Li ti xinh xắn nhưng đích thị là ‘hủy diệt thầm lặng’ trong kem đánh răng, dầu gội… mà bạn đang dùng mỗi ngày

Kích thước nhỏ, hạt vi nhựa dễ dàng lọt lưới hệ thống xử lý nước để thâm nhập vào môi trường.

Tổng thống Obama đã ký sắc lệnh cấm dùng hạt này tại Mỹ, nhưng tại Việt Nam thì câu chuyện có thể sẽ còn xa.

Những hạt nhỏ li ti đáng yêu mà bạn dễ dàng nhìn thấy trong ống thuốc kem đánh răng, trong những chai dầu gội, sản phẩm làm sạch, tẩy tế bào chết… chính là các hạt vi nhựa, hay còn gọi là microbeads. Chúng có kích thước nhỏ hơn 5 mm (đa phần là nhỏ hơn 1 mm) được đưa vào các sản phẩm tiêu dùng nói trên như một “công nghệ mới” vì hiệu quả làm sạch rất cao. Quá trình phân hủy nhựa cũng có thể sinh ra microbeads.

Các hạt được sử dụng như nguyên liệu đầu vào trong các quá trình công nghiệp, ví như để sản xuất dầu gội đầu. (Ảnh: Internet)

Một vài năm gần đây, nhiều chuyên gia đã lớn tiếng cảnh báo thảm họa mà hạt vi nhựa này gây ra cho môi trường, và hơn thế nữa. Sau khi hoàn thành vai diễn “chất làm sạch”, chúng theo dòng nước tỏa đi khắp nơi. Vì kích thước quá nhỏ, nên chúng lọt lưới một cách dễ dàng tất cả các quy trình xử lý nước thông thường, và người ta tìm thấy microbeads trong các đại dương, trong không khí và ngay trong thân các động vật, cơ thể người.

Microbeads gây chết các thủy sinh, tác động đến sản xuất hooc-môn ở động vật và người, đồng thời còn là những ‘nam châm’ hút các chất hóa học độc hại khác đi theo.

Giáo sư Frank Kelly, chuyên ngành sức khỏe môi trường, đã trình một báo cáo lên Ủy ban Bảo vệ Môi trường thuộc Hạ viện Anh vào ngày 24/5 vừa qua.

Ông cảnh báo về sự hiện diện ngày càng gia tăng của microbeads ở khắp nơi: Khi bạn [những người nông dân] rải phân trên cánh đồng, chúng sẽ dần được phơi khô. Cuối cùng sẽ thấy các vi hạt nhựa trên bề mặt cánh đồng.

Những hạt nhựa này sau đó có thể sẽ được cuốn lẫn vào không khí và chúng ta sẽ hít phải chúng. Các hạt nhựa này kích thước phù hợp để có thể lọt vào đường hô hấp, mang đến tác hại to lớn cho hệ hô hấp. Chúng có thể mang theo những chất hóa học độc hại xuống bộ phận phía dưới của lá phổi cũng như hệ tuần hoàn của cơ thể, một hậu quả sánh ngang với việc hít phải khí thải từ các phương tiện giao thông.

Khi hạt vi nhựa hòa vào nguồn nước, cá, chim và nhiều loài thủy sinh khác sẽ hấp thụ vào trong cơ thể. Động vật thủy sinh nhầm lẫn là thực phẩm và ăn vào, đến lượt chúng bị ăn theo chuỗi thức ăn, và con người là bến đỗ cho microbeads khi ăn đồ từ biển.

Với bạn, điều này có vẻ xa vời?

Mỗi năm có hàng nghìn tỷ hạt nhỏ này được đổ ra môi trường, tính đến hàng trăm nghìn tấn. Có rất nhiều hạt vi nhựa lắng xuống đáy sông hồ, đại dương… để lại tác động ghê gớm đến môi trường.

Các hạt nhựa nhỏ có thể được nhìn thấy rõ ràng trong cơ thể một con cá chó. (Ảnh: Oona Lönnstedt/Science)

Năm 2015, tổng thống Mỹ Barack Obama đã ký ban hành dự luật ngăn cấm việc sử dụng các hạt nhựa trong ngành công nghiệp mỹ phẩm.

Kết quả một cuộc bỏ phiếu ở Anh trong năm nay cũng cho thấy có đến 2/3 người dân Anh bày tỏ mong muốn ban hành một đạo luật tương tự để ngăn cấm việc sử dụng các hạt nhựa.

Liệu bạn có chấp nhận là mình đang hít thở với những hạt nhựa mang theo các chất độc hại khác? Bạn sẽ nói gì khi con cháu chúng ta sẽ hỏi: Tại sao sông chết, biển chết? Ngày xưa biển trông như thế nào?

Hãy cùng cân nhắc, không chỉ là đối với các sản phẩm có chứa microbeads, mà là đối với việc sử dụng đồ nhựa nói chung.

Đình Vũ