31 thg 12, 2013

10 dâu hiệu bệnh Alzheimer- BS.Nguyễn thị Nhuận

  *10 dấu hiệu **bệnh Alzheimer*
B/S Nguyễn Thị Nhuận*
>
> Từ khoảng tuổi “50-something” trở đi, nhiều người cảm thấy có thể mình đang
> bắt đầu bị bệnh lẫn lộn Alzheimer's. Đi vào một cái phòng rồi không nhớ
> mình vào đó để lấy cái gì. Hay đặt chùm chìa khóa ở một nơi nào đó không
> quen thuộc thì không thể nào nhớ ra...
> Những chuyện như vậy khiến chúng ta hoang mang vì đôi khi khó phân biệt
> những thay đổi bình thường của tuổi già và những dấu hiệu của một bệnh
> nghiêm trọng như bệnh Alzheimer's. May thay, Hội Bệnh Alzheimer's
> (Alzheimer's Association) đã đưa ra danh sách cập nhật của 10 dấu hiệu bệnh
> Alzheimer's. Mỗi dấu hiệu trong danh sách này gồm mô tả triệu chứng với một
> số ví dụ. Ngoài ra còn có một đoạn ngắn gọn về những thay đổi bình thường
> hoặc điển hình của tuổi già, không phải là bệnh.
>
> *Những dấu hiệu bệnh Alzheimer's của Hội Bệnh Alzheimer's:*
>
> * 1. Mất trí nhớ khiến cuộc sống hàng ngày bị gián đoạn*

> Một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của bệnh Alzheimer là mất trí nhớ,
> nhất là không nhớ những chuyện vừa mới biết. Những dấu hiệu khác gồm có
> - Quên những ngày hoặc các sự kiện quan trọng.
> - Hỏi đi hỏi lại nhiều lần cùng một chuyện.
> - Cần dựa vào các vật giúp trí nhớ (ví dụ: những ghi chú để nhắc nhở hoặc
> các thiết bị điện tử giúp nhớ).
> - Cần những người trong gia đình giúp làm những chuyện mà trước kia họ vẫn
> làm một mình.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Đôi khi quên tên người khác hoặc
> buổi hẹn, nhưng sau đó nhớ lại được.
>
> * 2. Khó khăn trong việc đặt kế hoạch hoặc giải quyết vấn đề*
> Một số bệnh nhân có thể mất khả năng nghĩ ra và thực hiện một kế hoạch nào
> đó hoặc khó khăn khi phải làm việc với các con số. Họ khó làm theo một công
> thức nấu ăn đã từng quen thuộc hoặc không theo dõi được các hóa đơn hàng
> tháng. Họ khó tập trung hơn và mất nhiều thời gian để làm một việc nào đó
> hơn trước đây.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Thỉnh thoảng bị sai khi ngồi tính
> cuốn chi phiếu.
>
> * 3. Khó hoàn thành những việc quen thuộc ở nhà, nơi làm việc hoặc giải trí*
> Người bị bệnh Alzheimer's thấy khó để hoàn thành những công việc hàng ngày
> như lái xe đến một địa điểm quen thuộc, quản lý ngân sách tại nơi làm việc
> hoặc ghi nhớ luật lệ của một trò chơi từng yêu thích.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Đôi khi cần giúp đỡ để bấm nút trên
> lò vi ba hoặc để ghi lại một chương trình truyền hình.
>* 4. Lẫn lộn thời gian hoặc địa điểm


*
> Người bị bệnh Alzheimer có thể mất khả năng theo dõi ngày tháng, mùa và
> thời gian. Họ không thể hiểu được một chuyện nào đó nếu chuyện ấy không xảy
> ra ngay lập tức. Đôi khi họ có thể quên họ đang ở đâu hoặc làm cách nào họ
> đến đó được.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Nhầm lẫn về các ngày trong tuần
> nhưng sau đó nhớ lại được.
>
> * 5. Khó hiểu hình ảnh và liên hệ không gian*
> Đối với một số người, thị giác có vấn đề là một dấu hiệu của bệnh
> Alzheimer's. Họ không thể đọc, đánh giá khoảng cách và xác định màu hoặc
> những tương phản. Về nhận thức, họ có thể đi qua một tấm gương và nghĩ rằng
> có một người khác trong phòng. Họ không nhận ra họ chính là người trong
> gương.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Nhìn không rõ vì đục thủy tinh thể
> (cataracts).
>
> * 6. Có vấn đề mới khi nói hoặc viết*
> Người bị bệnh Alzheimer không thể theo dõi hay tham gia một cuộc trò
> chuyện. Họ có thể tự nhiên ngừng lại khi đang trò chuyện và không biết làm
> sao để tiếp tục hoặc họ có thể lặp lại chính mình. Họ phải cố tìm ra chữ
> đúng để diễn tả hoặc dùng chữ sai. (ví dụ: “gội đầu” thì nói là “rửa tóc”).
>
> Người già bình thường, không phải bệnh Đôi khi gặp khó khăn tìm chữ thích
> hợp.
>
> * 7. Đặt mọi thứ sai chỗ và mất khả năng hồi tưởng*
> Người bị bệnh Alzheimer's có thể đặt mọi vật ở những chỗ khác thường, thí
> dụ: cất kính trong lò vi ba. Họ không tìm ra chúng và không thể đi ngược
> lại các bước để nhớ xem mình đã đặt chúng ở đâu. Đôi khi, họ có thể buộc
> tội người khác ăn cắp. Điều này có thể xảy ra thường xuyên hơn theo thời
> gian.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Đôi khi đặt vài thứ sai chỗ, thí dụ
> như cặp kính hay cái điều khiển TV từ xa.
>
> * 8. Mất khả năng phán đoán*
> Người bị bệnh Alzheimer có thể mất khả năng phán đoàn hay quyết định. Ví
> dụ, họ không biết sử dụng tiền bạc ra sao, đôi khi có thể cho người lạ một
> số tiền lớn. Họ ít để ý đến việc sửa soạn cho gọn ghẽ hay sạch sẽ.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Lâu lâu có thể quyết định sai lầm
> một lần.
>
> * 9. Không còn thích làm việc hay dự các hoạt động xã hội*
> Một người bị bệnh Alzheimer thường tìm cách tránh những hoạt động giải trí,
> hoạt động xã hội, các dự án công việc hoặc thể thao. Họ có thể ngưng theo
> dõi đội thể thao yêu thích nhất hoặc không nhớ cách để hoàn thành một hoạt
> động giải trí mà họ từng yêu thích. Họ cũng có thể tránh gặp người khác.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Đôi khi cảm thấy chán làm việc hay
> những bắt buộc của gia đình và xã hội.
>
> * 10. Thay đổi trong tâm trạng và tính tình*
> Tâm trạng và tính tình của những người bị bệnh Alzheimer's có thể thay đổi.
> Họ có thể trở nên lẫn lộn, nghi ngờ, chán nản , sợ hãi hay lo lắng. Họ có
> thể dễ dàng nổi tức ở nhà, tại nơi làm việc , với bạn bè hoặc ở những nơi
> không quen thuộc.
>
> Người già bình thường, không phải bệnh: Làm việc theo cách của họ và tức
> giận khi phải thay đổi.
>
> Hiểu biết về những triệu chứng của bệnh Alzheimer's kể trên giúp chúng ta
> quyết định đến bác sĩ để khám và định bệnh hầu có được chữa trị sớm.
>
> *Làm sao tránh bệnh Alzheimer"s ?*
> Gần phân nửa số người Mỹ 85 tuổi mắc bệnh Alzheimer's, một chữ mà người
> Việt ở Mỹ đã quen thuộc và thường dịch là bệnh lẩn. Một số người còn mắc
> bệnh này khi chưa đến 65 tuổi, được gọi là bệnh lẩn sớm. Căn bệnh quái ác
> này thường lởn vởn trong óc tất cả chúng ta và nhiều người thường tự hỏi “*Có
> phải mình đang mắc chứng Alzheimer's sớm?*”
> Thực ra thì bệnh hay quên thường được gặp ở mọi lứa tuổi: không thể tìm
> thấy chìa khóa, quên tên người đối diện hay người trong một câu chuyện đang
> kể, hoặc bước vào một căn phòng rồi không thể nhớ tại sao lại vào đó. Đối
> với đa số thì vấn đề chỉ là do thiếu ngủ hoặc căng thẳng tạm thời. Nhưng
> đôi khi những triệu chứng này trở nên thường xuyên hơn và đáng lo ngại hơn
> khiến chúng ta cần đến gặp bác sĩ để được chẩn bệnh chính xác. Rất may là
> nghiên cứu gần đây cho thấy nhiều loại thực phẩm có thể giúp ngăn ngừa bệnh
> Alzheimer và thậm chí có thể đảo ngược các vấn đề của trí nhớ khi chúng
> được phát hiện sớm.
> Khi xem xét óc của những người bệnh Alzheimer's, các nhà khoa học thấy giữa
> các tế bào não là mảng nhỏ li ti, được gọi là mảng beta- amyloid. Dưới kính
> hiển vi, những mảng này trông giống như viên thịt hoặc cuộn len. Họ cho
> rằng những mảng này đã dần dần phá hủy các tế bào óc.
> Tại sao có những mảng này? Các nhà nghiên cứu ở Mỹ và châu Âu cho rằng câu
> trả lời tìm thấy trong thói quen ăn uống của chúng ta. Một số thức ăn làm
> dễ bị bệnh Alzheimer's và ngược lại, một số khác giúp ngăn chặn bệnh.
>
> *"Chất béo xấu"*
> Chất béo bão hòa thuộc loại chất béo không lành mạnh: đây là chất béo trong
> thịt và đặc biệt là trong các sản phẩm sữa, chẳng hạn như phô mai và kem.
> Các nhà nghiên cứu trong Chicago Health and Aging Project thấy rằng những
> người ăn nhiều những “chất béo xấu“ờ có hơn ba lần nguy cơ mắc bệnh
> Alzheimer's so với những người tránh ăn những chất béo này. Và đây là điều
> đáng sợ: Nếu bạn ăn hai quả trứng và một miếng bacon (thịt ba chỉ ướp mặn)
> cho bữa ăn sáng, một miếng ức gà không da với một ly sữa cho bữa ăn trưa,
> và một bánh pizza pho mát nhỏ cho bữa ăn tối, bạn đã lấy đủ “chất béo xấu”
> để được xếp vào nhóm có nguy cơ cao. Đúng vậy. Những thức ăn hàng ngày mà
> chúng ta quen ăn khiến chúng ta bị xếp vào nhóm có nguy cơ bị bệnh. Chất
> transfat có trong bánh donut và các món ăn vặt khác cũng làm tăng nguy cơ
> bị các vấn đề của trí nhớ sau này.
>
> *Sắt, đồng và các kim loại khác*

> Kim loại - sắt và đồng - từ các loại thực phẩm và từ nồi chảo có thể là một
> phần của vấn đề. Chúng ta đều cần sắt cho hồng huyết cầu và đồng cho các
> phân hóa tố (enzyme), nhưng với số lượng lớn, các kim loại này sản xuất các
> gốc hóa học làm tổn thương các tế bào não.
> Các kim loại này đến từ đâu? Chất sắt có trong các loại thịt và tất nhiên
> là trong chảo gang, do đó nên dùng nồi chảo làm bằng thép không rỉ
> (stainless steel), an toàn hơn. Chất đồng được tìm thấy trong ống nước - vì
> vậy ta nên dùng máy lọc nước - cũng như trong gan và nhiều loại thực phẩm
> khác. Cả chất sắt và chất đồng thường được thêm vào các loại vitamin, vì
> vậy nên đọc kỹ nhãn hiệu vitamin bạn mua và chọn những loại thuốc không có
> các kim loại này.
> Chất nhôm cũng đã được tìm thấy trong óc của bệnh nhân Alzheimer's. Trong
> khi các nhà khoa học tiếp tục tranh luận xem các kim loại này là thủ phạm
> hay chỉ là một chất có mặt vô tội vạ, tốt hơn hết là ta đừng đem chúng vào
> người. Không nên dùng nồi nấu bằng nhôm và đọc nhãn hiệu kỹ khi mua baking
> powder, thuốc antacid, và thực phẩm chế biến sẵn để chọn loại không có các
> chất này.
>
> *Thực phẩm bảo vệ khỏi bệnh Alzheimer's*

> Không phải tất cả các thực phẩm đều có hại. Một số thực phẩm thực sự bảo vệ
> óc. Chúng là:
> - Các loại hạt chứa nhiều vitamin E, đã được chứng minh là giúp ngăn ngừa
> bệnh Alzheimer's. Đặc biệt tốt là hạnh nhân (almonds), quả óc chó
> (walnuts), quả phỉ (hazelnuts), hạt thông (pinenuts), quả hồ đào (pecans),
> quả hồ trăn (pistachios), hạt hướng dương (sunflower seeds), hạt vừng
> (sesame seeds), và hạt lanh (flaxseed). Chỉ cần một ounce (một nắm) mỗi
> ngày là đủ.
> -ueberries
 Quả việt quất (bl) và nho có được màu đậm là từ anthocyanins,
> chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp học tập tốt và tăng trí nhớ trong các
> nghiên cứu tại Đại học Cincinnati.
> - Khoai lang là thức ăn chính của người Okinawa, giống người sống lâu nhất
> trên trái đất. Họ cũng được biết là có thể duy trì tinh thần minh mẫn vào
> tuổi già. Khoai lang chứa nhiều beta- carotene, một chất chống oxy hóa mạnh
> mẽ.
> - Các loại rau lá xanh cung cấp sắt trong một hình thức dễ hấp thụ hơn khi
> cơ thể cần nhiều và ít được hấp thụ khi cơ thể bạn đã có dư, bảo vệ bạn
> khỏi tình trạng quá dư chất sắt, có thể gây hại cho não. Rau xanh cũng có
> rất nhiều chất folate, một loại vitamin B bảo vệ óc.
> - Các loại đậu và chickpeas có vitamin B6 và folate cũng như protein và
> cancium, không có chất béo bão hòa hoặc transfat.
> -
Vitamin B12 rất cần thiết để giúp hệ thần kinh và các tế bào não khỏe
> mạnh. Folate , vitamin B6 và vitamin B12 hợp chung sẽ loại bỏ homocysteine,
> là chất tích tụ trong máu, giống như chất thải nhà máy - và làm hư não.
> - Ăn chay, nhất là ăn thuần chay rất tốt. Một nghiên cứu tại đại học Loma
> Linda cho thấy người ăn chay không chỉ sống lâu hơn những người ăn thịt mà
> họ giữ được sự minh mẫn lâu dài hơn.
>
> *Vận động bộ óc thường xuyên*
> Dùng những cách sau để vận động bộ óc:
> - Làm trái tim đập mạnh hon: Đi bộ nhanh 40 phút ba lần mỗi tuần mang
> oxygen lên óc và có thể đảo ngược sự co rút do tuổi cao của óc, theo trường
> đại học Illinois.
> - Vận động trí óc: Những bài tập kích thích não - từ sách, báo hay các bài
> tập não đã được chứng minh là làm óc mạnh lên.
> - Ngủ. Giấc ngủ rất cần thiết để gìn giữ trí nhớ. Nửa đầu của đêm rất quan
> trọng cho giấc ngủ sóng chậm, khi bộ óc tổng hợp các sự kiện và từ ngữ học
> được trong ngày. Nửa thứ hai của đêm nhấn mạnh giấc ngủ REM, khi những cảm
> xúc và kỹ năng thể lý được tổng hợp. Nên đi ngủ vào khoảng 10:00 tối, và
> ngủ đủ tám tiếng hoặc nhiều giờ như có thể được.
> - Bảo vệ trí nhớ của bạn.
> Tránh những "chất béo xấu" trong các loại thịt, các sản phẩm sữa, bánh ngọt
> ăn vặt, và tận dụng các chất dinh dưỡng tốt trong các loại rau, trái cây,
> ngũ cốc nguyên hạt, và đậu. Vitamin B12 là một chất dinh dưỡng cần thiết.
> Và đừng quên tập thể dục cho thể xác cũng như tinh thần mỗi ngày.
> Đừng chần chờ. Nếp nhăn bắt đầu rất sớm và cuộc sống cũng như tóc bạc và
> những thay đổi trong bộ óc đã bắt đầu và tiến hành trước khi hầu hết chúng
> ta nhận ra. Ngay bây giờ là thời gian để tận dụng các loại thực phẩm tốt
> cho não.

                                 (ảnh:suckhoevang.com).
                                 (st và chuyển:H.Phi)

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét