Giám
đốc chiến lược FPT: “Giáo dục Việt Nam đang dột từ nóc”
(VietQ.vn) - Giáo dục
của chúng ta không chỉ dột từ nóc – với các chương trình già cỗi, bảo thủ, mà
còn có nguy cơ đã úng từ rễ bởi những tư tưởng lười lao động, xuống cấp văn
hóa, đạo đức...
Lời Tòa soạn: Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa phát đi “tín hiệu” mới về
điểm sàn. Liệu sau đó, số cử nhân, kỹ sư có tăng lên hay giảm đi; chất lượng
đào tạo có được nâng lên hay vẫn ì ạch?
Chất lượng Việt Nam có
cuộc trao đổi với ông Nguyễn Hữu Thái Hòa, một người từng có nhiều năm làm việc
tại các công ty lớn của nước ngoài, chuyên gia về chất lượng.
Ông Nguyễn Hữu Thái
Hòa từng làm quản lý chất lượng ở các nước như Pháp, Đức...Ông đã làm việc ở
Việt Nam 3 năm nay.
- Thưa ông, hiện nay
nhiều ĐH, kể cả công và tư, đều đang kêu ca thiếu "khách hàng" đăng
ký tuyển sinh. Theo ông, đâu là nguyên nhân gốc rễ?
Tôi không có tư liệu thống kê
chính thức của ngành giáo dục để tham chiếu, tuy nhiên, nếu hiện tượng này là
có thật thì có lẽ cũng là một hệ quả tự nhiên của việc mất niềm tin vào chất
lượng và giá trị học tập, tri thức giáo dục trong các nhà trường.
Nếu bạn bán một món hàng (ở đây
là chương trình giáo dục, đào tạo) mà ngày càng vắng khách thì có nghĩa là sản
phẩm dịch cụ của chúng ta rất có vấn đề.
Xã hội Việt Nam rơi vào trạng
thái mất niềm tin vào các giá trị lao động và học tập bằng thực chất của giới
trẻ là hệ quả của cách làm ăn manh mún, đánh quả, thiếu bài bản và giả dối
trong suốt một thời gian dài… Thử hỏi làm sao giới trẻ yên tâm lao động, học
tập một cách kiên trì khi chỉ cần trúng một hợp đồng mánh mún, làm cò một miếng
đất, thậm chí làm những việc tệ nạn… lại có giá trị kinh tế mang lại gấp hàng
trăm lần một công nhân lao động siêng năng, một học sinh ưu tú của trường Đại
học.
Quan điểm về sự trân trọng của
xã hội cũng ngày càng méo mó, khuyến khích giới trẻ đi vào những scan-dan, tạo
tên tuổi và kiếm tiền bằng những con đường không lành mạnh, không cần tri
thức... lại đang lên ngôi, thắng thế, được truyền thông góp phần cổ vũ…
Tóm lại nền giáo dục của chúng
ta không chỉ dột từ nóc – với các chương trình giáo dục già cỗi, bảo thủ. Mà
còn có nguy cơ đã úng từ rễ bởi những tư tưởng lười lao động, xuống cấp văn
hóa, đạo đức từ lăng kính rộng hơn của xã hội.
- Chúng ta có nên hạ
điểm chuẩn để các trường này có cơ hội tuyển được nhiều sinh viên, hay cứ để
cho bàn tay thị trường quyết định?
Theo tôi rất không nên làm rộng
mà chất lượng kém, mà hãy nên làm ít lại mà tinh túy, chất lượng cao. Xã hội
cũng không cần quá nhiều học vị, bằng cấp đại học, cao học, tiến sĩ… mà đang
cần những con người thật sự lao động và có ích cho đất nước.
Cái mà các trường cần hiện nay
không phải là nhiều sinh viên, mà là quyết tâm điều chỉnh và tái cấu trúc lại
giáo trình, cách dạy, cách học của sinh viên.
- Trong chương trình
CEO của VTV vừa qua, ông có nói đến Giáo dục 2.0 sẽ làm cho nhiều trường của
Việt Nam bị cạnh tranh khốc liệt. Một trong những giải pháp là sáp nhập vào các
trường quốc tế? Xin ông nói rõ hơn về chiến lược này?
Một nguy cơ lớn của Việt Nam là
nếu không có chiến lược chất lượng trong mọi ngành nghề thì chúng ta sẽ bị lệ
thuộc, nô dịch vào các sản phẩm, dịch vụ xuất xứ từ ngoại bang. Giáo dục không
phải là ngoại lệ.
Trong kỷ nguyên số 2.0 thì mọi
ngành nghề trong đó có giáo dục sẽ buộc phải số hóa và xu thế giáo dục online
2.0 sẽ là những giải pháp và chọn lựa mới thách thức các nền giáo dục kiểu cũ
thông qua các trường đại học, cao đẳng truyền thống.
Từ nhiều năm nay, sinh viên
phương Tây và các nước phát triển đã có thế học và thi trên mạng thậm chí không
cần đến trường. Các tổ hợp giáo dục toàn cầu đang dùng CNTT như một công cụ
chính trong cách tiếp cận, cạnh tranh và chinh phục thị trường toàn cầu trong
Thế giới phẳng. Giáo dục như thế sẽ có nhiều kênh và cơ hội hơn đi đến từng cá
thể, từng hộ gia đình bất kể các rào cản về địa lý, quốc gia,…
Tốt nghiệp rồi...thất nghiệp vì chất lượng đào
tạo kém
Một khi môi trường giáo dục 2.0
mới này hình thành thì thị trường ngành sẽ hoàn toàn thay đổi. Các trường/viện,
doanh nghiệp... nào không kịp điều chỉnh mình, và có các chiến lược phát triển
thích ứng chắc chắn sẽ đứng ngoài cuộc chơi và phá sản.
Điều thay đổi quan trọng nhất
mà Giáo dục 2.0 mang lại chính là việc thoát khỏi sự lệ thuộc vào người Thầy.
Nhờ vậy giáo dục sẽ bước khỏi chiếc áo cũ kỹ của phương cách giáo dục
truyền thụ từ Thầy sang Trò mà người thầy lúc đó chỉ đứng làm vai trò của
người hướng dẫn, tương tác (facilitator, moderator) cho các kiến thức vĩ đại
toàn nhân loại được truyền đạt đến học sinh.
Đồng thời mở ra một kỷ nguyên
mới của giáo dục cá thể hóa, học suốt đời, và chắc chắn sẽ tạo ra một môi
trường giáo dục hoàn toàn khác.
Đối với Việt Nam, khi ta yếu và
cần phát triển thì nhu cầu bị sáp nhập, mua lại của các trường và ngành giáo
dục cũng là điều đương nhiên. Nếu quốc tế đầu tư vào Việt Nam những hệ thống
giáo dục tiên tiến và góp phần thay đổi tích cực vào hệ thống giáo dục đang lão
hóa nặng nề của chúng ta thì cũng là một giải pháp trước mắt.
Tuy nhiên về lâu dài thì một
quốc gia sẽ luôn phải xây dựng được cho mình nền tảng hệ thống giáo dục Việt
trên nền tảng văn hóa Việt Nam, đứng trên đôi chân của chính mình, để tránh những
hệ lụy bị nô dịch về tư duy, tinh thần của thế hệ sau.
- Ông có suy nghĩ gì
khi các trường nghề ở Việt Nam cũng đang kêu thiếu người học? Giải pháp nào cho
điều này?
Tôi không nghiêng về xu thế
than khóc và chỉ trích một chiều, mà chủ yếu phải đưa ra giải pháp. Kề cả khi
chúng ta chỉ trích, ném đá đến tận cùng một điều chưa tốt của ngành giáo dục,
thì đó cũng phải là một phần bắt đầu quan trọng của công cuộc cải tiến, cải tổ…
Nếu các trường đang rất thiếu
người học, thì hãy tự ra soát lại mình, chương trình đào tạo và đặt biệt hiệu
quả đào tạo của chính mình – xem nguyên nhân cội rễ là từ đâu? Ngoài ra cũng
rất cần những chính sách hổ trợ từ chính phủ, các chuyên gia ngành giáo dục và
các doanh nghiệp, những nhà tuyển dụng cho sản phẩm của hệ thống giáo dục ngày
nay.
Giải pháp duy nhất theo tôi là
nâng cao chất lượng giảng dạy và thay đổi phương pháp học cho sinh viên. Vì chỉ
có thay đổi từ trong chất của những vấn đề nội tại, mang tính bản chất của giáo
dục Việt Nam mới chữa được phần nào căn bệnh trầm kha của giáo dục, đào tạo
trong hàng chục năm qua.
Xin cảm ơn ông !
Hoàng Tuân (thực
hiện)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét