Người Thầy cũ! - Đoàn Xuân Thu

 

Người Thầy cũ!

Niên khóa 1963-1964, đậu kỳ thi tuyển vào trường P. Trương Vĩnh Ký (mà bà con mình thường gọi tắt là: ‘Petrus Ký’), tui được xếp vào lớp Ðệ thất 5.

Thời dụng biểu thời đó tùy theo môn chính hoặc môn phụ mà xếp số giờ. Quốc văn hay Anh văn mỗi tuần tới 6 giờ. Môn phụ như Nhạc, Vẻ, Thể dục tuần chỉ một giờ. Riêng Sử Địa, sau nầy già rồi tui thấy nó cực kỳ quan trọng, mà chỉ được xếp như môn phụ. Sử một giờ. Địa một giờ.

Tại sao tui nói môn Sử Địa là quan trọng?

Vì Sử, nó nói chuyện của ông bà mình. Địa, nó nói về vùng đất mình sinh ra và lớn lên.

Có kính trọng ông bà; có thương yêu vùng đất quê hương, nơi cuống nhau Ba vùi trong quê đất thì mình mới biết thương nước, thương người mới không làm tàn hại quê hương, đất nước của mình.

Năm Ðệ Lục và Đệ Ngũ dạy Sử Địa cho lớp tui học là Bà Phạm Thị Thiên Hương.

Đám học trò gọi quý vị nữ giáo sư dạy các môn khác là Cô! Không phải vì các Cô khác còn trẻ hơn Bà Phạm Thị Thiên Hương mà vì vị Giáo sư dạy môn Sử Địa trường Petrus Ký Phạm Thị Thiên Hương khá là nghiêm khắc. Cô Thiên Hương nghiêm khắc nên đứa nào cũng ngán. Ngán thì tui nó gọi là Bà hè!

Mở đầu giờ dạy của Cô, hổng đứa nào dám hó hé, giỡn hớt gì ráo trọi. Tim đập thình thịch khi thấy Cô giở Sổ Điểm danh ra. Nhứt là những đứa có tên (xếp theo vần ABC) đứng chần vần trên đầu sổ. Giở ra, rồi Cô xếp lại, (chắc bữa đó bài học khá dài). Đứa nào cũng thở phào nhẹ nhõm! Vì sợ xui rủi bị Cô kêu lên trả bài! Đứng cạnh bàn giáo sư mà đành đực mặt, cúi gầm xuống. Như tử tội sắp lên giàn hỏa!

Dẫu Cô chỉ rầy rà, chì chiết, cằn nhằn, cửi nhửi mà thôi! Nhiêu đó nghe đã nhức hai cái lỗi tai rồi. Cô đâu có nhéo lỗ tai hay kí đầu nghe ‘cốc cốc’ gì mà đứa nào cũng ngán. Chỉ xin thời gian hãy qua mau!

***

Ôi cái thuở 12, 13 tuổi, học Ðệ Lục, Đệ Ngũ thì Thầy Cô rót vào đầu cái gì thì mình nhận cái đó. Học từ chương, ráng nhét vào đầu cho nó đầy, cho dù đôi khi hiểu hổng được bao nhiêu.

Về môn Sử Địa, tui chỉ khoái những bài đọc thêm trong sách Giáo Khoa môn Địa của ông bà Tăng Xuân An để thỏa mãn cái óc tò mò của con nít. Coi trên thế giới thiên hạ sống ra sao và làm cái giống gì?

Khi đi gần hết cuộc đời, tui nhìn lại thì té ra có những chuyện mình tưởng vậy mà không phải vậy. Môn Sử Địa nó rất quan trọng, nếu không hơn thì cũng không thua gì so với các môn chính khác.

***

Sau 75, Thầy trò phiêu bạt bốn phương trời. Tui vẫn ao ước phải chi mình gặp lại được các Thầy Cô ngày cũ. Dạy môn gì cũng được! Để tui có dịp hỏi vài ba câu, mà hồi xưa thuở đi học vì sợ quá, mà mình không dám hỏi?

Nếu gặp lại Cô Phạm Thị Thiên Hương thì câu hỏi của tui sẽ là: “Em là dân Sài Gòn mà trong sách Sử Địa em học lại không được các Thầy Cô soạn sách Giáo Khoa chỉ cho em Sài Gòn, dân nó ra làm sao, sống như thế nào hết trơn hết trọi vậy Cô?”

“Vì trước khi yêu con đầm Tây, á xẩm Tàu nào đó… thì em phải yêu con nhỏ hàng xóm, dân Sài Gòn mới phải chớ?”

Xa trường Petrus Ký, vào đời lưu lạc rồi phiêu dạt tận quê người, tui mang câu hỏi đó đi cùng Trời cuối đất! Và tiếc thay khi Miền Nam thân yêu của chúng ta sụp đổ, Thầy trò tan đàn sẻ nghé, tứ tán khắp bốn phương trời. Thất lạc nên khó tìm nhau! Thì làm sao trò xưa có cơ hội nào để hỏi Thầy cũ vài câu như ngày xưa còn đi học cho đặng chớ?

***

Gần 60 năm trời đằng đẵng đã trôi qua trong cơn mộng dữ! Rồi đêm nay, tui nhận được ‘emails’ của mấy thằng bạn học đồng song, đồng môn trường Petrus Ký năm cũ bên Hoa Kỳ khấp báo là:

“Cô Phạm Thị Thiên Hương, giáo sư Sử Địa Petrus Ký, vừa đã qua đời rất đơn chiết tại thành phố Montpellier, miền Nam nước Pháp!”

Người Thầy từng dạy tôi những bài Sử Địa hơn 56 năm về trước đã mất. Cát bụi lại trở về cát bụi!

Chợt bùng lên kỷ niệm xưa trở về mồn một trong tiềm thức! Nhớ cô dạy rằng vẻ bản đồ đất liền và biển phải lấy viết chì màu tô cái rìa màu xanh dương để người ta biết đây là biển.

Hạng Võ Sở Bá Vương có tới 9000 đệ tử qua Ô Giang mong làm nghiệp lớn. Khi thất bại trở về dòng sông cũ còn có được Ngu Cơ. Còn người thầy cũ của tôi, suốt một đời đi dạy (chắc số đệ tử còn nhiều hơn Hạng Võ Sở Bá Vương) đã lặng lẽ ra đi một mình, bỏ lại một đời giông bão. Cô đi, mang theo cả một mảnh đời thơ ấu của tui, của bè bạn cùng lớp, cùng trường năm cũ.

Đêm nay quê người, Melbourne, Victoria, Australia nghe tin dữ, tui buồn biết bao trong tấc dạ.

“Xin Vĩnh biệt người Thầy cũ của tui, Cô Phạm Thị Thiên Hương Giáo Sư Sử Địa trường Trung học Petrus Trương Vĩnh Ký!”

Trò cũ.

Đoàn Xuân Thu.

Melbourne.