Mời xem một tiểu luận về những ngày Đại Lễ
Phật Đản khác nhau trên thế giới.Bài viết của
Megan Bryson - nữ Giáo sư khoa Nghiên cứu tôn
giáo thuộc Đại học Tennessee.
Thân ái.
Nguyễn Tấn Thuận.
Khi Siddhartha Gautama được sinh ra, rõ ràng Ngài không phải là một đứa trẻ bình thường. Theo kinh điển Phật giáo, Ngài giơ tay lên trời và tuyên bố : “Trên trời dưới trời, Ta là người được tôn vinh nhất thế giới. Ta sẽ giải thoát tất cả chúng sinh khỏi sinh, lão, bệnh, tử.”
Sau đó, đứa bé đáng chú ý được cho là đã được tắm lần đầu tiên: dòng nước do các vị thần Brahma và Indra rót xuống – hoặc chảy ra từ miệng của hai vị vua rồng, tùy theo truyền thuyết. Việc
tẩy rửa này đã thánh hóa Đức Phật tương lai như một vị thánh, báo hiệu
rằng ngay cả các vị thần cũng công nhận Ngài là người đáng được tôn
kính.
Những người theo đạo Phật tin rằng một số “vị phật” hay những vị thầy giác ngộ đã được sinh ra trong suốt lịch sử. Tuy nhiên, danh hiệu “Đức Phật” thường đề cập đến nhân vật lịch sử này, Siddhartha Gautama, người đã sáng lập ra Phật giáo. Mỗi năm vào ngày lễ Đức Phật đản sinh, những người theo đạo Phật ở Đông Á tái hiện lại lần tắm đầu tiên của Ngài bằng cách đổ nước hoặc trà ngọt lên bức tượng của trẻ sơ sinh.
Ngày lễ này đã được tổ chức ở các khu vực khác nhau của Châu Á trong hàng trăm năm, nhưng ý nghĩa của nó thay đổi theo khu vực. Ví dụ, ở Sri Lanka, đó là một ngày tôn giáo được tổ chức đơn giản tại các ngôi đền, không phải là một lễ kỷ niệm công khai. Mặt khác, ở Hàn Quốc, lễ Phật Đản đã trở thành một lễ hội thương mại hơn dưới triều đại Choson, triều đại không tán thành các thực hành tôn giáo Phật giáo và kết thúc vào năm 1910.
Tuy nhiên, các nhà cải cách Phật giáo trong thế kỷ 19 và 20 đã
cố ý nhấn mạnh ngày Phật đản trong nỗ lực đoàn kết cộng đồng Phật giáo
trên khắp các quốc gia và bảo vệ các truyền thống khỏi các nhà truyền
giáo Cơ đốc. Vào cuối những
năm 1800, người Sri Lanka đã kiến nghị thành công với chính quyền
thuộc địa Anh cho phép tổ chức lễ kỷ niệm ngày Đức Phật đản sinh, mà họ cố ý mô phỏng theo lễ Giáng sinh - một mô hình đã lan rộng khắp châu Á.
Những
nỗ lực này đã giúp ngày lễ Phật Đản trở thành một ngày lễ lớn trên toàn
cầu, nhưng các lễ kỷ niệm vẫn diễn ra vào những ngày khác nhau và với
những truyền thống khác nhau. Là một học giả Phật giáo nghiên cứu về sự truyền bá tôn giáo từ Ấn Độ sang Trung Quốc , tôi nhận thức sâu sắc về cách mọi người áp dụng các thực hành và ý tưởng vào nền văn hóa của chính họ.
Một vị Phật, nhiều ngày tháng
Ở Nam Á và Đông Nam Á, lễ Phật đản được tổ chức vào ngày rằm tháng hai âm lịch, được gọi là Vesākha hay Vaiśākha. Trong tiếng Phạn, trăng tròn là “Pūrṇimā,” đó là lý do tại sao ngày lễ thường được gọi là Buddha Pūrṇimā, Vesak hoặc Wesak.
Vaiśākha
tương ứng với tháng 4 và tháng 5 dương lịch nên năm 2023, người dân các
nước như Sri Lanka, Campuchia, Lào và Miến Điện tổ chức Đại lễ Phật Đản vào ngày trăng tròn 5 tháng 5.
Tuy nhiên, những người theo đạo Phật ở Đông Á đánh dấu ngày Phật đản vào ngày 8 tháng 4 âm lịch – và cũng theo một lịch âm dương khác. Tại Trung Quốc, Việt Nam và Hàn Quốc, lễ Phật đản năm 2023 sẽ được tổ chức vào ngày 26/5.
Nhưng thậm chí còn có nhiều biến thể hơn. Chính phủ Đài Loan đã quyết định vào năm 1999 để kỷ niệm ngày Phật Đản cùng với Ngày của Mẹ, vào ngày Chủ nhật thứ hai của tháng Năm. Trong
khi đó, tại Nhật Bản, lễ Phật Đản được gọi là “Lễ hội Hoa đăng” – Hana
Matsuri trong tiếng Nhật – và được tổ chức vào ngày 8 tháng 4, sau quyết
định của chính phủ áp dụng lịch Gregorian vào năm 1873.
Tuy nhiên, một ngày khác cho lễ Phật đản năm 2023 là ngày 4 tháng 6: ngày trăng tròn của tháng thứ tư âm lịch theo âm lịch Tây Tạng. Cả tháng, được gọi là Saga Dawa, được coi là tháng linh thiêng vì nó bao gồm sự ra đời, giác ngộ và nhập diệt của Đức Phật. Phật tử Tây Tạng tin rằng những việc làm tốt đẹp sẽ tạo ra nghiệp tích cực hơn theo cấp số nhân trong Saga Dawa so với các thời điểm khác trong năm.
Ngày sinh của Đức Phật không phải là sự khác biệt duy nhất giữa các nền văn hóa. Ở Nam Á và Đông Nam Á, bao gồm cả các khu vực Tây Tạng, Vesak không chỉ kỷ niệm ngày Đức Phật đản sinh mà còn kỷ niệm việc Ngài nhập niết bàn hay giác ngộ, và cái chết của Ngài, được gọi là niết bàn . Tuy
nhiên, ở Đông Á, ngày thành đạo và nhập diệt của Đức Phật được tôn vinh
vào những ngày riêng biệt nên kỳ nghỉ xuân chỉ tập trung vào ngày Đức
Phật đản sinh.
Khắp Đông Á, các Phật tử sẽ tắm tượng Đức Phật sơ sinh, đọc kinh Phật và quyên góp cho các ngôi chùa Phật giáo – nhưng vẫn sẽ có rất nhiều sự đa dạng trong các lễ kỷ niệm này.
Trung Quốc : Phóng sinh.
Ở Trung Quốc, tập tục “fangsheng”, phóng sinh động vật, là một phần của lễ kỷ niệm ngày Phật đản từ thế kỷ thứ 11 . Những Phật tử thuần thành mua những con vật nếu không sẽ bị giết thịt và thả chúng vào tự nhiên. Gần đây, một số thành phố ở Trung Quốc đã khuyến khích xem xét nhiều hơn các hệ sinh thái địa phương để ngăn chặn các loài xâm lấn mà những người tôn thờ phóng sinh khỏi lấn át động vật bản xứ .
Một cách khác mà Phật tử Trung Quốc thể hiện lòng từ bi đối với tất cả chúng sinh là tránh ăn thịt trong ba ngày quanh ngày lễ Đức Phật - tương tự như thực hành của người Tây Tạng là ăn chay trong tháng Saga Dawa.
Đại Hàn: Thắp sáng bầu trời
Đại Hàn nằm dưới sự cai trị của đế quốc Nhật Bản từ năm 1910 đến năm 1945. Trong thời kỳ đó, chính phủ Nhật Bản đã tài trợ cho một lễ kỷ niệm Phật đản chung giữa Nhật Bản và Đại Hàn nhằm làm sống lại ý nghĩa tôn giáo của ngày lễ. Mặc dù nhiều người Đại Hàn phản đối sự chiếm đóng của Nhật Bản, một số Phật tử Đại Hàn tôn trọng cơ hội tổ chức lễ Phật Đản như một ngày lễ Phật giáo mới.
Lễ kỷ niệm Phật đản của Đai Hàn đặc
biệt ở việc sử dụng đèn lồng, tượng trưng cho ánh sáng của sự thức tỉnh
và cũng có thể được sử dụng làm phương tiện cho những lời cầu nguyện và
lời thề hướng lên các tầng trời. Ngày nay ở Đại Hàn, những màn trình diễn đèn lồng đầy màu sắc và diễu hành đèn lồng đánh dấu ngày lễ quốc khánh.
Lễ Phật Đản thậm chí đã được tổ chúc ở Bắc Hàn từ năm 1988 , bất chấp sự đàn áp chung của đất nước đối với hoạt động tôn giáo . Vào năm 2018, ngày lễ được coi là dịp để thống nhất Triều Tiên , các Phật tử ở Bắc và Nam Hàn đã cùng nhau sáng tác và trì tụng một lời cầu nguyện cho dịp này.
Việt Nam: Đổi mới truyền thống
Ở Việt Nam, lễ kỷ niệm Phật đản - được gọi là Phật Đản - được tổ chức vào thời trung cổ , thường cùng với lễ cầu mưa. Tuy nhiên, các lễ kỷ niệm dường như đã phai nhạt dần theo thời gian cho đến khi lễ hội được giới thiệu lại vào đầu thế kỷ 20 , khi ngày lễ này đang trở nên phổ biến khắp khu vực.
Ngày lễ vẫn còn ít người biết đến ở các làng quê miền Bắc Việt Nam, nhưng đã trở nên phổ biến ở những nơi khác trong nước. Ngày
nay, lễ kỷ niệm Phật đản ở Việt Nam liên quan đến việc thắp đèn lồng
giấy, cúng dường Đức Phật và cầu nguyện cho sức khỏe và hạnh phúc. Những chiếc đèn lồng hình hoa sen đặc biệt phổ biến vì chúng tượng trưng cho khả năng, giữ được sự thuần khiết trong một thế giới không trong sạch , giống như những bông sen xinh đẹp mọc lên từ đầm lầy âm u.
Lễ kỷ niệm Phật đản rơi vào đầu mùa xuân thường là những hoạt động mà các nhóm quốc tế tập trung vào. Năm 1950, Hội Liên hữu Phật giáo Thế giới quyết định chọn Vesak là ngày lễ Phật giáo quốc tế, kỷ niệm vào ngày trăng tròn đầu tiên của tháng Năm. Gần 50 năm sau, Liên Hiệp Quốc thông qua nghị quyết công nhận Vesak vào cùng ngày này, phù hợp với các lễ kỷ niệm của Nam Á và Đông Nam Á.
Những
hành động công nhận chính thức này đánh dấu tầm quan trọng của ngày lễ
này đối với những người theo đạo Phật trên toàn thế giới, nhưng chúng ta
cũng nên nhớ những lễ kỷ niệm ý nghĩa không kém sẽ diễn ra sau đó vài
tuần
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét