Tiểu Hải
Mấy năm
trước, một tay kỳ cựu trong giới công nghệ nói với tôi: Có lẽ thế hệ sau
90, 95 sẽ không còn biết Google là cái gì. Khi ấy tôi nghĩ đây là
chuyện hài hước nhất trên đời. Google, công cụ tìm kiếm hữu ích và mạnh
mẽ nhất trên Internet, thế hệ người Trung Quốc mới, những người sống
không thể thiếu Internet, làm sao có thể không biết đến Google?
Nhưng đến hôm nay, tôi buộc phải nín cười. Bởi vì cái điều tôi tin rằng không bao giờ có thể xảy ra ấy, dần trở thành sự thật.
Ở Trung Quốc hầu như không tồn tại các trang mạng xã hội phổ biến thế giới. Ảnh: Melisa MacKay |
Không còn ai ở
Trung Quốc quan tâm đến cái gọi là công cụ tìm kiếm Google nữa, người ta
bằng lòng với cái gọi là baidu.com, dù sao thì họ cũng chưa được dùng
Google bao giờ. Không có nó cũng chẳng chết ai. Mọi người vẫn vui vẻ
lướt Weibo, Wechat, nghe nhạc, xem chương trình giải trí. Đối với những
người chưa bao giờ sử dụng Google, thiếu công cụ tìm kiếm này cũng chẳng
ảnh hưởng gì đến cuộc sống của họ.
Nhiều năm
trước, ở Trung Quốc chúng ta vẫn có thể đăng nhập Facebook. Thực ra
Facebook cũng nhàm chán như mạng xã hội xiaonei.com của chúng ta vậy.
Nhưng ở đó, chúng ta biết được cuộc sống của người nước ngoài ra sao, có
thể dễ dàng thăm hỏi bạn bè ở cách xa hàng vạn km. Có thể đọc rất nhiều
trang mạng thú vị mà nếu lên Xiaonei bạn hầu như không bao giờ đọc
được. Bạn viết bình luận bằng tiếng Trung, những người comment ngay dưới
dòng comment của bạn có thể là một anh chàng người Đài, hoặc người
HongKong lạ hoắc nào đó. Bạn viết bình luận bằng tiếng Anh, chưa biết
chừng một anh chàng người Bắc Âu, tiếng Anh dở tệ nào đó sẽ nhảy vào bắt
chuyện với bạn. Bạn có cảm giác thế giới rộng lớn bỗng nhiên thu nhỏ
lại, thành cái làng mà bạn đang sống, bạn chưa kịp thò chân ra khỏi cửa,
thì hàng xóm đã đẩy cửa bước vào nhà bạn.
Rồi, ở Trung
Quốc không còn Facebook nữa. Lúc đầu, sự mất tích của mạng xã hội này
khiến vô số người bất bình. Nhưng sau đó, tiếng nói bất bình phẫn nộ dần
tan biến.
Nhiều năm trước, người Trung Quốc chúng ta cũng có thể đăng nhập Twitter. Thực
ra Twitter cũng na ná Weibo của chúng ta, nơi mà những dòng tin tức
chảy trôi không ngừng, ngồi cả ngày chưa chắc đọc được tin tức gì hay ho
hữu dụng. Nhưng chí ít ngay lập tức bạn có thể có được tin tức nóng hổi
mà bạn muốn biết. Bạn nhanh chóng biết được điều gì đang “hot” trên thế
giới, mà không cần thao tác mấy thứ phức tạp như: copy nội dung, dịch
nghĩa, forward, chia đoạn, lấy ý chính, loạn hết cả. Bạn sẽ được biết sự
thật, sự thật 100%, chưa qua “gia công” tô hồng bôi đen một cách hoặc
vô tình hoặc cố ý như trên Weibo.
Sau đó, Twitter
không còn nữa. Đầu tiên là phiên bản chính, rồi đến các phiên bản mô
phỏng, rồi mô phỏng của mô phỏng. Bây giờ chỉ còn lại cái bắt chước của
cái bắt chước của cái bắt chước, chính là cái mà giờ đây, mỗi ngày bạn
chỉ toàn nhìn thấy vô số quảng cáo trên đó.
Nhiều năm trước, chúng ta cũng có thể lên Youtube. Có
người cho rằng Youtube là Youku quy mô lớn. Năm ấy, có người mạnh miệng
tuyên bố: Không có Youtube cũng không sao, Trung Quốc sẽ nhanh chóng
phát triển Youku vượt xa Youtube. Thế mà bao năm trôi qua, mạng Youku
vẫn lag dữ dội như vậy, nội dung vẫn rác rưởi như vậy, bản quyền bị ăn
cắp, nhạc bị đạo, video clip vẫn nghèo nàn tẻ nhạt đáng thương như vậy.
Trên youtube bạn sẽ được xem những nghệ sỹ tài hoa nhất thế giới trình
diễn, những clip hài hước nhất, những sáng tạo đỉnh cao, những bản nhạc
lay động, những khoảnh khắc tuyệt vời. Còn trên Youku, bạn muốn xem 1
phút clip thì trước tiên phải xem nửa phút quảng cáo.
Và, đúng rồi, còn Instagram. Nhiều
người cho rằng Instagram na ná QQ. Nhưng ở đó, tôi follow hơn 600 nghệ
sỹ nhiếp ảnh, họ đều là những nhà nhiếp ảnh, ký giả xuất sắc nhất thế
giới. Mỗi ngày chiêm ngưỡng tác phẩm của họ, mỗi ngày tôi cảm thấy hạnh
phúc vô bờ. Cảm giác hạnh phúc lâng lâng của người được đi du lịch tại
chỗ. Ở đó tôi kết bạn với một anh chàng người Nhật điển trai rất thích
selfie, một bác người Hàn hay uống rượu, một ông cụ người Mỹ 10 năm
trước từng đến Trung Quốc và nhiệt tình bấm like, viết comment trên mỗi
bức ảnh chụp Tử Cấm Thành mà tôi post trên Instagram, một cô bạn người
Nga xinh đẹp tuyệt trần. Tôi hầu như không trao đổi nhiều được với họ,
vì những trở ngại về ngôn ngữ. Nhưng chỉ cần một vài câu chữ đơn giản,
chúng tôi hiểu được thiện ý của nhau, thiện cảm dành cho nhau. Cảm giác
ấy, đôi khi còn hưng phấn hơn cả niềm vui gặp mặt những người bạn lâu
năm. Bởi vì đó là quá trình giao lưu hoàn toàn tự do của con người thuộc
các dân tộc khác nhau trên toàn thế giới. Quá trình ấy thật sự thần kỳ,
vô cùng kỳ diệu.
Vạn lý tường lửa của Trung Quốc |
Nhưng giờ đây,
nó không còn nữa. Nó không còn nữa bởi vì, bạn gõ một từ đặc biệt nào đó
trong một thời điểm đặc biệt nào đó, bạn sẽ chỉ tìm thấy những bức ảnh
mặc định. Mặc dù những người tìm kiếm kiểu này không nhiều, mặc dù dẫu
có nhận ra điều gì khác lạ nhưng nhiều người chẳng bận tâm, họ không như
tôi, cảm thấy trời đất tối sầm, rồi chợt lóe sáng, rồi trời sập. Chúng
đã thật sự biến mất, Instagram đã biến mất như thế, Google đã biến mất
như thế, Twitter cũng biến mất như thế, Facebook cũng vậy. Không biết
người nào, ở đâu, đã nói gì, và ra nghị quyết thế nào, khiến cho hàng tỷ
người giống tôi đây lâm vào tình cảnh hệt như “Gotham trên đảo hoang”,
chứng kiến từng cây cầu bị bom phá, bị bom phá, lại bị bom phá. Sau rốt,
không còn gì nữa cả.
Tôi thường cảm
thấy rất bi ai, vô cùng bi ai. Một người tôi không quen, không biết, có
thể là một nhóm nào đó đang không ngừng tước đoạt mọi thứ xung quanh
tôi, mà tôi thì hoàn toàn bất lực. Tôi oán trách, nhưng họ không nghe
thấy, không ai nghe thấy. Tôi tức tối gào lên, phần lớn những người xung
quanh tôi đều nhìn tôi như nhìn một kẻ điên. Tôi đau đớn thét lên,
tiếng thét của tôi bị chắn bởi bức tường dày cộm, đen đúa. Tiếng kêu
thét của tôi trở nên yếu ớt, chẳng truyền đi được bao xa, rồi nó biến
mất hệt như những thứ mà tôi bị tước đoạt, bị đánh cắp. Tôi không thấy
nó nữa, như thể nó chưa từng tồn tại.
Ai thèm quan
tâm đến những thứ vốn chưa từng tồn tại? Những kẻ hậu sinh làm sao thấu
hiểu nỗi bi ai của những người từng có được, rồi bị tước đoạt trắng
trợn. Tôi từng có tất cả, tôi từng có cả thế giới. Tôi từng được hít hà
bầu không khí tự do và uống dòng nước tự do mát lành trên mảnh đất này.
Nhưng rồi trong dòng đời dằng dặc bất tận, sinh mệnh tự do của tôi bị
giết chết từng chút một, bị khai tử một cách bất thình lình. Nhưng tôi
vẫn có cảm giác chúng đang thoi thóp, như thể chúng đang chết dần chết
mòn.
Rồi thì cuối
cùng chúng cũng chết thật. Và, cùng với cái chết của chúng, ngày càng
nhiều chuyện xảy ra, chậm rãi thôi, lặng lẽ thôi, hầu như không ai phát
giác ra. Nhưng đúng là chúng đang diễn ra.
Không có Google thì dùng Baidu, có sao đâu? Nhưng
một vài kết quả tìm kiếm càng ngày càng bị đẩy lùi về những trang sau,
càng ngày càng lùi về sau, và rồi biến mất. Như thể kết quả đó vốn dĩ
không hề được tìm thấy vậy.
Không có Facebook thì dùng Xiaonei, có sao đâu? Nhưng
những bài viết mà bạn chỉ có thể post trên Facebook sẽ nhanh chóng biến
mất trên Xiaonei. Tiếp theo đó, trang xiaonei.com biến thành trang
renren.com, chủ đề trên trang này trở thành những chủ đề đại chúng. Mọi
người tranh nhau xem bói, tìm hiểu đời tư của người nổi tiếng, chuyện
phiếm, nghe nhạc. Không ai bận tâm thứ gì đó đã biến mất, bởi dù sao thì
sự tồn tại của thứ đó vốn dĩ rất mờ nhạt.
Không có Youtube thì dùng Youku, có sao đâu? Nhưng
lên Youku, bạn thường “được” xem những clip đạo rẻ tiền, và người ăn
cắp thì dương dương tự đắc, tự cho mình là tài ba, như thể cái ý tưởng
ấy vốn dĩ là của anh ta vậy. Bạn xem và bạn không khỏi giật mình kinh
ngạc, sao anh ta có thể làm được như thế nhỉ! Ăn cắp sáng tạo quá! Nhưng
bạn đâu biết rằng, bạn có suy nghĩ như thế là vì bạn không hề biết trên
đời còn có một trang mạng tên Youtube.
Không có Twitter thì dùng Weibo, có sao đâu? Nhưng
khi bạn muốn biết chuyện gì đang xảy ra gần đây, bạn miệt mài tìm kiếm,
nhưng càng tìm thì kết quả sau đây hiện ra càng rõ nét: “Theo quy định
của pháp luật, kết quả tìm kiếm không được phép hiển thị”. Lâu dần, bạn
nghĩ, dù sao biết được tin tức ấy cũng chẳng để làm gì, thôi thì chẳng
tìm nữa, chẳng cần nữa.
Và thế là, từng
cánh cửa cứ lần lượt bị đóng sập lại. Hôm nay, ở Trung Quốc bạn mở
trang www.worldjournal.com, bạn không thấy nó đâu. Ngày mai, trang web
mà kiến trúc sư số một thế giới chia sẻ với bạn đọc cũng biến mất. Đầu
tiên là tốc độ load rất chậm, rất rùa, sau đó thì hoàn toàn mất hút. Vài
hôm nữa, trang tin tức mà trước đó bạn vẫn vào đọc một số bài viết đều
đặn mỗi ngày bỗng mất tăm. Những trang viết độc đáo, xuất sắc đó chỉ
hiển thị mấy dòng chữ: Không thể hiển thị. Vài tháng nữa, mạng đại học
bị đóng cửa, website nhiếp ảnh bị đóng cửa, thậm chí trang tìm kiếm bằng
tiếng Nhật của Baidu cũng không còn.
Tiếp đó, trang
truyện tranh biến mất, tiếp đó, trang phim hoạt hình không còn. Tiếp đó,
trang phim Mỹ đóng cửa, ngay cả trang download phim Mỹ cũng cũng cũng
cũng… hoàn toàn biến mất. Tôn trọng bản gốc, bảo vệ bản quyền ư. Thôi
được, vậy thì vì sao, ngay cả trang web chia sẻ sub cũng không còn ???
Từng ngọn đèn
bị dập tắt. Nguồn sáng chiếu rọi từ bốn phương biến mất. Thế giới đa sắc
màu, tươi đẹp rực rỡ của chúng ta bỗng chốc biến thành một màu đen thê
thảm.
Trời tối rồi à, thế thì đi ngủ thôi. Cầu cho cơn say này kéo dài mãi mãi, khỏi phải tỉnh lại.
“Vương triều từ đây vững chắc
Giang sơn từ đây thái bình.”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét