Trong chuyến đi Cuba vừa qua, một giáo sư lịch sử thuyết trình nhiều đề tài hấp dẫn, làm tôi suy nghĩ. Christopher Columbus có phải là người đầu tiên khám phá châu Mỹ, như sách lịch sử thường nói? Trịnh Hòa đã tới đây trước Columbus 70 năm? Tìm đọc thêm những đề tài này, tôi tình cờ hiểu thêm lịch sử chiếm châu Mỹ làm thuộc địa (colonization of the Americas), thú vị lắm.
30,000 năm trước Columbus, người châu Á đã tới Mỹ bằng eo biển Behring, và lập nghiệp ở đây. Thời hiện đại, từ thế kỷ 10 và 11, các thủy thủ Viking vùng Norse đã đến đây, và muốn ở lại lập nghiệp. Họ sống ở vùng bắc Canada. Họ giao tranh dữ dội với thổ dân, rốt cuộc sống không được, và bỏ đi.
Columbus là một trong những người sau cùng đã khám phá châu Mỹ. Trong chuyến du hành đầu tiên, ông đã đặt chân lên đảo Hispaniola năm 1492. Kết quả hai chuyến đầu tiên, Columbus đặt chân lên Hispaniola, Cuba, Bahamas, và nhiều đảo vùng biển Caribe. (Mời các bạn theo dõi, trong vài chương tới, sau Columbus, chúng ta sẽ thăm viếng những vùng đất này). Ông tưởng đây là Ấn Độ nên đặt tên vùng này là West Indies, phía Tây Ẩn Độ. Sau 4 chuyến du hành đến tân thế giới Columbus đã giúp Tây Ban Nha làm chủ và cai trị những nơi vừa kể, phần lớn Trung Mỹ và Nam Mỹ, và lần lượt cai trị nhiều vùng đất ở Mỹ như Florida và California.
Sau Colombus một người Anh tên John Cabot đã đặt chân lên vùng Bắc Mỹ vào năm 1498. Sau họ các cường quốc Âu Châu lần lượt đến đây chiếm đất, khai thác, mở đầu giai đoạn thuộc địa hóa châu Mỹ. Pháp cũng đến đây, và chiếm vài đảo vùng biển Caribe, cùng một vài nơi ở Canada và Mỹ. Portugal chiếm Brazil. Hòa Lan (Hà Lan) chiếm vùng New York. Lúc đó họ gọi cảng New York là New Amsterdam, tức Tân Amsterdam, hay Amsterdam Mới. Amsterdam là thủ đô của nước Hòa Lan (Hà Lan).
Sau Columbus khoảng 50 triệu người Âu Châu đã đến châu Mỹ, chọn nơi này làm quê hương.
Ai đến nước Mỹ trước? Một người Tây Ban Nha tên Juan Ponce de Leon đã đặt chân lên Florida tại vùng ngày nay là thành phố St Augustine vào năm 1513. Năm 1539 một người Tây Ban Nhà khác tên Hernando De Soto đã đổ bộ lên Florida, từ đó khám phá vùng Đông-Nam Hoa Kỳ đến tận sông Mississippi. Năm 1540 một người Tây Ban Nha khác tên Francisco Coronado đã khám phá vùng Great Plains Grand Canyon và Kansas. Một số ngựa của Ông đã sút chuồng chạy thoát, tạo nên những ngựa hoang ngày nay vùng đất này.
Trong lúc người Tây Ban Nha khám phá miền Nam nước Mỹ, phía Bắc năm 1524 một người Ý làm việc cho nước Pháp đã đặt chân lên đất Mỹ. Ông tên Giovanni da Verrazano. Ông đã đổ bộ lên vùng North Carolina, xong khám phá cảng New York. Ngày nay một cây cầu lớn trong cảng này được đặt tên Verrazano. Câu nầy nối liền Brooklyn và đảo Staten Island.
Người Anh đến nước Mỹ sau cùng. Năm 1585 Walter Raleigh đổ bộ đảo Roanoake ngoài khơi North Carolina. Năm 1607 họ định cư ở vùng Jamestown bang Virginia ngày nay.
Cuối thế kỷ 16 nhiều nước Âu Châu đã đặt chân lên đất Mỹ. Hòa Lan (Hà Lan) định cư tại vùng Hòa Lan Mới (Tân Hòa Lan, hay New Netherland), lãnh thổ bao gồm các tiểu bang ngày nay tên New York, New Jersey, Delaware, Connecticut, và một phần của Pennsylvania và Rhode Island.
Người Thụy Điển (Sweden) và Phần Lan (Finland) chiếm vùng tên Thụy Điển Mới (New Sweden). Lãnh thổ này rải rác dọc theo thung lũng sông Delaware. Ngày nay pháo đài Fort Christina trong thành phố Wilmington của tiểu bang Delaware, thuộc nhóm người Thụy Điển này. Họ đã lấy tên nữ hoàng Christina của họ để đặt tên pháo dài này.
Người Anh có nhiều nhóm. Các tín đồ Quakers chiếm vùng Pennsylavania. Các tín đồ Thanh Giáo (Puritans) chiếm vùng New England (Anh Mới). Hai nhóm người Anh khác định cư ở Jamestown tiểu bang Virginia ngày nay, và vùng Georgia. Người Đức định cư ở vùng trung-Đại Tây Duong, và người Scott vùng núi Appalachian.
Tất cả những nhóm này đều thuộc nước Mỹ lúc mới khai sanh, giành độc lập năm 1776. Những nhóm sau đây gia nhập vào nước Mỹ sau này, nhóm Nga-Mỹ (Russian American) vùng Alaska, Pháp Mới (New France) và Tây Ban Nha Mới (New Spain). Pháp Mới (New France) bao gồm vùng đất của Pháp tại Bắc Mỹ, như vùng Quebec-Montreal, Acadia, và Newfoundland ở Canada, và vùng Louisiana ở Mỹ. Tây Ban Nha Mới (New Spain) còn được dịch là Tân Tây Ban Nha là vùng thuộc địa của Tây Ban Nha ở vùng biển Caribe, Trung và Bắc Mỹ, bao gồm các thuộc địa trên Thái Bình Dương như Philippine, và các đảo Marianna, Guam và Caroline.
Sau năm 1975, gần 2 triệu người Việt Nam cũng đến đây sanh sống, dựng Phố Sài Gòn Nhỏ khắp nước Mỹ. Trước khi người Âu Châu đến, châu Mỹ có hơn 100 triệu người da đỏ bản địa. Bệnh tật, đặc biệt những trận dịch hạch đã giết chết gần 95% dân số, nhiều nền văn minh bị chôn vùi, nhiều sắc dân bị tiêu diệt. Chiến tranh giết thêm người da đỏ, bệnh tật chưa giết. Ngày nay ở nước Mỹ chỉ còn khoảng 5 triệu người da đỏ. Người gốc Việt mình ít hơn mọi da đỏ..."
Ảnh trên Columbus
Ảnh Dưới : TG Le Thanh Hoàng Dân
(Trích bản thảo sách "Rong Chơi Bắc Mỹ" sẽ phát hành năm 2020)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét