Cuối năm 2010 - đầu 2011 miền Nam bang Queensland Úc bị một trận lụt lớn do ảnh hưởng của El-Nina. Thủ phủ của bang, thành phố Brisbane, bị ngập và thiệt hại nặng nề do đập trữ nước lớn nhất của thành phố, Wivenhoe Dam, bắt buộc phải xả lũ tối đa ở thời điểm nước lụt đang cao. Hậu quả là hàng nghìn căn nhà ven sông bị ngập, trung tâm thành phố (CBD) tê liệt vì nước lụt nhấn chìm tầng hầm của hầu hết các office building (văn phòng của tôi phải đóng cửa 1 tuần). Sau khi nước lũ rút đi 55 nghìn người dân Brisbane đã tình nguyện tham gia dọn dẹp bùn rác ở CBD và các khu vực ngập lụt khác. Các bang của Úc và cả chính phủ New Zealand gửi các đội cứu trợ đến giúp Queensland. Chính phủ liên bang rót tiền cứu trợ khẩn cấp, quốc hội nhanh chóng thông qua môt dự luật đánh một khoản thuế (thu nhập) tạm thời để lấy tiền sửa chữa và xây dựng lại hạ tầng cho bang Queensland. Hàng loạt các hoạt động gây quĩ từ thiện khác được tổ chức khắp nơi, một trận đấu tennis đặc biệt ngay trước Australian Open tháng 1/2011 giữa các tay vợt hàng đầu thế giới (Federer, Nadal, Djokovic, Hewitt, Roddick) đã gây quĩ được 750K cho các nạn nhân. Tất nhiên các hãng bảo hiểm phải è cổ ra bồi thường cho những hộ gia đình và doanh nghiệp bị ảnh hưởng.
Ngay trong những ngày nước lũ còn ở đỉnh, người dân Brisbane và báo chí đã chỉ trích dữ dội đơn vị vận hành Wivenhoe Dam vì họ xả lũ đúng lúc nước đang cao. Cũng giống như các thuỷ điện ở VN cơ quan này bác bỏ các cáo buộc và nói rằng họ đã xả lũ "đúng qui trình". Tuy nhiên sau đó dưới sức ép của dư luận và phe đối lập chính quyền bang đã phải tổ chức một cuộc điều tra độc lập về vấn đề này do một thẩm phán đứng đầu. Cuộc điều tra thu thập tài liệu và mời hơn 300 chuyên gia/nhân chứng đến giải trình, cuối cùng đã kết luận Wivenhoe Dam đã có những sai sót không hoàn toàn tuân thủ theo qui trình vận hành. Từ kết luận này chính phủ bang phải tiếp tục mở một cuộc điều tra hình sự 3 kỹ sư chịu trách nhiệm vận hành chính, nhưng kết quả điều tra cho thấy họ có sai sót nhưng chủ yếu do qui trình vận hành đập không rõ ràng, 3 kỹ sư đó không bị khởi tố hình sự. Dẫu sao các cuộc điều tra cũng đưa ra gần 200 khuyến nghị về việc thay đổi qui trình vận hành đập và phòng chống lụt cho bang, một trong các khuyến nghị đó là phải đánh giá lại lưu vực nước (catchment) đổ về Brisbane để có số liệu cập nhật xây dựng các phương án xả lũ hợp lý.
Nhưng ngay cả khi chính quyền kết luận cơ quan vận hành Wivenhoe Dam không có lỗi người dân vẫn không "buông". Năm 2014, ba năm sau vụ lụt, một công ty luật đã đại diện cho 4000 nạn nhân (sau này tăng lên 6000) khởi kiện cơ quan vận hành đập và cả chính quyền bang yêu cầu bồi thường thiệt hại. Công ty luật này đã thuê một nhóm chuyên gia thuỷ lợi (hydrologist) độc lập từ Mỹ chạy mô hình giả lập để chứng minh rằng trận lụt (ở Brisbane) đáng lý đã không xảy ra nếu Wivenhoe Dam vận hành cẩn trọng hơn. Họ chỉ ra rằng Wivenhoe Dam đã tích nước vô tội vạ những tháng trước đó bất chấp dự báo lượng mưa sẽ cao vào cuối năm 2010. Do đó khi nước lũ tràn về con đập không còn dung lượng chứa nước nên buộc phải xả lũ khi hạ nguồn đang bị ngập. Vụ kiện này sẽ được toà xử trong năm 2017-2018, dự kiến số tiền bên nguyên đơn đòi bồi thường sẽ lên đến 2 tỷ AUD.
Thiên tai có thể xảy ra mọi nơi trên thế giới, cái khác là ở hành xử của chính quyền và cách thức người dân lên tiếng đòi quyền lợi cũng như truy cứu trách nhiệm của những người liên quan.
PS. Bonus thêm tấm ảnh thủ hiến bang Queensland Anna Bligh lúc đó đi thị sát một vùng bị bão:
Ảnh
"quan đầu tỉnh" Anna Bligh đi thị sát các vùng bang Queensland bị ảnh
hưởng bởi cơn bão Yasi vừa rồi (người đàn ông bên cạnh là Bộ trưởng Bộ
Tài chính Úc Wayne Swan)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét