó là nhng tư tưởng đi nghch đi vi tư tưởng ch lưu và không th xut bn nước cng sn chính thng.  Nhưng trên thc tế nó đã được xut bn sm hơn nhiu so vi d đoán ca ông Suslop.
Giáo sư Hoàng Tu, tng là vin trưởng vin ngôn ng hc, người thường viết v chính sách ngôn ng ca nhà nước, viết v chun hoá tiếng Vit, đi sng trong ngôn ng li con có mt mi quan tâm đc bit v văn hc, có nhng câu chuyn tâm đc riếng đ đàm lun cùng vi cu con trai v văn chương và thi cuc, đi vi chúng tôi tht là mt điu bí mt mi được hé l.
Đi vi chúng tôi ông là mt bc thy, bc đàn anh đy uy tín. Ông thường chê anh này lười biếng, khen anh kia chi đc. Ông luôn quan tâm s đc ca lp tr. Trong nhng bn nhn xét v sách giáo dc ca tôi ông viết vi rt nhiu khích l. Có ln ông bo tôi: các bài viết ca anh đã được đánh du đy. Tôi hi li thì ông không đáp. Bây gi thì tôi hiu được phn nào. Câu chuyn ca nhà văn Bo Ninh cho thy mt tm vóc tư tưởng ca nhà ngôn ng hc. Có người cha y mi có nhà văn y. Chúng tôi càng thêm kính mến giáo s Hoàng Tu.
Ảnh :Cụ Hoàng Tuệ-từ trang vienngonnguhoc.com)


Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét