Luôn được biết đến như một trong
những quốc gia hạnh phúc, văn minh và đáng sống nhất thế giới, Thụy
Điển có nhiều điều khiến thế giới phải nể phục và ước ao.
Minh bạch trong các khoản chi tiêu từ thuế
Trong tiếng Thụy Điển, từ thuế – skatt – còn có một nghĩa thứ hai, đó là: kho báu.
Thụy Điển là một trong những quốc gia có
thuế suất cao nhất thế giới. Chẳng hạn, bạn có mức lương là 72.000 đô
la Mỹ/năm (khoảng 6.000 đô la Mỹ/tháng), bạn sẽ phải trả 31% cho thuế
thu nhập. Trên tổng số lương đó, người sử dụng lao động sẽ phải trả thêm
31,42% cho bảo hiểm xã hội.
Như vậy, thuế thu nhập gồm hai nguồn
chính là thu nhập của người lao động và phí bảo hiểm xã hội của người
lao động do người sử dụng lao động đóng.
Sau khi thu thuế, chính quyền vùng có
trách nhiệm dùng ngân sách đó để đầu tư cơ sở hạ tầng liên vùng như
đường sá, cầu cống, bệnh viện lớn. Chính quyền đô thị và tỉnh chịu trách
nhiệm về an ninh, môi trường, chăm sóc y tế và giáo dục cho người dân,
từ mầm non tới các cơ sở dưỡng lão.
Đóng thuế cao như vậy, nhưng mọi người
dân Thụy Điển và cả những người nước ngoài sống ở Thụy Điển đều vui vẻ,
không một chút phàn nàn. Ông Henrik Berggren, nhà báo, nhà sử học Thụy
Điển lý giải, sở dĩ người dân hài lòng khi đóng thuế bởi họ tin chính
quyền sử dụng tiền thuế của họ một cách đúng đắn và hiệu quả.
Để có được niềm tin đó, nhà nước và các
cơ quan công quyền phải chịu trách nhiệm xây dựng và quản trị quốc gia
một cách minh bạch, trong sạch và trao quyền kiểm soát thông tin cởi mở
gần như tuyệt đối cho báo chí và công chúng.
Được biết, Thụy Điển là nước ít tham
nhũng thứ 4 trong danh sách nhận thức tham nhũng (CPI) của Tổ chức minh
bạch Thế giới năm 2016. Quốc vương Thụy Điển từng đến Việt Nam và Thái
Lan bằng máy bay dân dụng mà không sử dụng chế độ chuyên cơ. Những chi
tiêu của bộ máy hành chính được công khai trên website của chính phủ
nước này.
Bất kỳ người dân nào cũng có quyền yêu
cầu tiếp cận thông tin, kiểm soát từng khoản chi tiêu hay giám sát những
quyết định của bất kỳ quan chức hay cơ quan công quyền nào.
Báo chí Thụy Điển đã nhiều lần yêu cầu
văn phòng chính phủ công khai những hóa đơn tiếp khách, trong đó có giá
của từng món ăn, từng chai rượu, để dư luận đánh giá xem chi tiêu như
vậy có lãng phí hay không.
Chính phủ có thể lo… tất cả!
Khi gọi taxi ở Thụy Điển, dù khoảng cách
xa hay gần, bạn chỉ phải trả một khoản tiền tương đương giá mở cửa là
10 SEK (khoảng 30.000 đồng). Số tiền còn lại do… nhà nước (bảo hiểm xã
hội) chi trả.
Khi người phụ nữ sinh con, cả hai vợ
chồng sẽ được nghỉ 16 tháng mà vẫn hưởng 80% thu nhập. Bố và mẹ có thể
chọn cách nghỉ liên tục hoặc nghỉ cách quãng cho tới khi con được 8
tuổi. Người bố được nghỉ tối thiểu 60 ngày để chăm sóc vợ và con. Nếu bố
và mẹ chia đôi mỗi người nghỉ tám tháng thì nhà nước sẽ thưởng thêm cho
vợ chồng khoảng 1.000 đô la Mỹ. Mỗi đứa trẻ sinh ra được trợ cấp tiền
đến 16 tuổi, mỗi tháng khoảng 150 đô-la.
Đặc biệt, một người không có tài sản
cũng vẫn sống được ở Thụy Điển, bởi họ được hưởng trợ cấp xã hội. Nếu
mắc bệnh, họ sẽ được nằm bệnh viện với đầy đủ chế độ chăm sóc y tế và
thuốc men. Nếu không may qua đời, các cơ sở dịch vụ công sẽ đưa xe tới
chở thi hài đi. Sau đó, họ sẽ lo liệu đầy đủ tang lễ, từ áo quan, tới
các thủ tục nhà thờ, thậm chí cả hoa trong lễ tang đều được chuẩn bị chu
đáo. Thân nhân của người đã khuất không phải chi bất cứ đồng nào, làm
bất cứ việc gì, ngoại trừ… đứng đáp lễ.
Đất nước được xây dựng bằng… niềm tin
Một ngày tháng 11/2016, một cơn bão
tuyết bất ngờ tràn xuống Stockholm trong khi cả thành phố chưa có bất kỳ
một sự chuẩn bị nào: Những chiếc ô tô chưa được thay bánh xe mùa Đông,
những đôi ủng tuyết vẫn nằm im lìm trong kho, những công nhân lái xe dọn
tuyết làm việc bán thời gian vẫn chưa vào mùa làm việc… Stockholm bỗng
chốc bị “đình công”: Hệ thống xe bus tạm ngừng hoạt động, bọn trẻ được
nhà trường gửi về nhà, nhiều người lái xe ô tô phải bỏ xe lại trên phố
và đi bộ và phần đông các nhân viên công sở mắc kẹt ở văn phòng mà không
biết tìm cách về nhà.
Trong tình huống hỗn loạn đó, những công
dân Thụy Điển vẫn bình tĩnh và thản nhiên. Họ trò chuyện với nhau một
cách lạc quan rằng: “Ngày mai mọi chuyện lại ổn thôi. Chính quyền thành phố sẽ giải quyết nhanh gọn việc này”.
Cho dù ngoài trời tuyết vẫn rơi dày đặc, đến mức, những chiếc xe cào
tuyết cũng không thể di chuyển, người ta vẫn có một niềm tin mạnh mẽ đến
vậy… Và sáng sớm hôm sau, chưa đầy 8 tiếng đồng hồ, tuyết vẫn rơi,
nhưng giao thông đã hoàn toàn thông suốt.
Người dân tin vào chính quyền và họ cũng
tin tưởng nhau… Để làm được điều này, xã hội Thụy Điển có hai tiền đề
vô cùng quan trọng: Ý thức tự giác của người dân và một hệ thống điều
hành minh bạch và liên kết cao của chính quyền.
Hiểu Minh
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét