Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam 'nghiệm thu đề tài khoa học như máy'

Thái Sơn (Báo Thanh Niên )

Thanh tra Chính phủ xác định nhiều đề tài, nhiệm vụ nghiên cứu khoa học tại Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam kém chất lượng hoặc đề tài không có đóng góp gì cho khoa học xã hội.

Thanh tra Chính phủ vừa công khai kết luận thanh tra công tác quản lý tài chính, tài sản công, thực hiện các dự án đầu tư; tổ chức hợp tác nghiên cứu, đào tạo, liên kết đào tạo cấp bằng thạc sĩ, tiến sĩ giai đoạn 2015 - 2019 của Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam (Viện Hàn lâm KHXH)

Kết luận của Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều sai phạm, khuyết điểm gây lãng phí ngân sách Nhà nước cần phải được khắc phục chấn chỉnh và xem xét trách nhiệm cá nhân, tập thể liên quan.

Theo Thanh tra Chính phủ, 10 đơn vị thuộc Viện Hàn lâm KHXH đều có sai phạm, khuyết điểm.

Theo kết luận thanh tra, Viện Hàn lâm KHXH ban hành các quy chế quản lý khoa học nhưng nội dung có nhiều điểm bất cập, không hợp lý, dẫn đến các đơn vị cấp dưới không tiếp thu kịp thời, khó khăn trong thực hiện nhiệm vụ. Quy trình thực hiện nhiều đề tài không đúng quy định của luật Khoa học và công nghệ.

Cụ thể, trong 7 nhiệm vụ thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ của các đơn vị và của Viện Hàn lâm KHXH nhưng được phê duyệt dưới dạng đề tài cấp cơ sở, cấp bộ và bố trí kinh phí để thực hiện không hợp lý; có 3 đề tài, nhiệm vụ không có đóng góp về khoa học cho xã hội; 37 đề tài, nhiệm vụ cấp bộ do văn phòng chủ trì chưa được tổ chức nghiệm thu cấp cơ sở trước khi nghiệm thu cấp bộ; 18 đề tài, nhiệm vụ cấp bộ nhưng không nghiệm thu cấp bộ; 29 đề tài, nhiệm vụ trùng thời gian; 30 hội đồng nghiệm thu đề tài khoa học cấp bộ không đúng thành phần; 55 đề tài, nhiệm vụ khoa học cấp bộ được giao cho cá nhân ngoài đơn vị chủ trì; 67 hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học cấp cơ sở nhiệm vụ khoa học cấp bộ của các đơn vị, căn cứ vào các quy chế quản lý khoa học do Viện Hàn lâm KHXH ban hành đã hết hiệu lực; 191 hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học cấp cơ sở không đúng thành phần; 75 đề tài, nhiệm vụ nghiệm thu chậm tiến độ.

Kết luận thanh tra còn cho biết nhiều đề tài, nhiệm vụ cấp cơ sở, chủ nhiệm đề tài sử dụng lại một phần, có đề tài sử dụng lại nhiều nội dung của đề tài, nhiệm vụ đã được nghiên cứu trước (cùng chủ nhiệm) không đúng quy chế quản lý khoa học, xảy ra ở phần lớn các đơn vị được thanh tra.

Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ nhiều tình trạng nghiệm thu đề tài khoa học cấp cơ sở bất thường trong cùng một ngày tại một số đơn vị thuộc Viện Hàn lâm KHXH. Tình trạng này chưa hợp lý, dẫn đến chất lượng công tác nghiệm thu không đảm bảo.

Trong đó, tại Viện Nghiên cứu châu Âu, chỉ với một hội đồng nghiệm thu 18 đề tài trong ngày vào ngày 6.12.2016, 18 đề tài trong ngày 12.12.2017, 16 đề tài vào ngày 5.12.2018 và 15 đề tài vào ngày 25.11.2019.

Tại Viện Ngôn ngữ học, chỉ với 2 hội đồng nghiệm thu đã nghiệm 13 đề tài vào ngày 17.12.2018 và 22 đề tài trong ngày 19.11.2019.

Tại Viện Sử học đã nghiệm thu 7 đề tài trong vòng 1 buổi chiều ngày 13.1.2019 và 11 đề tài trong ngày 15.11.2019 chỉ với 2 hội đồng khoa học.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ còn cho biết trong giai đoạn 2015 - 2019, công tác đào tạo trình độ thạc sĩ, tiến sĩ tại đây có nhiều hạn chế, khuyết điểm về tuyển sinh, quy trình, chương trình và quản lý đào tạo. Việc quản lý tài chính có nhiều vi phạm, trong đó, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam chi phụ cấp cho một số chức danh, phụ cấp cán bộ công tác địa phương không đúng quy định, với số tiền hơn 700 triệu đồng; kê khai thiếu tiền thuế gần 2 tỉ đồng.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của tập thể lãnh đạo Viện qua các thời kỳ; kiến nghị thu hồi số tiền gần 6 tỉ đồng đã chi không có trong quy định.