Kandy Wong ngày 29.01.2023 SCMP
-
Châu Âu gần như phụ thuộc hoàn toàn vào Trung Quốc đối với các khoáng
sản quan trọng trong nhiều năm, nhưng một mỏ khoáng sản hàng triệu tấn
mới được khai thác ở Thụy Điển có thể giúp giảm bớt sự phụ thuộc đó;
-
Sự khám phá mới xuất hiện khi Liên minh châu Âu đang tìm cách rời xa
Trung Quốc bằng cách cải tổ lại chuỗi giá trị, nhưng tác động môi trường
vẫn còn lớn.
Một mỏ oxit đất hiếm khổng lồ đã được phát hiện gần mỏ sắt này thuộc sở hữu của công ty Thụy Điển LKAB. Ảnh: AFP |
Việc
phát hiện ra mỏ oxit đất hiếm được biết đến lớn nhất châu Âu trong
tháng này - ước tính hơn 1 triệu tấn - ở vùng cực bắc của Thụy Điển đã
làm dấy lên hy vọng giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc đối với các nguyên
liệu thô quan trọng.
Theo
Alicia Garcia-Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình
Dương tại Natixis, Trung Quốc chiếm 60% lượng đất hiếm được khai thác
trên thế giới và sự thống trị thị trường của nước này “quan trọng nhất”
là về nhà máy lọc dầu. Ví dụ, Trung Quốc nắm giữ 90% công suất chế biến
khoáng sản đối với coban, lithium và niken.
“Vì
vậy, [Liên minh Châu Âu] cần hạ thấp các tiêu chuẩn môi trường đối với
nhà máy lọc dầu hoặc tìm những nơi khác để lọc dầu,” bà nói thêm.
Phát
biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới trong tháng này, bà Ursula von der
Leyen, chủ tịch Ủy ban Châu Âu, đã kêu gọi tạo sân chơi bình đẳng bằng
cách “giảm thiểu rủi ro, thay vì tách rời ” khỏi nền kinh tế lớn thứ hai
thế giới.
Thừa
nhận rằng châu Âu phụ thuộc “98%” vào Trung Quốc đối với các khoáng sản
quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng sạch, bà cũng nhấn
mạnh sự khác biệt của Liên minh châu Âu với cách tiếp cận của Hoa Kỳ về
thương mại với Trung Quốc.
Đất hiếm dùng để làm gì?
Francoise
Nicolas, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Châu Á của Viện Quan hệ Quốc tế
Pháp, giải thích đất hiếm là khoáng chất “thiết yếu” để sản xuất ô tô
điện và tua-bin gió, và Liên minh Châu Âu vẫn phụ thuộc nhiều vào hàng
nhập khẩu từ Trung Quốc.
Ngoài
các ứng dụng của nó trong phát triển năng lượng sạch, đất hiếm còn chứa
các nguyên tố quan trọng được sử dụng trong thiết bị quốc phòng.
Một
ấn phẩm vận động quân sự của Hoa Kỳ, Tạp chí Lực lượng Hàng không &
Không gian, lưu ý cách các nguyên tố đất hiếm được sử dụng rộng rãi
trong nam châm để dẫn đường cho tên lửa; động cơ ổ đĩa được lắp đặt
trong máy bay và xe tăng; thông tin liên lạc vệ tinh và hệ thống radar.
Ấn phẩm cho biết: “Những yếu tố này từng đến từ Hoa Kỳ. “Từ những năm 1960 đến những năm 1980, Mỹ là quốc gia dẫn đầu thế giới về khai thác và sản xuất đất hiếm. Điều này không còn là trường hợp nữa."
Tại sao khoáng sản đất hiếm rất quan trọng?
Cơ
quan Năng lượng Quốc tế dự đoán rằng họ sẽ cần lượng khoáng sản đầu vào
nhiều hơn gấp sáu lần vào năm 2040, so với hiện nay, khi các quốc gia
chạy đua để đạt được mục tiêu không phát thải ròng vào năm 2050.
Patrik
Andersson, một nhà phân tích tại Trung tâm Trung Quốc Quốc gia Thụy
Điển, lưu ý rằng việc khai thác khoáng sản đất hiếm chỉ là bước đầu tiên
trong chuỗi cung ứng.
Ông giải thích: “Các
khoáng chất được khai thác tại mỏ phải được xử lý thành các vật liệu và
sản phẩm tiên tiến, chất lượng cao mà ngành sản xuất châu Âu yêu cầu.
Đối với Thụy Điển và các nước châu Âu khác, nút cổ chai chính không nằm ở
thượng nguồn mà là ở khu khai thác. Đó là hạ nguồn, tại quá trình xử lý
và sản xuất hàng hóa có chứa các nguyên tố đất hiếm.”
Những
vật liệu và sản phẩm này – cần thiết cho “quá trình chuyển đổi xanh”
của châu Âu – là những gì mà EU cho là “quan trọng”, ông nói thêm rằng “sự thống trị của Trung Quốc càng trở nên lớn hơn khi bạn càng đi sâu vào chuỗi cung ứng”. Ông cũng lưu ý cách nam châm đất hiếm thường được sử dụng trong động cơ xe điện, tua-bin gió và ổ cứng máy tính.
Trữ lượng khoáng sản khổng lồ mới có thể làm giảm sự phụ thuộc của châu Âu vào đất hiếm từ Trung Quốc không?
Nicolas
tại Viện Quan hệ Quốc tế của Pháp cho biết việc phát hiện ra một trữ
lượng đất hiếm khổng lồ như vậy ở châu Âu “có thể trở thành một yếu tố
thay đổi cuộc chơi” vì nó có thể giúp EU giảm bớt sự phụ thuộc vào hàng
nhập khẩu của Trung Quốc.
“Điều
đáng nhấn mạnh ở đây là vấn đề không phải là tách khỏi Trung Quốc, mà
chỉ đơn giản là giảm thiểu những gì được coi là tình trạng phụ thuộc quá
mức và là nguồn gốc của sự tổn thương,” bà nói.
Đồng tình với Nicholas, Garcia-Herrero của Natixis nói rằng “đây không phải là tách rời, mà là đa dạng hóa thành công”, vì Liên minh châu Âu đã giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc bằng cách cải tổ lại các bộ phận trong chuỗi giá trị của mình.
Tuy
nhiên, quan điểm của Andersson là có “ý chí chính trị rõ ràng” ở châu
Âu đối với việc tách một phần hoặc có chọn lọc khỏi Trung Quốc trong
lĩnh vực công nghệ.
“EU
muốn duy trì quan hệ thương mại mạnh mẽ và lành mạnh với Trung Quốc,
nhưng họ cũng lo ngại về rủi ro phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ Trung
Quốc trong một số lĩnh vực, cũng như về việc thiếu đi có lại trong thực
tiễn thương mại và đầu tư,” ông nói thêm. .
Nhưng như Nicholas đã chỉ ra, phải mất ít nhất 10 đến 15 năm trước khi đất hiếm được khai thác ở Thụy Điển tung ra thị trường.
Bà giải thích: “Việc
thăm dò địa điểm sẽ không bắt đầu trong nhiều năm, ngay cả khi giấy
phép được cấp rất nhanh. “Hơn nữa, toàn bộ dự án có khả năng phải đối
mặt với sự phản đối do tác động có hại cho môi trường và xã hội của nó.”
nguồn :
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét