Bài 12 Giờ Hợi[ *] Thơ Việt Nam thời “Tây Sơn”: Phạm Thái./ Ngân Triều chú giải

Giờ Hợi từ 21-23g, Google.

Hợi sang, xanh biếc ngọn đèn tàn

Gượng đốt[1], lò vàng ngại với hương.

Làn khói chập chờn[2]vương nỗi nhớ:

Cõi lòng thảng thốt[3]nẫu[4] đêm trường.

Canh gà eo óc[5], khua bên trướng,

Hồi cuốc băn khoăn[6], giục dưới tường

Mấy kẻ chung tình, ai đã nhấp[7]

Hay còn trằn trọc[8] nỗi người thương!

*
Bản chữ Nôm, Ngân Triều soạn:

𣇞亥

亥廊赬碧𦰟畑殘

強炪垆黄碍貝香

瀾𤌋執廛𥿁𦁀𢖵

𡑭𢙱倘猝𦼝𡖵長

更𪃿喓沃抠边帳

咴𪅦彬寬欲𨑜牆

買仉鈡情埃㐌扖

咍群珍濁馁𠊚傷

*

Diễn ý nghĩa bài thơ:

Giờ Hợi

Giờ Hợi đến, khi ngọn đèn xanh biếc trong thư phòng đã lụn tàn.

Lòng buồn gượng đốt lò vàng nhưng còn e ngại mùi hương.(Buồn thì đốt hương thơm mà chi!)

Nhìn làn khói tỏa ra và tan biến vào khoảng không, gợi lên bao nhiêu nỗi nhớ nhung.

Cõi lòng bỗng xao động, dày vò nỗi niềm đau đớn trong lòng.

Có tiếng  gà gáy đâu đâu như vang lên trong trướng,

Tiếng chim cuốc khắc khoải như giục giã bên tường nhà.

Những kẻ yêu thương nhau chắc là đã ngủ,

Hay còn thao thức, băn khoăn vì nhớ người thương như nỗi niềm riêng?

*

Ngân Triều diễn cảm, phóng tác thơ:

Giờ Hợi,

Giờ Hợi, đèn xanh đã lụn tàn,

Đốt thêm, sầu ái ngại mùi hương.

Khói tan vương vấn, nung nhung nhớ,

Lòng đắng bơ vơ, sưởi mộng trường   

Gà gáy phương nào vang vọng lại?

Cuốc kêu thương  nhớ dội bên tường.

Giờ nầy đôi lứa chung chăn ấm?

Cô lữ canh dài nhớ bóng thương?

*

Lời bình:

Lúc nhớ nhớ gì trong mộng tưởng,

Nỗi riêng riêng cả đến tình chung.

Tương tư  lọ phải  là mưa gió[9],

Một ngọn đèn xanh trống điểm thùng.

Nhớ Bạn Phương Trời, Trần Tế Xương.

*****

[1] Gượng đốt: 強炪 cố đốt nhưng lòng chưa muốn đốt.

[2] chập chờn: 執廛 trạng thái nửa ngủ nửa thức, nửa tỉnh nửa mê; tỏa ra và tan biến vào hư không.

[3]thảng thốt: 倘猝có vẻ như hoảng hốt do chấn động mạnh về tinh thần.

[4]Nẫu: 𦼝, (trái cây) chin rục, nghĩa bóng chín ruột, chin gan; dày vò, đau đớn trong lòng.

[5]eo óc: 喓沃những tiếng kêu thường là gà gáy, nổi lên đây đó, không nghe rõ.

[6] băn khoăn:彬寬,không yên lòng do có điều phải nghĩ ngợi.

[7] Nhấp: 扖, nhấp mắt, nhắm mắt.

[8]trằn trọc: 珍濁(Trong giấc ngủ) trở mình luôn,thao thức không ngủ được vì có điều phải lo nghĩ.

[9] Mưa gió: lấy ý Thơ cổ “phong vũ dạ hoài nhân; 風雨胣懷人”,  Mưa gió, lòng nhớ người. Như ở đây ý nói chẳng cần có  đêm mưa gió mới gợi nên sự nhớ nhau.