Gia đình hắn có được 4 anh em trai, bố hắn chọn tên đọc lên nghe cũng có vần điệu là Phong, Phú, Phát, Đạt. Anh cả Phong đã mất từ lúc mới vào học trung học ở Hà Nội vì thế chỉ còn là Phú, Phát, Đạt. Hắn và anh Phú đã vào hàng U80, còn chú Đạt đang ở vào cái tuổi đẹp mà hắn thích…là 69 .
Sau 41 năm ba anh em có dịp gặp gỡ, cùng ăn ngủ tại Croatia trong căn nhà thuê.
Anh Phú sang Mỹ theo diện HO hiện sống ở quận Cam còn chú Đạt, đã hưu trí hiện vẫn ở Saigon, trường đại học nông nghiệp còn mời giảng dạy một số môn.. . Ba anh em cùng hẹn gặp nhau ở Bỉ rồi từ đó cùng một vòng đất nước Croatia .….Câu chuyện của hắn kỳ này là nói về đất nước nơi hắn đặt chân vào mùa hè năm nay, kỷ niệm những ngày ba anh em hội ngộ.
Croatia giáp với Hungary về phía đông bắc, Serbia về phía đông, Bosnia và Herzegovina ở phía đông nam, Montenegro về phía đông nam, biển Adriatic ở phía tây nam và Slovenia về phía tây bắc.
Như vậy Croatia trên thực tế là lãnh thổ được bao bọc bởi quốc gia khác, phần còn lại ở phía tây bao bọc bởi biển Adriatique
Năm học đệ nhất, cụ Lê ngọc Huỳnh dạy sử địa hay nói chuyện về đệ nhị thế chiến, hắn mê kiến thức và lối dẫn giảng của cụ, cũng có lúc thầy giảng về khu vực đông Âu, có nói đến Cộng hòa Liên bang Xã hội chủ nghĩa Nam Tư (Yougoslavie), được thành lập sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai, lúc đó cụ chưa biết là quốc gia này chỉ tồn tại cho đến khi bị giải thể vào năm 1992 trong bối cảnh xảy ra chiến tranh, Nam Tư bao gồm sáu (6) nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa: Bosnia và Herzegovina, Croatia, Macedonia, Montenegro, Serbia, và Slovenia. Ngoài ra, bản thân Serbia có hai tỉnh tự trị là Vojvodina cùng Kosovo và Metohija.
Ban đầu CHLBXHCN Nam Tư dưới sự lãnh đạo của Josip Broz Tito đứng về khối phía đông Âu châu vào lúc bắt đầu Chiến tranh Lạnh, tuy nhiên sau chia rẽ giữa Tito-Stalin vào năm 1948 thì liên bang này đã theo đuổi một chính sách trung lập, và trở thành một trong những thành viên sáng lập của Phong trào không liên kết .
Sau cái chết của Tito năm 1980, tư tưởng dân tộc chủ nghĩa đã nổi lên vào cuối thập niên 1980 và dẫn đến sự chia rẽ giữa các dân tộc trong các nước cộng hòa thành viên, tiếp theo các cuộc đàm phán giữa các nước cộng hòa sụp đổ và đến năm 1991, một số quốc gia châu Âu đã công nhận độc lập của một vài nước cộng hòa. Điều này đã khiến cho CHLBXHCN Nam Tư sụp đổ theo và bị xóa tên trên bản đồ thế giới.
Sự tan rã của Nam Tư (Yougoslavia) tạo ra căng thẳng giữa các dân tộc trong khu vực, thúc đẩy Serbia và Croatia theo đuổi các chính sách dân tộc chủ nghĩa. Xung đột Serbia-Croatia là một trong nhiều xung đột khi Liên bang Nam Tư tan vỡ năm 1992. Năm 1991, Croatia tuyên bố độc lập với Nam Tư. Chiến tranh bùng phát giữa người Croatia và người ly khai Serbia, được chính quyền Belgrade ủng hộ. Vào thời điểm đó, Belgrade chủ trương xây dựng một nhà nước Đại Serbia trên đất Nam Tư cũ .
Chính quyền của Belgrade là chính quyền thành phố tự trị, được tổ chức theo Đạo luật về sự tự trị của thành phố và chính quyền thành phố. Belgrade có quy chế thành phố hành chính ngang cấp quận, là thành phố duy nhất ở Serbia có quy chế này, với nghị viện và cơ quan hành pháp riêng, cùng với thị trưởng được bầu.
Cuộc chiến khiến khoảng 20.000 người chết cả hai phía. Vậy là đưa nhau ra tòa án Công lý quốc tế, tố cáo lẫn nhau diệt chủng dân tộc minh .
Ngày 03/02/2015, Tòa Công lý quốc tế, có trụ sở tại La Haye (Hòa Lan) ra phán quyết cả hai bên Serbia và Croatia không ai phạm tội « diệt chủng » trong cuộc xung đột 1991- 1995. Tòa án Liên Hiệp Quốc kêu gọi hai bên hợp tác vì hòa bình và ổn định trên bán đảo Balkans, vì trong cuộc chiến không có những hành động với mục đích hủy diệt mà nhằm «cưỡng bức họ đi nơi khác» . Phán quyết này chấm dứt vụ kiện kéo dài từ năm 1999. Trước đó hai phía thông báo sẵn sàng tôn trọng phán quyết của tòa .
Các cuộc nổi dậy có vũ trang của người Serb ở Croatia, được Serbia hỗ trợ, nhằm giành quyền kiểm soát các khu vực có đông dân cư người Serb làm căng thẳng gia tăng, và đây là chiến tranh dành độc lập của Croatia(1991-1995), một cuộc xung đột giữa lực lượng Croatia độc lập và Quân đội nhân dân nước Nam Tư do Serbia kiểm soát các vùng lãnh thổ có người Serb sinh sống trong Croatia, Bosnia và Herzegovina (Hergo) cũng tham gia vào cuộc xung đột này, vì nhiều nhóm sắc tộc ở đó cũng đấu tranh giành độc lập.
Cuộc chiến tranh độc lập của Croatia không chỉ là một phần của quá trình tan rã Nam Tư mà còn đánh dấu sự ra đời của một quốc gia hiện đại, có khuynh hướng rõ rệt hội nhập châu Âu.
Sau chiến tranh, Croatia đã thành công trong việc xây dựng một xã hội đa sắc tộc ổn định và phát triển kinh tế bền vững, Cộng hòa Croatia là tên chính thức. (Hắn ghi lại sơ lược ngoài những điều được nghe giảng trên lớp còn loáng thoáng trong đầu và còn nhờ vào những tài liệu đọc được trên mạng, chứ trí óc bây giờ mà nhớ được như thế này thì quá « siêu » . Cám ơn đài rfi, những bài đăng trên báo và những bài viết khác, những tác giả của những bài hắn được đọc .
Bà Grabar-Kitarovic, tổng thống Croatia (photo internet) .
Hắn chọn chuyến đi chơi về hướng đông Châu Âu lần này, điểm đến là Croatia, vì chịu lối đá banh của cầu thủ Croatia chiến đấu đến chung kết World Cup 2018 hơn nữa lại có bóng hình duyên dáng của bà tổng thống đã bay sang cùng các cổ động viên đội nhà và còn nhảy cùng các cầu thủ để ăn mừng sau khi Croatia đè bẹp « gấu mẹ vĩ đại » Nga. Bà Grabar-Kitarovic còn bất ngờ xuất hiện ở phòng thay đồ để chúc mừng và ôm các cầu thủ sau những gì họ đã đạt được.
Tổng thống Grabar-Kitarovic nâng lá cờ khi Croitia thắng Nga(photo Internet)
Hắn hy vọng gặp mặt bà nơi thủ đô Zagreb của Croatie để vẫy tay chào. Lần này hắn chỉ đi vời gia đình đứa con gái lớn, vì lối đi chơi của mấy đứa trẻ là tìm tòi khám phá, leo đồi xuống vực nên không thích hợp với vợ hắn nên không đưa đi chung được.
Đến phi trường Zagreb là thủ đô cũng là thành phố lớn, hắn và mấy đứa con nhận chiếc xe thuê, thấy bảng số xe ghi tên quốc gia là RH mà không ghi C, hỏi ra thì tiếng Croatia là: Republika Hrvatska.
Cộng hòa Croatia là tên chính thức .
Croatia Chỉ là đất nước nhỏ diện tích 56.594 km² và dân số là 4,076,246( 2019 ) người. Vậy mà lớn cũng gần gấp đôi Bỉ, Bỉ khiêm nhường hơn chỉ có 30 688 km², tuy nhiên dân số Bỉ lại gấp đôi Croatia
Chỉ đi một vài nơi du lịch của đất nước này…thuê một căn nhà nơi vùng ngoại ô rồi từ đó đến các điểm du lịch lân cận như ghé thăm một ngôi làng cổ Rastoke, là một trong những ngôi làng đẹp và lãng mạn nhất Croatia.
Ba anh em đứng trước cổng làng.
Những thác nước lớn nhỏ chảy quanh ngôi làng cổ .
Những quà lưu niệm của làng cổ được bày bán nơi ven đường.
Ngôi làng Rastoke là nơi hợp lưu giữa sông Slunjčica và Korana, làng thuộc thị trấn Slunj, miền Trung Croatia, nhìn tổng quát ngôi làng mang đậm sắc thái thiên nhiên và văn hóa truyền thống. Nhờ vẻ đẹp hài hòa giữa thác nước, kiến trúc cổ và cảnh sông núi, đi chơi nơi đây, nhiều nơi không ghi Anh hay Pháp ngữ, chịu thua ! Chữ Croatia đọc đã khó lại không hiểu, cũng may nhờ có những chương trình của Google dịch lại nên dễ hiểu. Như hắn có chụp lại một bảng giới thiệu ngôi làng có từ trước thiên chúa.
Thiên nhiên tạo dựng ngôi làng trên lớp đá vôi; loại được tạo ra từ các trầm tích tự nhiên, được hình thành từ sự kết tủa của carbonate de calcium (CaCO3), phổ biến tại các suối nước nóng hoặc hang động đá vôi. Đá này có vẻ ngoài mộc mạc, với nhiều lỗ hổng tự nhiên và có thể có nhiều màu sắc khác nhau như trắng, ngà, nâu hoặc đỏ tùy thuộc vào khoáng chất lẫn trong quá trình thành hình. Hắn đã lỗi thời nên không hiểu được những loại khoáng chất này chỉ còn cách cầu viện sư phụ Google nhờ vậy mà được biết thêm nhiều điều thú vị khác
Nơi sông Slunjčica đổ xuống dòng Korana, tạo nên mạng lưới hơn 20 thác nước lớn nhỏ uốn lượn giữa khu dân cư.
Những thác tiêu biểu như Buk, Hrvoje và Vilina Kosa tạo nên khung cảnh thơ mộng, Trưa hôm đó ba anh em tìm vào một tiệm ăn, nơi đây cũng nhiều hàng quán, chọn một nơi thật yên tĩnh có bóng mát của những cây cổ thụ chug quanh…hắn chọn con cá suối, là cá Truite, ngon nhưng xương nhiều.
Có thể nói rằng tâm tình của con người tại mỗi nơi có một cách sống riêng, đó là do văn hóa địa phương tạo dựng, được thể hiện qua từng lối kiến trúc mộc mạc theo truyền thống làng xã, nơi đây được thấy là những ngôi nhà bằng đá và gỗ với mái nhà làm bằng gạch đỏ, xen lẫn với cây cối được nổi bật với 23 thác nước nhỏ bao quanh tạo nên một cảnh sắc thơ mộng. Các cối xay nước nơi đây một thời được dùng để xay ngũ cốc, bên cạnh những truyền thuyết cổ tích tạo thêm nét huyền bí là có những nàng tiên nửa đêm vào làng trộm ngựa đi chơi, dân làng khi tìm lại được ngựa thì chúng đã kiệt sức và trên bờm ngựa được trang trí thành những bím tóc nhỏ. Cũng vì thế năm 2023 được hiệp hội du lịch bình chọn là một trong những ngôi làng đẹp nhất thế giới làm hấp dẫn du khách khi đến Croatia.
Hắn gởi lên những hình ảnh để có chút giới thiệu ngôi làng cổ. Nhiều người có nhận xét rằng « Rastoke, một trong những ngôi làng đẹp và lãng mạn nhất Croatia. Hắn cũng thấy như thế.
 |
| Dòng sông Slunjčica len lỏi chảy qua các độ cao khác nhau tạo thành nhiều dòng thác, ghềnh, suối, hồ khiến ngôi làng như ở trên mặt nước / ảnh: internet |
Hôm sau, hắn cùng mọi người đi thăm viếng một nơi nổi tiếng khác của Croatia, cũng chỉ cách ngôi làng cổ Rastoke khoảng 30km, là công viên quốc gia Plitvice cách thủ đô Zagreb của Croatia khoảng 130km .
Công viên quốc gia(Parc National) ở Plitvice .
Nacionalni park Plitvička jezera, tên thường gọi là Plitvice,thuộc miền trung Croatia. Đây là vườn quốc gia lâu đời nhất ở khu vực Đông Nam châu Âu và cũng là vườn quốc gia lớn nhất tại Croatia. Năm 1979, Vườn quốc gia hồ Plitvice đã được ghi thêm vào danh sách Di sản thế giới của UNESCO, và nó là một trong số các di sản tự nhiên đầu tiên trên toàn thế giới.
Nơi đây nổi tiếng với cảnh sắc thiên nhiên hoang sơ và hấp dẫn. Anh em hắn cũng tham gia một cuộc hành trình đi bộ, anh hắn lớn tuổi nên hắn cùng đi theo lộ trình A, lộ trình thông thường để khám phá những địa điểm có một không hai của công viên, xứng đáng với di sản thế giới của Unesco từ những hồ nước xanh màu ngọc thạch đến những thác nước hùng vĩ.
Có 92 thác nước lớn nhỏ khác nhau, kết nối 16 hồ nước trong xanh lại với nhau, mỗi thác lại có kích thước khác nhau, từ những dòng thác nhỏ đến thác nước cao vài chục mét, mỗi thác đều có tên riêng, ngôn ngữ Croitia khó đọc nhưng theo những tờ giới thiệu hắn ghi lại vài tên nổi tiếng ở Plitvice bao gồm: thác Veliki Slap, thác Veliki Prštavac, thác Šupljara … có nhiều cây cổ thụ, thực vật quý hiếm ngay cả những loài động vật
Nước từ hợp lưu của 2 dòng sông lan tràn, len lỏi qua các khe đá tạo nên những dòng suối lớn nhỏ khác nhau nhưng cùng đổ về chung trong 16 hồ nước (photo internet)
Bầu trời bao la, thêm vào đấy những dòng thác lớn nhỏ đổ vào những hồ nước trong xanh như ngọc thạch tạo nên những kiệt tác của tạo hóa. Trong đó, thác nước là một những kỳ quan thiên nhiên tuyệt đẹp thu hút hàng triệu lượt khách du lịch đến tham quan mỗi năm để Cùng chiêm ngưỡng những thác nước đẹp nhất trên thế giới.
Từ trên đầu đoạn đường nhìn xuống nơi cuối vực hắn ước lượng cũng phải vài trăm mét, trên những con đường ngoằn ngoèo, những đoàn người trở nên nhỏ bé trước thiên nhiên. Đường đi uốn lượn theo sườn dốc, chiều ngang khoảng 3m lót bằng những thân cây đường kính có đến 15cm, đến cuối dốc còn một đoạn đường để ra đến bến đò, nơi đó sẽ đưa khách thăm viếng trở lại khu vực ban đầu.
Anh hắn chống gậy nên không đi tiếp, cùng hắn leo từng bậc thang trở lại và vào một quán nước nghỉ chân chờ đoàn người trở về.
Ngày trước khi đọc câu chuyện « Hán Sở tranh hùng », có đoạn Trương Lương đốt đường Sạn Đạo.
Sạn đạo là con đường xây bằng cầu treo hoặc ván gỗ xếp hai bên sườn núi đá, dùng để đi qua các khu vực núi non hiểm trở. Con đường sạn đạo đầu tiên được xây dựng vào thời Chiến Quốc.
Đến ngày hôm nay hắn được nhìn cũng một con đường bằng gỗ tạo thành một con đường dài ngút ngàn từ trên cao vòng quanh núi đá xuống đến những hồ nước, có tay vịn vững chắc và nghệ thuật công lao xây dựng con đường này thật tốn kém và công phu, những thân cây tròn đường kính theo hắn ước lượng khoảng 15cm dài trên 2m. Nhìn vào thấy phải có đến hàng vạn khúc gỗ mới dựng được con đường này.
Nước non nặng một lời thề
Nước đi đi mãi lại về cùng non
Một chu trình của thiên nhiên đã đóng góp thành những hồ nước tuyệt vời nơi khu vườn quốc gia này.
Xuống đến nơi ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của hồ nước, nước trong xanh màu ngọc thạch
phẳng lặng như gương xứng danh khi được ghi vào danh sách Di sản thế giới của UNESCO, và đây là một trong số các di sản tự nhiên đầu tiên trên toàn thế giới.
Những đàn cá suối bơi lững lờ nơi hồ nước dưới chân những cây cầu, chúng cũng quen với những bước chân du khách với những âm vang trên đường đi, ngay trên đầu chúng. Cũng giống như những khu du lịch khác, những bảng cấm cho cá, chim ăn được gắn trên những bờ đá. Thật đẹp với khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ này, bỗng nhớ đến những câu thơ của Chu mạnh Trinh » Chừng giang sơn còn đợi ai đây/ Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt ».
Ba anh em ngồi nghỉ chân trên một bờ tường đá chờ mọi người về đến để cùng vào một nhà hàng gần đấy giải quyết cái bụng, sau đó mới trở về nhà nghỉ ngơi ăn uống cơm chiều để hôm sau còn tiếp tục cuộc hành trình.
Nguyên phía tây của Croatia là biển cả bao la, là Biển Adriatic thuộc Địa Trung Hải, đất nước nổi tiếng với bờ biển dài khoảng 5.760 km và hơn 1.200 hòn đảo lớn nhỏ. Khó mà thoải mái đi dạo quanh bờ biển vì đấy là những bãi biển nhiều sỏi hoặc đá thay vì cát mịn, nước trong vắt màu ngọc thạch, cũng chỉ bỏ ra một ngày ghé bãi biển cho con trẻ đùa giỡn với sóng biển, còn 3 anh em hắn cà kê những câu chuyện của lâu ngày xa cách, chú Đạt không quen với bia rượu nên chỉ có hắn với anh Phú là lai rai những ly cối bia của Croitia, đến đây cũng nên thưởng thức sản phẩm địa phương như một lần welcome đất nước mình đang đến, bia cũng không tệ.
Mục đích lần này không chú trọng ghé đến những bãi biển tuy cũng biết trên những giới thiệu về đất nước này, thôi thì hẹn với biển bờ vào lần sau nếu chân còn vững vàng bước, chứ nếu như anh Phú hắn « khấp khểnh ba chân giở tỉnh say » thì không theo được với con cháu.
Biển một bên và bia một bên
Bãi tắm ngay trước mặt quán nước
Một khu di tích của thành phố cổ nơi bãi biển
Đến đâu hắn cũng có cái thú ít lắm phải có 1 ngày đặt gót chân nơi thủ đô để có cái thú tìm một quán café đậm đặc mà nhấm nháp sau những ngày đi bụi, cũng là lúc anh em hắn và con cháu ghé về thủ đô Zagreb để tiện đường ra phi trường trở về.
Zagreb là thủ đô và là thành phố lớn nhất của Croatia. Thành phố có dân số 800.000 người và nằm ở miền trung Croatia. Là trung tâm văn hóa và kinh tế của đất nước, Zagreb còn là trung tâm hành chính và chính trị của Cộng hòa Croatia.
Cũng vì có vị thế nằm ở ngã tư đường đến bờ biển Adriatic và nhiều thành phố khác ở Trung Âu khiến Zagreb trở thành một điểm đến đặc biệt Zagreb còn mang phong cách quyến rũ nét đẹp của thành phố Địa Trung Hải.
Tối hôm đó đoàn người ghé vào một nhà hàng Ấn Độ tại ngay trung tâm của thành phố mừng sinh nhật Vinh Khang 14 tuổi, đứa cháu ngoại đích tôn của hắn, sau đó cũng dạo quanh thủ đô một vòng, không có nhiều thì giờ để ghé viếng các bảo tàng lịch sử kiến trúc hay nghệ thuật.
Trong sách hướng dẫn du lịch còn nhắc đến khu đường sắt là nơi hấp dẫn nhất…ít ra phải có 3 ngày nơi đây mới thăm hết mà cũng chỉ gọi là là thăm kiểu cưỡi ngựa xem hoa, chụp vài tấm ảnh đưa lên fb khoe với mọi người.
Hắn cũng không muốn hẹn gặp lại lần sau; hẹn hò chỉ là cách nói khách sáo ! khó mà đi được, lại mang tiếng là sai hẹn vì thời gian sẽ tỷ lệ nghịch với sức khỏe, chắc gì còn lặn lội được vào ngày mai, chỉ biết là còn khỏe ngày nào vui ngày ấy là tốt lắm rồi.
Sáng hôm sau trước khi ra phi trường vào buổi trưa, hắn cũng tranh thủ với gia đình con gái lớn ra phố ăn sáng, café rồi chào tạm biệt thành phố Zagreb.
Viết lại chuyến kỷ niệm cuộc hội ngộ của 3 anh em hắn, đã 41 năm, cả ba anh em mới có được một dịp sống chung với nhau như lúc còn ở căn nhà 150/17 Võ Tánh Sài Gòn, nay thuộc về đường Nguyễn Trãi, căn nhà này vẫn còn , chú Đạt giữ và ở nơi này, căn nhà đã được 72 năm. Anh em các nơi có về cũng ghé nơi này thắp một nén hương cho bố mẹ, ông bà
Có một xe bán bắp bên vệ đường của khu phố trung tâm thành phố, cũng giống như bên nhà, có bắp luộc, bắp nướng, lại có cả bắp rang. Chắc họ không biết thưởng thức « gu » bắp nướng trét hành mỡ đâu nhỉ.
Đồi Delta Auderghem Bruxelles ngày 11/9/2025
Ara Phát
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét