Nguồn: Kishore Mahbubani & Klaus Schwab, “What Makes a Great Leader?”, Project Syndicate, .
Biên dịch: Đậu Thế Hoàng | Biên tập: Lê Hồng Hiệp
Cách đây không lâu, trong một bữa tối ở Singapore, chúng tôi đã cố
xác định những phẩm chất nào sẽ giúp tạo nên một nhà lãnh đạo vĩ đại.
Đối với Klaus, có năm yếu tố cốt lõi là trái tim, trí tuệ, sức khỏe, can
đảm và tâm hồn. Còn với Kishore, lòng thương cảm, tính cẩn trọng và sự
dũng cảm là cốt yếu, tương tự là khả năng xác định tài năng và hiểu được
các vấn đề phức tạp. Phạm vi của sự trùng lặp giữa hai ý kiến nói lên
được nhiều điều.
Việc hai danh sách trên đều bắt đầu với “trái tim” hoàn toàn không
phải là tình cờ. Như lời Nelson Mandela và Mahatma Gandhi, một nhà lãnh
đạo không thể trở nên vĩ đại mà không thể hiện sự cảm thông sâu sắc với
đồng bào mình, một thái độ giúp tiếp lửa cho cuộc đấu tranh chống lại
bất công mà những người dân đó đang phải đối mặt.
Các nhà lãnh đạo anh hùng như vậy dường như không xuất hiện trong các
giai đoạn bình thường. Song giai đoạn hiện nay không hề bình thường.
Trái lại, tình trạng bất bình đẳng chưa từng có tiền lệ ngày nay ở nhiều
nơi trên thế giới chính là thứ bất công có thể thôi thúc sự trỗi dậy
của những nhà lãnh đạo vĩ đại với lòng thương cảm dành cho tầng lớp dưới
đáy xã hội. Thủ tướng Canada Justin Trudeau, vị lãnh đạo trẻ đang làm
lan tỏa hi vọng trong thời điểm hiện nay, đắc cử một phần là nhờ việc
ông cam kết hỗ trợ những người dân bình thường.
Kế đến là “trí tuệ”, khả năng sàng lọc từ khối lượng lớn thông tin mà
chúng ta liên tục nhận được để đưa ra các quyết định khôn ngoan trong
một thế giới thay đổi nhanh chóng và phức tạp. Ở đây, một số nhà lãnh
đạo hiện nay đang bộc lộ rất nhiều tài năng đó.
Ví dụ, sự phát triển và tăng trưởng liên tục của nền kinh tế Trung
Quốc và Ấn Độ phản ánh thực tế rằng Chủ tịch Tập Cận Bình và Thủ tướng
Narendra Modi đều hiểu rõ những thách thức và cơ hội xã hội và kinh tế
đến từ cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư. Họ biết rằng, trong bối
cảnh phức tạp này, đất nước họ cần phát triển các ngành công nghiệp mới
năng động nhằm đưa nền kinh tế của nước mình dẫn đầu các tiến bộ về khoa
học và công nghệ.
Việc sử dụng công nghệ mới một cách thông minh cũng góp phần giảm
nghèo. Một tỷ người dân Ấn Độ đã đăng ký làm thẻ chứng minh nhân dân
điện tử Aadhaar, và giờ họ có thể tiếp cận trực tiếp các phúc lợi mà
không gặp bất cứ rào cản hành chính nào. Một tỷ người dân Trung Quốc
đang sử dụng điện thoại thông minh để thanh toán trực tuyến nay đã có
thể tiếp cận trực tiếp tất cả các loại sản phẩm tiêu dùng để nâng cao
đời sống của mình.
Hiện vẫn chưa có ai có thể định lượng chính xác mức độ gia tăng thịnh
vượng mà các tiến bộ công nghệ mang lại là bao nhiêu. Song sự lạc quan ở
Trung Quốc và Ấn Độ đều đang gia tăng. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew,
87% người dân Trung Quốc cảm thấy lạc quan về điều kiện kinh tế hiện nay
của nước mình, trong đó có 82% tin rằng con cái họ sẽ khá giả hơn họ
hiện nay. Tương tự, 83% người dân Ấn Độ cảm thấy lạc quan về nền kinh
tế, và 76% trong số đó nghĩ rằng con cái họ sẽ dư giả hơn mình trong
tương lai.
Phẩm chất quan trọng thứ ba của một nhà lãnh đạo vĩ đại là lòng dũng
cảm – hay dũng khí theo cách gọi của Klaus. Làn sóng người tị nạn ở châu
Âu, đặc biệt là những người tị nạn Syria trong năm 2015, đã dẫn tới sự
bùng nổ của tư tưởng dân tuý, khi các nhà lãnh đạo chính trị gia tăng
kêu gọi đóng cửa biên giới. Những lãnh đạo yếu sẽ chịu khuất phục trước
áp lực, hoặc là sẽ đồng nhất luận điệu của mình với tư tưởng của các nhà
dân tuý, hoặc là bị đè bẹp bởi các đối thủ hung hăng của họ.
Thủ tướng Đức Angela Merkel lại không giống vậy. Điển hình là việc bà
thông qua việc tiếp nhận một triệu người tị nạn. Thoạt tiên, vị thế của
bà trước cử tri – và thậm chí vị thế của nhiều thành viên trong đảng
của bà – đã sụt giảm, tới mức nhiều người bắt đầu viết điếu văn chính
trị cho bà. Song sự dũng cảm đáng nể của bà cuối cùng lại cho trái ngọt.
Giờ đây bà được coi là một trong những vị lãnh đạo quyền lực nhất trong
thời đại của chúng ta.
Với cách làm điềm tĩnh của riêng mình, Tổng thống Indonesia Joko
“Jokowi” Widodo cũng cho thấy được lòng can đảm tương tự. Indonesia,
giống như châu Âu, đang phải đương đầu với áp lực gia tăng từ các quan
điểm ủng hộ chủ nghĩa dân tộc và chủ nghĩa dân tuý vốn đang tìm cách
thay thế năm nguyên tắc của lòng khoan dung – hay còn gọi là “Pancasila” – vốn là nền móng tư tưởng cho nhà nước Indonesia.
Việc bỏ tù cựu Thống đốc Jakarta Basuki Tjahaja Purnama, hay còn gọi
là Ahok, đồng minh chính trị của Jokowi, vì tội phỉ báng Hồi giáo đã
khiến áp lực ấy thêm trầm trọng. Tuy nhiên, Jokowi, giống như Merkel,
vẫn tiếp tục đấu tranh chống lại những người theo chủ nghĩa cực đoan,
thậm chí còn đặt nhóm cực đoan Hizb ut-Tahrir ra ngoài vòng pháp luật.
Dĩ nhiên, việc biến lòng dũng cảm thành chuyển biến tích cực đòi hỏi
phải có sức mạnh – ảnh hưởng và thẩm quyền để hành động – điều cần tới
sự hiểu biết sâu sắc về thực tế chính trị. Phẩm chất tinh tế như vậy
đóng vai trò thiết yếu mang lại một sự chuyển dịch mạnh mẽ trong hệ
thống chính trị Ireland, khi một đất nước bảo thủ sâu sắc đã bầu Leo
Varadkar, một người đồng tính gốc Ấn Độ, làm thủ tướng nước này.
Giáo hoàng Francis cho thấy cách kết hợp những phẩm chất này lại với
nhau nhằm tạo nên một nhà lãnh đạo mạnh mẽ như thế nào. Sắc sảo, dũng
cảm, đạo đức và trí tuệ là nền tảng củng cố cho nỗ lực của ông trong
việc thay đổi vị thế và nhận thức về Giáo hội Công giáo La Mã trên thế
giới.
Chẳng hạn, trong khi truyền thống cấm Giáo hoàng ủng hộ vấn đề đồng
tính, Giáo hoàng Francis lại can đảm nói rằng: “Nếu một người đồng tính
sẵn sàng tìm tới Chúa, tôi là ai mà có thể phán xét người đó?” Tương tự,
Giáo hoàng Francis đã phá vỡ nguyên tắc truyền thống của Giáo hội khi
đề xuất rằng những phụ nữ bị nhiễm virus Zirka vốn đang hoành hành nhiều
nơi ở Mỹ La-tinh trong năm vừa qua có thể áp dụng phương pháp thụ tinh
nhân tạo.
Nói rộng hơn, Giáo hoàng Francis đã cho thấy được sự dũng cảm và tầm
vóc trí tuệ của mình khi ủng hộ một cấu trúc giáo hội phi tập trung hơn,
đồng thời mong đợi một giáo hội bao trùm, là “mái ấm cho tất cả mọi
người.” Trong một động thái khôn ngoan khác, ông đã từ từ thay máu một
số các chức sắc tại Vatican thay vì thay đổi tất cả cùng một lúc.
Giáo hoàng Francis còn sở hữu một thứ mà Klaus gọi là linh hồn của
một nhà lãnh đạo. Đa phần các lãnh đạo không thể cưỡng lại những cám dỗ
hấp dẫn khi tại nhiệm, lúc này hay lúc khác. Song Giáo hoàng vẫn tiếp
tục sống một cuộc sống đơn giản và khoáng đạt mà không cần những thứ tài
sản vốn gắn liền với vị trí lãnh đạo, thậm chí ngay cả trong phạm vi
tôn giáo.
Trong một thế giới đang thay đổi với tốc độ nhanh hơn bao giờ hết,
chúng ta cần tìm kiếm những nhà lãnh đạo sẵn sàng bảo vệ và phục vụ
những lợi ích của người dân mà họ đại diện. Điều này không chỉ có nghĩa
là cần chỉ trích các khuyết điểm của những lãnh đạo yếu kém, mà còn cần
nêu bật sự thành công của những nhà lãnh đạo vĩ đại. Họ có thể hiếm gặp,
nhưng vẫn hiện hữu , và chúng ta nên tôn vinh những con người này.
Kishore Mahbubani, Hiệu trưởng Trường Chính sách Công Lý Quang
Diệu tại Đại học Quốc gia Singapore, là đồng tác giả với Jeffery của
cuốn sách The ASEAN Miracle: A Catalyst for Peace. Ông được bình chọn là
một trong 50 nhà tư tưởng hàng đầu thế giới năm 2014 bởi tạp chí
Prospect.
Klaus Schwab là nhà sáng lập và Chủ tịch điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới, là tác giả cuốn The Fourth Industrial Revolution.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét