Nhà văn Nguyễn Thanh Việt trong phòng làm việc của anh
tại Đại học Nam California, Los Angeles, California, ngày 23 tháng 9,
2017 (Hình: John D. & Catherine T. MacArthur Foundation)
Tiểu thuyết gia người Mỹ gốc Việt, Nguyễn Thanh
Việt, một lần nữa khiến mọi người chú ý với giải thưởng MacArthur
Fellowship danh giá do Quỹ MacArthur, một tổ chức tư nhân phi lợi nhuận
lớn thứ 12 ở Mỹ, trao tặng.
Giải thưởng
trị giá 625.000 đôla không kèm điều kiện ràng buộc, vinh danh 24 cá
nhân “sáng tạo xuất chúng” đến từ nhiều lĩnh vực khác nhau như một “sự
đầu tư vào tiềm năng của họ.”
Ngay sau khi tin về giải thưởng được công bố lên
truyền thông, người từng đoạt giải Pulitzer 2016 cho tác phẩm hư cấu
‘The Sympathizer’ (Cảm tình viên), chia sẻ với VOA những cảm xúc và suy
nghĩ của anh về vinh dự mới nhất cũng như những dự định tương lai với
khoản tài trợ hào phóng này.
VOA: Chúc mừng anh về giải thưởng MacArthur. Anh biết tin trong hoàn cảnh nào và phản ứng của anh ra sao?
Nguyễn Thanh Việt: Thật ra cả
mùa hè rồi tôi ở Paris và tôi vừa về lại Los Angeles. Tôi về nhà có lẽ
được hai ngày thì nhận được một cú điện thoại từ Chicago. Tôi không nhận
ra số điện thoại nên tôi nhắn tin và hỏi, ‘Ai vậy?’ Họ nhắn lại và và
nói, ‘Quỹ MacArthur đây’ nên tôi nghĩ, ‘Ồ, phải gọi cho họ ngay mới
được.’ Tôi hoàn toàn ngạc nhiên và sốc đến mức tôi phải ngồi xuống trong
suốt cả cuộc nói chuyện với họ, và kìm nén cảm xúc của mình vì tôi phải
giữ kín tin này suốt một tháng và không được nói với ai khác ngoại trừ
vợ tôi. Bây giờ thì cảm thấy thật hơn rất nhiều.
VOA: Anh là một tác giả tài
hoa và trứ danh với một giải thưởng Pulitzer trong tay. Giờ lại được Quỹ
MacArthur vinh danh. Điều này có ý nghĩa như thế nào đối với anh vào
thời điểm này trong sự nghiệp?
Nguyễn Thanh Việt: Ồ tôi nghĩ đó
hiển nhiên là một vinh dự lớn lao nhưng mặt khác cũng cần phải có sự
khiêm nhường, vì có rất nhiều những nhà văn khác lẽ ra có thể nhận được
giải thưởng này, rất xứng đáng với giải thưởng này. Tôi nhìn về quá khứ
và tôi nghĩ rằng những tác phẩm của tôi sở dĩ có ngày hôm nay là nhờ
những phấn đấu của những nhà văn khác trước tôi trong việc tạo lập một
số truyền thống nhất định trong văn chương của người Mỹ gốc Á và người
Mỹ gốc Việt, thường là những tác phẩm của những người da màu và thiểu số
ở đất nước này. Và nhiều người trong số họ sáng tác vào thời điểm mà
những giải thưởng và sự công nhận như thế này hãy còn chưa có. Vì thế
ghi nhớ những phấn đấu của họ là thấy được những tác phẩm của tôi trong
bối cảnh tổng thể.
VOA: Anh truyền tải trải
nghiệm của anh là một người tị nạn vào những tác phẩm anh viết và đưa nó
nên vị trí hàng đầu, nếu không phải là dòng chính. Anh đã được ca ngợi
và được công nhận về điều đó. Anh có cho rằng trải nghiệm văn hóa sẽ
tiếp tục là đề tài chủ đạo trong những tác phẩm tương lai của anh không?
Nguyễn Thanh Việt: Tôi nghĩ nó
phải là như vậy. Bởi vì toàn bộ lý do cho sự tồn tại của tôi trong tư
cách một nhà văn là cố gắng đương đầu với những mối quan tâm của cá nhân
tôi lẫn những liên hệ chằng chịt lớn hơn của những vấn đề xung quanh
bản sắc, sự thân thuộc, và xung đột văn hóa không chỉ trong xã hội Mỹ mà
còn ở những nơi khác, như Pháp, nơi mà người Việt Nam cũng tới định cư.
Vì thế tôi không thấy những mối quan tâm văn hóa đó sẽ biến mất thậm
chí nếu tôi viết những cuốn sách khác trong tương lai.
VOA: Có những chủ đề khác mà anh muốn khám phá trong tương lai không?
Nguyễn Thanh Việt: Sự giao thoa
của nghệ thuật và chính trị luôn là chủ đề trọng yếu đối với tôi từ thời
còn là sinh viên. Tất cả những tác phẩm mà tôi đã xuất bản trong những
năm qua đều nhắm trực diện vào sự giao thoa này. Và tôi nghĩ đó là một
công trình cả đời đối với tôi vì tôi phải tìm hiểu xem nghệ thuật và
chính trị liên hệ lẫn nhau ra sao, nghệ thuật biểu đạt những mối quan
tâm chính trị như thế nào, cũng như nghệ thuật có thể giúp chúng ta tiến
lên phía trước về mặt chính trị bằng cách nào. Tôi nghĩ tôi sẽ tiếp tục
đi theo hướng đó.
VOA: Là một nhà văn nhập cư,
anh có nghĩ rằng nêu bật những trải nghiệm văn hóa của sắc dân thiểu số
là điều ngày càng quan trọng không, đặc biệt là trong bầu không khí
chính trị ở Mỹ hiện nay [trong đó chính quyền Trump đang thể hiện lập
trường cứng rắn hơn về di dân]?
Nguyễn Thanh Việt: Tôi nghĩ nêu
bật những trải nghiệm của những sắc dân thiểu số ở Mỹ và ở những nơi
khác lúc nào cũng là điều quan trọng, bởi vì hoàn cảnh và tình thế lưỡng
nan mà những sắc dân thiểu số đối diện ở Mỹ không phải là điều mới mẻ.
Dù rằng chúng ta cảm thấy như mình đang trải qua một khoảnh khắc khủng
hoảng và xung đột khủng khiếp ở nước Mỹ ngày nay, song chuyện đó không
mới. Nó có tính chu kỳ. Những gì mà chúng ta đang đương đầu ngày hôm nay
đơn giản là hiện thân của những mâu thuẫn thâm căn cố đế, mang tính
nguyên thủy trong xã hội Mỹ xung quanh chủng tộc, giai cấp, giới tính và
dục tính mà tới nay chưa bao giờ được giải quyết. Vì thế cuộc khủng
hoảng hiện thời đơn giản là hiện thân của những vấn đề sâu xa hơn trong
xã hội Mỹ. Chúng ta đã đương đầu với chúng trong quá khứ, chúng ta đang
đương đầu với chúng bây giờ, và tôi chắc rằng chúng ta sẽ tiếp tục đương
đầu với chúng trong tương lai.
VOA: Khoản tiền tài trợ của
Quỹ MacArthur không kèm điều kiện ràng buộc sẽ giúp anh phát triển văn
chương của anh trong tương lai. Điều này chắc là khiến anh cảm thấy tự
do lắm. Anh định dùng khoản tiền này như thế nào?
Nguyễn Thanh Việt: Đúng là nó làm tôi cảm thấy
rất tự do. Mà cũng nhiều áp lực nữa [cười]. Vâng, tôi nghĩ một phần
khoản tiền sẽ phải được dành để thu xếp thêm thời gian cho việc viết
lách. Nhưng lâu nay tôi vẫn là người ủng hộ nghệ thuật và tôi tin rằng
nghệ sĩ cần phải dấn thân vào những phong trào xã hội. Vì thế tôi và mấy
người bạn đã tạo ra một thứ gọi là Diasporic Vietnamese Artists Network
(Mạng lưới Nghệ sĩ Việt Nam Hải ngoại) và tôi đã lập ra một trang blog
với họ có tên là diaCRITICS, diacritics.org, đăng những bài viết về văn
hóa, nghệ thuật, và chính trị của người Việt và người Việt hải ngoại.
Những tác phẩm của tôi nằm vừa vặn trong văn cảnh đó vì tôi tin là tiếng
nói của người Việt hải ngoại lâu nay quá nhỏ bé không thể nghe thấy, bị
đè nén, rằng các văn nghệ sĩ người Việt vẫn phải chật vật tìm kiếm cơ
hội cho chính mình. Vì thế tổ chức này và trang blog này thực sự quan
trọng đối với tôi trong việc giúp tạo ra một không gian cho những nhà
văn người Việt khác. Tôi sẽ thuê một biên tập viên bằng một ít tiền từ
khoản tiền của MacArthur vì tôi không có thời gian để quản lý trang blog
này nữa.
VOA: Xin cảm ơn anh về cuộc trò chuyện này.
Nguồn: https://www.voatiengviet.com/a/nguyen-thanh-viet-va-giai-thuong-macarthur-danh-gia/4069835
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét