Tuần báo Le Nouvel
Observateur giới thiệu về cuốn sách của Gs Philippe Even
Trong lĩnh vực y khoa
tại Pháp từ một tuần nay, có một cuộc tranh luận với tâm điểm là cuốn sách « Sự
thật về cholesterol » của giáo sư Philippe Even. Quan điểm chính của cuốn
sách cho rằng lượng cholesterol cao trong cơ thể nhìn chung không phải là nhân tố
gây ra các bệnh tim mạch, đi ngược lại một quan điểm phổ biến từ nhiều thập kỷ
nay, được hầu hết y giới thừa nhận. Quan điểm này đã bị phản đối dữ dội, nhưng
cũng có không ít người chia sẻ.
Ngày 13/02, tuần báo Le
Nouvel Observateur giới thiệu trên trang nhất cuốn sách của giáo sư Philippe
Even và hàng tựa là tên của sách : « La vérité sur le cholestérol/Sự thật về cholesterol », với hàng tít phụ : « Nếu cholesterol
không nguy hiểm. Giáo sư Even mở màn cuộc tranh luận ». Sách sẽ chính thức ra mắt bạn đọc vào ngày
mai 21/02/2013.
Le Nouvel Observateur ghi
nhận : « Giáo sư Even dấn thân vào một cuộc hành trình đầy thách
thức mới : tận mắt thẩm định lại các nghiên cứu kinh điển về tính độc hại của
cholesterol và các thử nghiệm lâm sàng với các thuốc statin, các dược phẩm giảm
cholesterol rất mạnh – thị trường dược phẩm lớn nhất với doanh số 25 tỷ đô la
năm 2011 ».
Theo khẳng định của tác giả
cuốn sách : « Không có cholesterol xấu. Người ta đã phóng đại tác dụng của
nó. Nó không phải là nguyên nhân của chứng nhồi máu cơ tim và các tai biến mạch
máu não. Cholesterol là một phi vụ làm ăn, cho phép ngành công nghiệp dược phẩm
ăn không 2 tỷ euro/năm, với việc bán ra một cách đại trà các thuốc statin giảm
cholesterol ». Giáo
sư Even cũng là đồng tác giả một cuốn sách gây sốc khác cách đây nửa năm : « Guide des 4.000
médicaments utiles, inutiles ou dangereux/Hướng dẫn về 4.000 dược phẩm có ích,
vô ích hay nguy hiểm », trong
đó có nhận định rằng các thuốc statin chỉ cần thiết đối với 9/10 trường hợp
đang sử dụng hiện nay.
Hàng loạt tổ chức y khoa,
đặc biệt là tim mạch, cũng như nhiều bác sĩ ngay lập tức đã lên tiếng phản đối
quan điểm của giáo sư Even, thái độ chủ quan « vơ đũa cả nắm » của tác giả cuốn sách, chủ yếu trong việc phủ
nhận tác dụng của việc dùng các thuốc statin để hạ cholesterol, rất nguy hiểm
đối với sinh mệnh của nhiều bệnh nhân đang điều trị bằng statin. Nếu biết rằng,
tại Pháp có khoảng từ gần 5 triệu đến gần 7 triệu người sử dụng statin, tùy
theo các nguồn thống kê khác nhau, thì không khó khăn gì để đoán biết cuốn sách
phủ nhận tác hại của cholesterol gây ra một làn sóng phản đối dữ dội như vậy.
Trong số các tổ chức y khoa
ký vào thông cáo chung ngày 18/02/2013 phản đối cuốn sách này, có nhiều hiệp
hội bác sĩ tim mạch Pháp : Collège National des Cardiologues français, Collège des Cardiologues de Hôpitaux, Société français de cardiologie, Fédération française de cardiologie…
La Haute Autorité de santé
(HAS)/Cơ quan Giám định Chất lượng Y tế Pháp, đã ra thông cáo về chủ đề này
ngay vào ngày 14/02.
Thông cáo của HAS nhắc lại
rằng, tiếp theo một nghiên cứu phân tích vào năm 2010, Cơ quan Giám định Chất
lượng Y tế HAS khẳng định các thuốc hạ cholesterol có tác dụng không thể
tranh cãi với mục đích ngăn ngừa các tai biến tim mạch tái phát. HAS cho biết
các thuốc statin làm giảm nguy cơ tử vong 10% đối với nguy cơ tái phát tai biến
tim mạch, đặc biệt với chứng nhồi máu cơ tim. Còn đối với các trường hợp người
không có tiền sử tai biến tim mạch, thì HAS cho rằng, các thuốc hạ cholesterol
chỉ nên dùng đối với những người nào cùng lúc với tỷ lệ cholesterol cao, có
thêm nhiều nguy cơ gây tai biến tim mạch khác, như tiểu đường, huyết áp cao hay
hút thuốc lá… Ngược lại, các trường hợp đối với người chỉ có lượng cholesterol
cao, nhưng không có các yếu tố rủi ro khác, thì việc dùng statin để hạ
cholesterol là không cần thiết.
Le Figaro trong bài « Cholesterol, những
điều dối trá và những sự thực của giáo sư Even » thì nhấn mạnh đến các lo ngại của HAS, về tác
động của cuốn sách « khiến người bệnh lo lắng, khiến họ mất lòng tin vào một
trị liệu có hiệu quả và vào các bác sĩ của mình. Làm tăng nguy cơ dừng các trị
liệu đối với các bệnh nhân thực sự có nhu cầu, tác giả cuốn sách kể trên phải
gánh chịu một trách nhiệm lớn ». Cơ quan Giám định Chất lượng Y tế Pháp HAS cũng khuyến cáo các bệnh nhân « không nên tự ngừng
dùng thuốc, nếu không có ý kiến của bác sĩ điều trị ».
Quan điểm cho rằng
cholesterol không có hại đối với hệ tim mạch, của bác sĩ Even trong cuốn sách
sắp được phát hành, thực ra không hoàn toàn mới. Cũng theo Le Nouvel
Observateur, từ đầu những năm 2000, tiếp theo « Những huyền thoại
về cholesterol », cuốn
sách của bác sĩ Thụy Điển Uffe Ravnskov, và tiếp theo hơn một trăm bài báo bảo
vệ quan điểm này được đăng tải, 98 người - bao gồm các nhà nghiên cứu và các
bác sĩ phủ nhận tác hại của cholesterol - đã tập hợp thành một mạng lưới Thincs
(the International network of cholesterol skeptics) vào năm 2002. Mặc dù các
nghiên cứu của nhóm được đăng tải trên một số tạp chí khoa học có uy tín như
Lancet, nhưng quan điểm « tác hại của cholesterol chỉ là một huyền thoại » của họ ít được chú ý.
Gần đây tại Pháp, cũng về
chủ đề này, có cuốn sách của bác sĩ chuyên khoa tim mạch Michel Lorgeril, « Cholesterol, những
lời dối trá và sự tuyên truyền », ấn hành năm 2007. Bác sĩ Lorgeril cũng là người từng đề xuất « nghịch lý Pháp » hay chế độ ăn uống đặc thù của khu vực Địa
Trung Hải vào năm 1992, ghi nhận hiện tượng : Dù người Pháp và dân cư ở khu vực
Nam Âu có tỷ lệ cholesterol cao tương đương người Mỹ, nhưng lại ít mắc các bệnh
tim mạch hơn nhiều so với người Mỹ. Một trong các lý do của nghịch lý này là
các cư dân tại khu vực Địa Trung Hải uống rượu vang và sử dụng các chất béo
không bão hòa có trong dầu ô liu, một thực phẩm phổ biến của khu vực.
Cho dù có những bất đồng
sâu sắc trong vấn đề sử dụng các thuốc statin hạ cholesterol giữa bên ủng hộ và
bên chống, Cơ quan Giám định Chất lượng Y tế HAS, trong thông cáo kể trên nhân
cuốn sách của giáo sư Even, cũng thừa nhận rằng các thuốc statin cho những
người có nguy cơ tim mạch, không phải lúc nào cũng được kê đúng. HAS thừa nhận:
« có
một số trường hợp lạm dụng statin ở Pháp ; việc lạm dụng statin trong việc ngăn
ngừa nguy cơ tim mạch ở những người không có tiền sử tai biến (…), ở những người mà nguy cơ bị tai biến
không cao ».
Về chủ đề này, Libération
số ra ngày 13/02 có bài « Cholesterol, các thuốc statin bị chỉ trích dữ dội ». Libération lưu ý đến một số điều hợp lý trong
quan điểm phản bác tác hại của cholesterol. Đặc biệt là góc nhìn của giáo sư
Bernard Bégaud, người phụ trách một cơ sở theo dõi dược phẩm lớn nhất tại Pháp,
có trụ sở ở Bordeaux. Bác sĩ Bégaud ghi nhận, kể từ hơn 10 năm nay, không có
một nghiên cứu nào cho thấy các tác dụng tích cực của statin tại Châu Âu, đối
với các bệnh nhân ở giai đoạn phòng ngừa sơ cấp, tức là có tỷ lệ cholesterol
hơi cao, nhưng chưa từng bị nhồi máu. Mà trên thực tế, các bác sĩ đã kê thuốc
statin một cách phổ biến cho những người này. Ngay từ năm 2005, bác sĩ Bégaud
đã cho rằng 20% trường hợp điều trị với statin là không cần thiết.
Libération cũng lưu ý đến
cái nhìn thận trọng của giáo sư Simon Weber, bệnh viện Cochin Paris, theo đó,
bác bỏ hoàn toàn tác dụng của statin là « hồ đồ ». Bên cạnh đó, bác sĩ chuyên khoa tim mạch bệnh
viên Cochin cũng nghiêm khắc chỉ trích áp lực của các tập đoàn công nghiệp dược
phẩm, từ năm này qua năm khác, thúc đẩy việc sử dụng statin với liều cao, mà
điều này là không cần thiết, thậm chí còn nguy hiểm.
Hạ cholesterol bằng các
thuốc statin có cần thiết hay không ? Nếu cần thì trong những trường hợp nào ?
Và rộng hơn nữa, để phòng ngừa các căn bệnh tim mạch, các biện pháp căn bản là
gì ?... Đây là những câu hỏi hoặc gián tiếp hoặc trực tiếp một lần nữa lại đặt
ra trong công luận Pháp, nhân cuốn sách của bác sĩ Even, trong bối cảnh nhiều
bê bối dược phẩm quy mô lớn mới bị bung ra trong thời gian gần đây, như vụ
Mediator. Giới chuyên gia cũng như công luận cũng ngày càng quan tâm nhiều hơn
đến các chiến lược điều trị và chăm sóc sức khỏe sát thực, hiệu quả và chi phí
tiết kiệm hơn.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét